سردرد در بارداری نشانه چیست؟
آیا سردرد در بارداری طبیعی است؟ در چه صورت سردرد در بارداری خطرناک است؟ برای رفع سردرد در بارداری چی بخوریم؟ از نظر پزشکان تجربه سردرد در دوران بارداری شایع است. یک بررسی گزارش می‌دهد که ۳۹ درصد از زنان باردار حتی پس از زایمان نیز ممکن است سردرد را تجربه کنند. خوشبختانه بیشتر سردردهای دوران بارداری خطرناک نیستند.سردرد در سه ماهه اول بارداری ممکن است به دلایل متفاوتی نسبت به سه ماهه دوم یا سوم رخ دهد. تغییرات در هورمون‌های بدن و حجم خون و همچنین وضعیت نامناسب بدن به‌دلیل افزایش وزن، همگی از عوامل رایج بروز این مسئله هستند.گاهی سردرد ممکن است نشانه‌ای از سایر مشکلات سلامتی در دوران بارداری باشد. به‌همین‌دلیل است که باید علت اصلی آن توسط پزشک بررسی شود. اگرچه درمان‌های خانگی نیز کمک زیادی به تسکین آن می‌کنند.
فهرست مطالب
- بخش اول:سردرد در بارداری نشانه چیست؟
- بخش دوم:علت سردرد در بارداری
- بخش سوم:سردرد اوایل بارداری چگونه است؟
- بخش چهارم:هفته یازدهم بارداری
- بخش پنجم:علت سردرد در هفته 12 بارداری
- بخش ششم:مراقبت‌های پزشکی هفتۀ چهاردهم
- بخش هفتم:علت سردرد در هفته 28 بارداری
- بخش هشتم:علت سردرد در هفته 38 بارداری
- بخش نهم:مراقبت‌های پزشکی هفتۀ سی و نهم
انواع سردردهای دوران بارداری
بیشتر سردردهای دوران بارداری از نوع سردردهای اولیه هستند. این مسئله بدان معنی است که علائم سردرد خود به خود اتفاق می‌افتند و نشانه اختلال یا عارضه دیگری در بارداری وجود ندارد. سردردهای اولیه عبارتند از:
- سردرد تنشی
- حملات میگرن
- سردردهای خوشه‌ای
سردردهای تنشی شایع‌ترین نوع سردرد در دوران بارداری هستند. یک بررسی در سال ۲۰۱۷ اشاره کرد که ۲۶٪ از تمام سردردهایی که در دوران بارداری رخ می‌دهند، از این نوع هستند. سردردهای تنشی باعث ایجاد درد خفیف تا متوسط در سر می‌شوند. بسیاری از افراد این درد را به‌عنوان احساسی توصیف می‌کنند که انگار یک نوار سفت دور سر خود پیچیده‌اند.
طبق آخرین مطالعات، ۱۰% از انواع سردرد حاملگی از نوع سردرد میگرنی است. سردرد میگرنی اغلب به‌صورت یک درد مبهم شروع می‌شود و بعد به دردی نافذ و ضربان‌دار تبدیل می‌شود. همچنین ممکن است فرد به نور، صدا و برخی بوها بسیار حساس شود. حملات میگرن در بارداری ممکن است علائم دیگری مانند سرگیجه یا حالت تهوع نیز ایجاد کنند.
سردردهای خوشه‌ای نادرتر از انواع دیگر هستند و در حدود ۰.۳% از خانم‌های باردار رخ می‌دهند. معمولا این نوع سردرد باعث ایجاد درد شدید می‌شود که در یک طرف سر و اطراف چشم بروز می‌کند. همچنین ممکن است فرد متوجه برخی علائم دیگر مانند گرفتگی بینی، آبریزش چشم یا تورم در ناحیه‌ای از سر شود.
اصولا سردردهای ثانویه ناشی از یک عارضه در بارداری مانند فشار خون بالا هستند و با علائم دیگری مانند حالت تهوع یا عدم تعادل همراه هستند.بهتر است در مورد سردرد بارداری و جنسیت جنین بدانید که هنوز شواهد علمی دقیقی در این زمینه وجود ندارد. در واقع امکان تعیین جنسیت جنین از روی نوع سردرد یا زمان بروز آن وجود ندارد. تنها تست دقیق برای تشخیص جنسیت، سونوگرافی است.
علت سردرد در بارداری
واقعا سردرد در بارداری دلیلش چیه؟ بدن زنان در طول بارداری چندین تغییر سریع و شدید را تجربه می‌کند که ممکن است منجر به بروز علائم مختلفی مانند سردرد یا خستگی شود. علت دقیق سردرد در بارداری ممکن است در ماههای مختلف متفاوت باشد. در ادامه به جزئیات هرکدام اشاره خواهیم کرد.
