معرفی متخصصان برتر گوارش

متخصص گوارش کیست؟

متخصص گوارش، متخصص سیستم هضم و نحوه عملکرد آن هستند. متخصصان گوارش “پزشکان دستگاه گوارش” نیز نامیده می شوند، مشکلات و بیماری های دستگاه گوارش را درمان می کنند و در چگونگی عملکرد دستگاه گوارش تخصص دارند. آنها به عنوان یک متخصص می توانند کارهای دیگری غیر از درمان بیماری های شایع دستگاه گوارش را انجام دهند. همچنین می توانند به بزرگسالان و کودکان کمک کنند تا یاد بگیرند برای سالم ماندن سیستم خود باید چه کارهایی انجام دهند.

---

فهرست مطالب

• بخش اول:متخصص گوارش کیست؟
• بخش دوم:چه زمانی باید به متخصص گوارش مراجعه کنم؟
• بخش سوم:اسامی بهترین متخصص گوارش در تهران:
• بخش چهارم:فوق تخصص گوارش کودکان
• بخش پنجم:گوارش چیست و دستگاه گوارش از چه بخش‌ هایی تشکیل شده است؟
• بخش ششم:گوارش غذا

---

یک متخصص گوارش چه کاری انجام می دهد؟

وقتی سیستم گوارشی انسان را در نظر می گیریم، بسیاری فکر می کنند که سیستم به معده و روده محدود می شود. در حالی که، متخصص گوارش عملکرد طبیعی و بیماری های مری، معده، روده کوچک، روده بزرگ و راست روده، لوزالمعده، کیسه صفرا، مجاری صفراوی و کبد را بررسی می کند.متخصصان گوارش می توانند هر بخشی از این سیستم را درمان کنند. اگرچه سیستم GI شامل دهان است، اما این متخصصان معمولاً در این زمینه خدمات ارائه نمی دهند. در عوض، دندانپزشکان و متخصصان دندانپزشکی بر سلامت حفره دهان تمرکز می کنند.

سایر قسمتهای سیستم GI شامل موارد زیر است:

• کبد
• زبان
• حلق
• مری
• معده
• مقعد
• روده بزرگ
• اپی گلوت
• راست روده
• لوزالمعده
• روده کوچک
• غدد بزاقی
• كيسه صفرا

اگر به یک متخصص گوارش مراجعه کرده اید، می دانید که احتمالاً  مشکلی در نحوه برخورد بدن شما با غذا وجود دارد. بسیاری از بیماری ها می توانند منجر به بروز علائم گوارشی شوند، از جمله:

• بیماری کبد
• سوزش سردل
• بیماری کیسه صفرا
• برخی از سرطان های روده
• التهاب روده بزرگ یا پانکراس
• سندروم روده تحریک پذیر (IBS)
• خونریزی داخلی در دستگاه گوارش
• زخم در پوشش معده و روده کوچک
• بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو (بیماری التهابی روده یاIBD)
• پولیپ های روده بزرگ، یا خوشه های کوچک سلول در پوشش روده بزرگ
• بیماری سلیاک، یک بیماری خود ایمنی است که می تواند به روده کوچک آسیب برساند.

چه زمانی باید به متخصص گوارش مراجعه کنم؟

برخی از علائم و نشانه های مکرر وجود دارد که ممکن است مراجعه به متخصص گوارش را تضمین کند، وی سپس می تواند هر یک از اختلالات مرتبط با علائم شما را تشخیص و درمان کند. برخی علائمی که در صورت بروز حتما باید به متخصص گوارش مراجعه کنید، عبارتند از:

اجابت مزاج غیرطبیعی

• یبوست: اگر در هفته کمتر از سه بار دفع مدفوع انجام دهید، بهتر از به متخصص گوارش مراجعه کنید. یبوست ممکن است به دلیل انسداد، مشکلات عصبی، اختلال در عملکرد عضلانی یا هورمونی، رژیم غذایی یا عوامل دیگر باشد.
• اسهال: اگر دفع مدفوع بیش از چند روز ادامه یابد، می تواند به دلیل عفونت ویروس، انگلی یا باکتری، عدم تحمل لاکتوز، واکنش به دارو (ها) باشد، یا ممکن است نشان دهنده سایر اختلالات گوارشی، مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو، باشد.

خونریزی مقعدی

خون در مدفوع می تواند از نظر شدت متفاوت باشد، اما به طور کلی به این معنی است که در جایی از دستگاه گوارش خونریزی وجود دارد. علت این امر ممکن است یک شکاف مقعدی (بریدگی یا پارگی کوچک در بافت پوششی مقعد)، بواسیر بوده یا مواردی مانند سرطان باشد که به مراقبت های پزشکی نیاز دارد.

سوزش سر دل مکرر

دل درد گاه به گاه احتمالاً جای هیچ گونه نگرانی نیست، اما دل درد مکرر می تواند نشان دهنده بیماری ریفلاکس معده (GERD)، مری بارت و احتمالاً حتی سرطان مری باشد. اگر ریفلاکس اسید اغلب اتفاق بیفتد، ممکن است مبتلا به GERD باشید و برای تسکین ناراحتی خود دارو دریافت کنید و برای تأیید تشخیص به آزمایش نیاز دارید.

بررسی سرطان روده بزرگ در افراد بالای ۵۰ سال

آزمایش غربالگری یک اقدام پیشگیرانه است و باید قبل از بروز علائم انجام شود. سرطان روده بزرگ اغلب به عنوان پولیپ های