دلایل بروز سردرد در سه ماهه اول بارداری
در طول سه ماهه اول بارداری، بدن زن در مدت زمان کوتاهی تحت هجوم زیادی از هورمون‌ها و افزایش مقدار خون‌رسانی به ارگان‌ها قرار می‌گیرد و افزایش وزن سریع نیز ممکن است رخ دهد. این تغییرات ممکن است محرک بروز انواع خاصی از سردرد به‌خصوص سردرد تنشی باشند. به‌همین‌دلیل، بروز سردرد در اوایل بارداری طبیعی است. برخی دیگر از عوارض بارداری ممکن است بر این سردردها تأثیر بگذارند یا آنها را بدتر کنند. مواردی چون:
- حالت تهوع و استفراغ
- استرس بالا
- تغذیه ضعیف
- قند خون پایین
- کم‌آبی بدن
- کمبود خواب
- تغییرات در بینایی
- حساسیت به نور که ممکن است باعث بروز حملات میگرن شود
- سبک زندگی بی‌تحرک
مشخص شده است که مصرف برخی از مواد غذایی مانند شکلات، گوجه فرنگی و مواد لبنی در بروز انواع سردرد در ماههای اول موثر است.
دلایل بروز سردرد در سه ماهه دوم و سوم بارداری
در سه ماهه دوم و سوم، زنان ممکن است کمتر دچار سردرد در بارداری به‌دلیل تغییرات هورمونی شوند. زیرا بدن معمولاً تا این مرحله خود را با این تغییرات وفق داده است. با این حال، برخی از زنان همچنان سردرد تنشی ناشی از تغییرات هورمونی را در طول بارداری خود تجربه می‌کنند. اصولا علت سردرد در بارداری سه ماه دوم و سوم موارد زیر است:
- اضافه وزن
- فشار خون بالا
- فشار عضلانی
- وضعیت بد بدن
- خواب ناکافی
- رژیم غذایی ضعیف
دلایل غیر معمول بروز سردرد در بارداری
تجربه نشان داده است که خانم‌های باردار گاهی به‌دلیل ابتلا به فشار خون بالا در دوران بارداری (پره‌اکلامپسی) یا دیابت بارداری، علائمی مانند سردرد، حالت تهوع، افزایش وزن ناگهانی، تورم در صورت یا دست‌ها و خستگی را نشان می‌دهند.در شرایط پره‌اکلامپسی، معمولا خانم سطح فشار خون طبیعی دارد و پس از هفته ۲۰ ام بارداری ناگهان دچار فشار خون بالا می‌شود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC) تخمین می‌زند که از هر ۲۵ زن، ۱ نفر به پره‌اکلامپسی مبتلا می‌شود. این وضعیت ممکن است جریان اکسیژن به جنین را کاهش دهد. اگر باردار هستید، فشار خون بالا می‌تواند خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش دهد:
- سکته
- زایمان زودرس، قبل از هفته ۳۷ ام
- جدا شدن جفت از رحم
- وزن کم نوزاد هنگام تولد
بدن شما ممکن است در دوران بارداری به هورمون انسولین مقاوم شود که می‌تواند باعث احساس سردرد و خستگی شدید شود. از علائم دیگر دیابت بارداری می‌توان به تشنگی شدید و تکرر ادرار اشاره کرد. در صورت عدم درمان به‌موقع این بیماری ممکن است با عوارض شدیدی مواجه شوید.معمولا سردرد در بارداری دوقلویی، فشار خون بالا یا دیابت بارداری است. از سایر علل جدی بروز سردرد در بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت سینوس
- فشار خون پایین
- لخته شدن خون
- خونریزی داخلی
- کم‌خونی داسی‌شکل
- تومور مغزی
- آنوریسم
- سکته
- شرایط قلبی
- مننژیت یا آنسفالیت
از‌آنجایی‌که تشخیص و درمان به‌موقع آنها اهمیت دارد، حتما در مورد سردردهای مزمن خود با پزشک متخصص زنان و زایمان صحبت کنید.
درمان ایمن سردرد در دوران بارداری
معمولا پزشکان از تجویز مسکن یا دارو برای درمان سردرد در بارداری اجتناب می‌کنند. زیرا در دوران بارداری امکان مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (ادویل) یا آسپرین وجود ندارد. ترکیبات این داروها از جفت عبور کرده و به جریان خون جنین منتقل می‌شوند.
طبق یک مطالعه معتبر، زنانی که در دوران بارداری از NSAID ها استفاده می‌کنند، بیشتر احتمال دارد نوزادانی با ناهنجاری‌های مادرزادی به دنیا بیاورند. برخی از زنان در دوران بارداری به‌صورت خودسرانه از استامینوفن (تیلنول) استفاده می‌کنند. درحالی‌که مطالعات اخیر نشان می‌دهند که کودکان متولد شده از زنانی که در دوران بارداری استامینوفن مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به اوتیسم یا اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی هستند.
مرکز CDC نیز اعلام کرده است که مصرف انواع مسکن می‌تواند برای جنین در حال رشد شما مضر باشد، به‌خصوص اگر در سه ماهه اول استفاده شوند. به‌همین‌دلیل، احتمالا پزشک شما بعد از معاینه فیزیکی و چک کردن فشار و قند خون، دستور انجام یک یا چند مورد از آزمایش‌های زیر را می‌دهد:
- آزمایش خون
- تست بینایی
- سونوگرافی سر و گردن
- اسکن قلب یا سر
درصورتی‌که طبق نتایج این آزمایشات دلیل غیر معمولی برای سردرد در بارداری شما کشف نشد، پزشک از شما می‌خواهد که از درمان‌های خانگی زیر برای درمان مشکل خود استفاده کنید:
- قرار دادن کمپرس سرد هر بار به مدت ۱۰ دقیقه روی پیشانی یا سر
- حمام آب گرم برای رفع تنش عضلانی
- انجام حرکات کششی بدن برای چند دقیقه
- انجام ورزش‌های ملایم مانند یوگا، شنا یا تای چی
- اصلاح وضعیت نشستن یا ایستادن
- استراحت زیاد و اجتناب از وسایل الکترونیکی مانند موبایل یا لپ‌تاپ
- نوشیدن آب و مایعات فراوان در طول روز
- ماساژ ملایم سر در طول روز
- استراحت در یک منطقه تاریک و خنک
- اجتناب از خوردن مواد غذایی محرک سردرد
اگر علت سردرد در بارداری شما یک بیماری زمینه‌ای باشد، مطمئنا با شروع درمان پزشکی مشکل برطرف خواهد شد.
درمان سردرد در بارداری با طب سنتی
خوشبختانه طب سنتی نیز راهکارهای طبیعی خوبی برای درمان انواع سردرد در دوران باردرای دارد. به عنوان مثال، ماساژ سر با روغن‌های اساسی مانند نعناع، رزماری و بابونه یا انجام طب سوزنی مطمئنا به تسکین این عارضه کمک می‌کند. از دمنوش‌های موثر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بابونه
- گل محمدی
- بیدمشک
- گل گاوزبان
البته بهتر است همیشه قبل از مصرف هر دارو یا مکمل گیاهی با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که برای شما و کودکتان بی‌خطر است.
سردرد میگرنی
شیوع میگرن در سه ماهۀ اول حاملگی ۲ درصد است که بیشتر آنها در دوران حاملگی بهبود می‌یابند. گاهی اوقات میگرن با «اورا» اولین بار در دوران بارداری ظاهر می‌شود. اورا نوعی اختلال گذرای دیداری، حسی یا حرکتی‌ست که حاکی از شروع سردرد است. زنان بارداری که قبلا دچار علائم میگرن بوده‌اند، ممکن است علائم دیگری داشته باشند. در این‌صورت اگر بیمار علائم عصبی جدیدی داشته باشد، باید مورد معاینه قرار گیرد.
سردرد اوایل بارداری چگونه است؟
سردرد به‌عنوان یکی از عارضه‌های رایج در بین افراد شناخته می‌شود؛ اما، زمانی که در بارداری ایجاد شود، کنترل آن سخت خواهد شد؛ زیرا، مادر نمی‌تواند هر دارویی را مصرف کند.تغییراتی مانند سطح هورمون و حجم خون می‌تواند در ایجاد این نوع از سردردها نقش مهمی داشته باشد. سردردهای میگرنی نوع رایج سردرد در بارداری است، که بسیار دردناک و به‌صورت ضربان دار در یک طرف سر احساس می‌شود و در نهایت منجر به انبساط رگ‌های خونی خواهد شد.گاهی اوقات با علائمی مانند تهوع، استفراغ و حساسیت به نور همراه است. در برخی از مواقع نادر احساس سوزن سوزن شدن در دست و پاها نیز وجود دارد.
هفته یازدهم بارداری
هفته یازدهم بارداری چگونه است؟
طبق تقویم بارداری در هفته یازدهم بارداری تمامی اندام‌های جنین شکل گرفته و بیشتر از قبل شبیه به انسان شده است. تنها دو هفته تا پایان سه‌ماهه اول حاملگی مانده است. احتمال دارد پزشک در این هفته آزمایش‌های مختلفی را برای شما تجویز کند. در این هفته سطح هورمون‌های بارداری کاهش پیدا می‌کند و برخی علائم شما کمتر می‌شوند.
وضعیت جنین در هفته یازدهم بارداری
اندازه جنین در هفته یازدهم بارداری حدود ۵ سانتی‌متر می‌شود. تمامی اندام‌ها و سیستم‌های بدن جنین تا هفته ۱۱ بارداری تشکیل شده و از این هفته تا پایان حاملگی فقط رشد می‌کنند و به بلوغ می‌رسند.
مهم‌ترین تغییرات وضعیت جنین در هفته یازدهم حاملگی عبارتند از:
- سر جنین در این هفته هنوز بزرگ است. حدود نیمی از طول جنین مربوط به سر می‌شود.
- پلک‌ها در این هفته کامل تشکیل می‌شوند و به هم می‌پیوندند؛ در نتیجه چشم‌های جنین بسته می‌شود. بعد از هفته ۲۴ بارداری شکل‌گیری نهایی پلک‌ها انجام می‌شود.
- جوانه‌های چشایی جنین شروع به شکل‌گیری می‌کنند.
- اجزای صورت شامل چشم‌ها، دهان، بینی و گوش‌ها به رشد خود ادامه می‌دهند و چهره جنین هر روز بیشتر از قبل شبیه به انسان می‌شود.
- بدن جنین صاف‌تر و کشیده‌تر می‌شود.
- انگشتان دست و پا کشیده‌تر شده و تارهای بین آنها از بین می‌رود.
- اندام‌های تناسلی به رشد و تکامل ادامه می‌دهند. اما هنوز نمی‌توان در سونوگرافی جنسیت را تشخیص داد.
- اولین علائم مربوط به حرکات تنفسی در سونوگرافی مشخص می‌شود.
- دست و پای جنین شروع به حرکت می‌کنند. اما هنوز نمی‌توانید آن را احساس کنید.
آزمایش های هفته یازدهم بارداری
ممکن است پزشک در هفته ۱۱ بارداری آزمایش‌های ژنتیکی را تجویز کند. سونوگرافی نیز در هفته‌های ۱۱ تا ۱۴ بارداری باید انجام شود. بنابراین در این هفته باید انتظار آزمایش خون و سونوگرافی را داشته باشید.
سونوگرافی در هفته یازدهم بارداری
در سونوگرافی می‌توان حرکات جنین را بررسی کرد. اگر دوقلو باردار باشید، در این مرحله سونوگرافی، بندناف جنین‌ها و یک یا دو جفت را نشان می‌دهد. در سونوگرافی می‌توانید ضربان قلب جنین را بشنوید. ممکن است پزشک برای بررسی مشکلات ژنتیکی علاوه بر سونوگرافی معمول نوع دیگری از سونوگرافی را تجویز کند.
بایدها و نبایدهای هفته یازدهم بارداری
در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی موها سریع‌تر رشد می‌کند و ضخیم می‌شوند. ممکن است موهای زائد شما هم بیشتر شود؛ شما می‌توانید از ژیلت، اپیلاسیون یا موبرهای موضعی استفاده کنید. اما در دوران بارداری نباید از درمان‌های دائمی مانند لیزر موهای زائد استفاده کنید. نباید روی ناخن‌ها هم از لاک یا پاک‌کننده‌های شیمیایی استفاده شود.
هفته یازدهم بارداری و تعیین جنسیت
در هفته ۱۱ بارداری، اندام‌های تناسلی به رشد خود ادامه می‌دهند. اگر جنین دختر باشد، تخمدان‌ها شکل می‌گیرند و اگر پسر باشد بیضه تشکیل می‌شود. اما هنوز نمی‌توان در سونوگرافی جنسیت را تشخیص داد و باید چند هفته صبر کنید. اگر در این هفته آزمایش DNA بدون سلول را انجام دهید، در این آزمایش ساده جنسیت مشخص می‌شود.
علت سردرد در هفته 12 بارداری
سردرد
این مشکل معمولاً در هفته ۱۲ تشدید می‌شود و ممکن است به دلایلی همچون تغییرات هورمونی، کاهش قند خون، کم‌آبی بدن و یا خواب ناکافی بروز کند. برای اینکه بتوانید سردرد را کاهش دهید، محرک‌های سردرد خود را پیدا کنید. به عواملی که باعث شروع سردرد می‌شوند دقت کنید. بهترین راهکار برای تسکین این نوع سردردها دوری از عوامل محرک است. اگر احساس می‌کنید که سردرد شما در حال افزایش است و یا علائمی همراه با آن ظاهر می‌شود بهتر است به پزشک خود اطلاع دهید.
مراقبت‌های پزشکی هفتۀ چهاردهم
شما اکنون در سه ماهۀ دوم بارداری هستید. در این دوره، حداقل دو جلسه ملاقات با پزشک خواهید داشت. می‌توانید با معاینات پزشکی در سه ماهۀ دوم آشنا شوید. در هفته‌های پیش رو، پزشک احتمالاً آزمایش‌های سه ماهۀ دوم بارداری را برای شما درخواست خواهد داد. اگر کنجکاو و علاقه‌مند هستید، می‌توانید از طریق مطالعه و جست‌وجو در مورد آزمایش‌های خون دوران بارداری اطلاعات کامل‌تری داشته باشید.
خودمراقبتی هفتۀ چهاردهم
این هفته زمان خوبی برای باخبر کردن دوستان و خانواده از بارداری شماست. با ورود به سه ماهۀ دوم بارداری احتمالاً تهوع صبحگاهی را پشت سر گذاشته‌اید. به شکلی صحیح از مواد غذایی مناسب استفاده و اطمینان پیدا کنید که همیشه مقدار زیادی تنقلات و میان‌وعده‌های سالم کنار دستتان دارید. به رژیم گرفتن نیز فکر نکنید، زیرا اکنون زمان وزن کم کردن نیست.به یاد داشته باشید که در طول روز به طور متناوب آب بنوشید، نوشیدن منظم مایعات و خوردن میوه و سبزیجات به رفع یبوست کمک خواهد کرد. برای خلاصی از نفخ شکم می‌توانید در طول روز به جای وعده‌های غذایی پرحجم، به خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر عادت کنید. همچنین برای کم کردن از تکرر ادرار بهتر است در ساعات پایانی روز و نزدیک به زمان خوابتان، مایعات کمتری مصرف کنید.
این هفته، زمان خوبی برای خرید لباس‌های مناسب بارداری و سوتین‌های راحت است. با مشورت پزشکتان، یک ورزش مناسب دوران بارداری مانند پیاده‌روی، یوگا یا شنا را انتخاب کنید. طی این هفته‌ها ممکن است تمایل بیشتری به رابطۀ جنسی داشته باشید. رابطۀ جنسی در دوران بارداری بی‌خطر است، مگر این که پزشک، ممنوعیت رابطۀ جنسی را برای شما لازم بداند. سه ماهۀ دوم بهترین زمان برای رفتن به مسافرت است، زیرا شما انرژی کافی برای لذت بردن از آن را دارید. اگر قصد سفر با هواپیما را دارید، محدودیت و موارد مربوط به صدور مجوز پرواز برای زنان باردار را از خطوط هواپیمایی مورد نظرتان جویا شوید.
علائم نیازمند مراجعه به پزشک در هفتۀ چهاردهم
با توجه کردن به تغییرات بدنتان در طول دوران بارداری و مشاهدۀ علائم غیرمعمول، می‌توانید در زمان مناسبی برای درمان به پزشک مراجعه و از خود و جنینتان مراقبت کنید. بهتر است با علائم غیرمعمولی که می‌تواند نشان‌دهندۀ عارضه‌ای شدید باشد، آشنا شوید تا بتوانید مراقبت‌های پزشکی لازم را به موقع دریافت کنید. علاوه بر هر نوع درد شکمی شدید و همچنین خونریزی واژینال که نیازمند مراجعۀ فوری به پزشک است، برخی از علائم دیگری که در صورت مشاهدۀ آنها لازم است برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید .
هفته پانزدهم بارداری
تغییرات هورمونی هفته پانزدهم بارداری با شدت بیشتری برای شما محسوس می شود. به طوری که گویی روی امواجی از نوسانات عاطفی قرار دارید. نسبت به همه چیز و همه کس حساسیت تان بیشتر می شود. شکم تان بزرگ تر شده و متوجه حضور موجودی در شکم تان می شوید. این موضوع تازه مادران را به دلهره وا می دارد. اما جای نگرانی نیست. تمام این عارضه ها گذرا هستند. شما نیز مانند دیگران از پس تمام مسئولیت های مادرانه برخواهید آمد.
وضعیت جنین در هفته پانزدهم بارداری
در این هفته اندازه جنین به مرور بزرگ‌تر شده و به چیزی حدود 12 سانتی‌متر خواهد رسید و وزنش 85 گرم می‌شود. سیستم شنوایی جنین در این هفته شروع به تغییرات چشمگیری می‌کند به طوریکه جنین برای اولین بار می‌تواند صدای قلب مادر و حتی صدای محیط بیرون را بشوند. علاوه بر این جنین در این هفته می‌تواند وجود نور در محیط اطرافش را احساس کند و نسبت به آن واکنش نشان دهد. مادر در این دوران ممکن است بتواند حرکت نوزاد خود را احساس نماید.
علت سردرد در هفته 28 بارداری
گاهی اوقات بانوان باردار در هفته 28 بارداری دچار سردردهای می‌شوند که این سردردها ویژه ماه سه ماهه اول و سوم بارداری است. این سردرد برای آنهایی که بیش از بارداری به میگرن دچار بوده‌اند تقریبا کشنده می‌شود، اما این را باید بدانید که تنها می‌توانید استامینوفن بخورید (سردرد در بارداری و 29 راه درمان و پیشگیری). در صورتی که با اختلال دید مواجه هستید حتما با پزشک تماس بگیرید علت این سردرها می‌تواند بالارفتن فشار خون شما باشد. معمولا در سه ماه سوم بارداری علت سردرد یا فشار خون بالاست یا پروتئین زیادی از خون شما دفع می‌شود. البته سردردها می‌تواند دلایل دیگری هم داشته باشد.
علت سردرد در هفته 38 بارداری
سردردهایی که از بین نمی روند
خانم‌های باردار به همان دلیلی که هر فردی دچار سردرد می‌شود، سردرد می‌گیرند که این دلایل شامل : خستگی ، استرس ، مشکلات سینوسی و سابقه میگرن داشتن. بسیاری از مادران باردار متوجه می‌شوند که سردردهای آنها به دلیل افزایش سطح هورمون‌ها در طی بارداری بدتر می‌شود. بیشتر خانم‌ها متوجه می‌شوند که سردردهایشان در سه ماهه آخر بارداری بهبود می‌یابد.
اگر تا این مرحله از بارداری‌تان سردردهای شما ادامه دارد برای پیشگیری و درمان آنها اقداماتی انجام دهید. به اندازه کافی اذیت کننده است که هر 20 دقیقه برای تخلیه مثانه خود به دستشویی بروید. به همان اندازه نیز دشوار است که سردرد داشته باشید.روی یک ورق کاغذ جدولی بکشید و شروع ، مدت و شدت سردردهایتان را یادداشت کنید. شناختن علت سردردها به شما کمک می‌کند تا از آنها پیشگیری یا آن را درمان کنید.مثلاً اکنون هر دلیلی وجود دارد که استرس و تنش داشته باشید. ممکن است اکنون در مرخصی زایمان نباشید. بنابراین می‌توانید ساعت‌های زیادی را به آماده شدن برای مرخصی اختصاص دهید.ممکن است نگران فرزند بزرگ‌تر خود و اینکه چگونه می‌توانید از پس نوزاد و کودک خردسال خود برآیید باشید یا همسرتان ممکن است سرکار باشد یا با عدم حضور او در خانه ممکن است احساس خستگی کنید و از نظر روحی منزوی شوید.برای از بین بردن سردردهای ناشی از احساسات استرس آور ، تنش‌های زندگی‌تان را کم کنید. از پس آنچه موجب نگرانی شما می‌شود برآیید. کمک بگیرید و به اندازه کافی استراحت کنید. در طی روز در محیطی تاریک و خنک خلوت کنید و چند نفس عمیق بکشید یا فقط دراز بکشید.هوای تازه تنفس کنید و در اطراف بگردید. اگر سردرد شما ناشی از تنش است روی پیشانی‌تان یا پشت گردنتان یخ بگذارید تا جریان خون به سرتان را کاهش دهید. می‌توانید همچنین کیسه آبگرم یا کمپرس گرم روی پاهایتان به همین منظور قرار دهید.اگر سردرد شما به دلیل مشکلات سینوسی ، حساسیت‌ها ، یا گرفتگی سر است ، اتاقتان را خنک نگه‌دارید و دستگاه بخور در خانه قرار دهید. درمان‌هایی برای حساسیت‌های فصلی وجود دارد که در دوران بارداری بی‌خطر هستند.از پزشک خود بپرسید. خوردن مسکن استامینوفن در طی سه ماهه آخر بارداری ضرری ندارد. اگر میگرن دارید چراغ‌ها را خاموش کنید ، از کمپرس سرد استفاده کنید و سعی کنید بخوابید.اگر سردردهای شدید و دائمی دارید که با اقدامات ذکرشده رفع نمی‌شود فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. سردردهای طولانی می‌تواند نشانه تشنج حاملگی باشد که فوراً باید بررسی شود.
سردرد در ماههای آخر بارداری
هرچه به ماههای آخر بارداری نزدیک می‌شویم، شکل و علت سردرد ممکن است تغییر کند که می‌تواند به علت‌های متفاوتی همانند رژیم غذایی نامناسب، فشار عضلانی، کشش عضلانی، دیابت، مشکلات قلبی، خونریزی، افت فشارخون، تومور مغزی، لخته خون و مننژیت باشد.اگر سردرد در ماههای آخر بارداری غیر قابل تحمل شد حتما این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید تا در صورتی که خطری وجود داشته باشد، اقدامات لازم انجام شود.
آیا میگرن در بارداری می‌تواند برای سلامت جنین خطرناک باشد؟
زنانی که سابقه میگرن دارند در صورتی که در دوران بارداری دچار حملات شوند، خطر بیشتری آنها را تهدید می‌کند. احتمال دارد فشارخون بالا رود و دچار مسمومیت بارداری شوند که البته خطر بسیار کم است. بیشتر زنانی که میگرن دارند یک بارداری بی‌خطر را تجربه می‌کنند و به فشارخون بالا دچار نمی‌شوند. اگر شما قبلا سردرد میگرنی را تجربه نکرده‌اید اما در بارداری دچار این سردرد شده‌اید حتما به پزشک خود سریع اطلاع دهید تا خطری شما و جنین را تهدید نکند.
چه زمان بهتر است به پزشک در مورد سردرد خود اطلاع داد؟
اگر در دوران بارداری و بعد از آن همچنان سردرد شما شدید و ادامه‌دار بود و با مسکن‌های خفیف مثل استامینوفن برطرف نشد، ممکن است دچار فشارخون بالا و مشکلات کلیوی شده باشید. این وضعیت هم برای زن و هم جنین خطرناک است و همین‌طور در صورتی که سردرد در دوران بارداری با علائمی مانند درد زیر دنده‌ها، احساس سوزش قلب، مشکلات بینایی، ورم صورت، دست و پا همراه باشد حتما به پزشک مراجعه کنید.
مراقبت‌های پزشکی هفتۀ سی و نهم
در این هفته نیز لازم است حداقل یک جلسه ملاقات با پزشک داشته باشید. در این جلسه، پزشک علاوه بر معاینۀ عمومی شما، وضعیت قرارگیری جنین را نیز بررسی می‌کند. همچنین ممکن است وضعیت دهانۀ رحم شما را معاینه کند تا میزان باز شدن و ترشحات را بررسی و آمادگی شما را برای زایمان بسنجد. اگر پزشک در جریان معاینات نیاز به بررسی بیشتری داشته باشد، ممکن است در این هفته آزمایش پروفایل بیوفیزیکال را برای شما درخواست بدهد.در این آزمایش، وضعیت جنین و حجم مایع آمنیوتیک بررسی خواهد شد. همچنین در مورد علائم زایمان با شما صحبت خواهد کرد و شما را راهنمایی می‌کند که چه زمانی برای زایمان به بیمارستان مراجعه کنید. اگر در مورد زایمان و علائم آن سوالی دارید، بهتر است آن را در جلسۀ ملاقات این هفته با پزشک خود در میان بگذارید.
خودمراقبتی هفتۀ سی و نهم
در صورت آغشته بودن تودۀ مخاطی به رگه‌های قهوه‌ای رنگ به جای رگه‌های صورتی، احتمالاً درد زایمان شما کاذب است. شاید به جای باز و نرم شدن دهانۀ رحم، معاینۀ واژن یا ارتباط جنسی باعث جدا شدن تودۀ مخاطی مسدودکنندۀ دهانۀ رحم شده باشد. اگر شدت انقباضات رو به افزایش نیست یا نامنظم است، احتمالاً درد شما، درد زایمان واقعی نیست. در صورت ضعیف بودن انقباضات، اگر می‌توانید چیزی بخورید تا انرژی شما تأمین شود.همچنین تغییر وضعیت بدن، نوشیدن آب یا استراحت می‌تواند این انقباضات را آرام کند. به مصرف مایعات ادامه دهید و به دفعات ادرار کنید. برای احساس آرامش نیز می‌توانید حمام کنید. به قدر کافی استراحت کنید و برای داشتن خوابی خوب، رژیم غذایی سالم و حرکات ورزشی مناسب را ادامه دهید. همچنین با همسر خود دربارۀ این موضوع که ترجیح می‌دهید چه کسی هنگام زایمان کنار شما باشد صحبت کنید.
علائم نیازمند مراجعه به پزشک در هفتۀ سی و نهم
اگر فکر می‌کنید درد زایمان شما شروع شده است یا در صورت مشاهدۀ موارد زیر باید با پزشک خود تماس بگیرید:
- افزایش درد یا شدت انقباضات
- ترشح مایع، مخاط دهانۀ رحم یا خون از واژن
- شش انقباض یا بیشتر طی یک ساعت با فاصلۀ کمتر از ۱۰ دقیقه
پزشک احتمالاً با انجام معاینه، شرایط شما را تحت نظر می‌گیرد و دهانۀ رحم را بررسی می‌کند تا متوجه باز و نازک شدن دهانۀ رحم بشود. پزشک همچنین دربارۀ تعداد انقباضات شما خواهد پرسید و در صورت لزوم، معاینات بیشتری انجام خواهد داد. همچنین طی این هفته ضروری است خودتان نیز به علائمی که می‌تواند سلامتی شما یا جنین را به خطر بیندازد، بیشتر دقت کنید. یکی از علائمی که در این هفته‌ها باید تحت نظر بگیرید، میزان حرکات جنین است. درصورتی‌که احساس کردید حرکات جنین کم شده، لازم است برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید. برخی از علائم مهم دیگری که در این هفته باید به آن توجه کنید شامل موارد زیر است:
- سردرد شدید
- تهوع و استفراغ
- تغییر در بینایی
- حساسیت به لمس
- مشکلات دیداری مثل تاری دید یا جرقه زدن چشم
- درد در ناحیۀ زیر دنده‌ها و بالای شکم
- تورم ناگهانی صورت، دست و پاها
سوالات متداول
سردردهای دوره بارداری به دلیل تغییرات هورمونی، حجم خون، و نیز افزایش ابعاد ساختارهای مغزی به ویژه هیپوفیز، طبیعی هستند و هیچ خطر خاصی شما و جنینتان را تهدید نمی کند. اما در صورت تداوم و تشدید سردرد در بارداری، به دلیل احتمال پره اکلامپسی بهتر است حتماً با ماما و یا پزشک زنان خود مشورت نمایید تا معاینات و در صورت لزوم درمان های مناسب را برای شما انجام دهند.
بهترین نوشیدنی برای کاهش سردرد در بارداری، آب و مایعات فراوان هستند. در عین حال کاهش مصرف غذاهای چرب و یا مواد محرک بالا برنده فشار خون نیز کمک شایانی به مدیریت سردردهای دوره بارداری می نمایند. در عین حال بهتر است میزان مصرف غذا در هر وعده را کم نموده و بجای آن تعداد وعده های غذایی خود را طی روز افزایش دهید.
میگرن خود به تنهایی هیچ عارضه و تاثیر منفی برای بارداری و رشد جنین شما به همراه ندارد. اما، مصرف داروهای ضد سردرد و ضد میگرن طی بارداری اکیداً ممنوع هستند، زیرا منجر به نقص عضو مادرزادی جنین و یا حتی سقط جنین خواهند شد.
به طور معمول به دلیل تغییرات اندازه ساختارهای مغزی در اواخر بارداری، افزون بر تغییرات حجم خون و هورمون ها، سردردهای بارداری در اواخر دوره حاملگی ممکن است تشدید شوند. همچنین، سردردهای اواخر بارداری ممکن است به دلیل پره اکلامسی باشد. بنابراین بهتر است با پزشک و مامای خود در صورت تکرار و تشدید سردرد تماس بگیرید.
سخن پایانی
سردرد در دوران بارداری بسیار شایع است، در سه ماهه ابتدایی اغلب سردرد تنشی است که ممکن است به دلیل تغییرات بدن ایجاد شده باشد. گاهی علت سردرد در ماه دوم و سوم بارداری می‌تواند جدی باشد و باید جدی گرفته شود.در هر ماه از بارداری ممکن است فشار خون داشته باشید و هیچ علائمی مشاهده نکنید. به همین جهت بهتر است فشار خون خود را در منزل در هفته چندین‌بار چک کنید. اگر سابقه بیماری‌هایی همچون میگرن، فشارخون بالا، تشنج و دیابت در خانواده خود دارید به پزشک اطلاع دهید.
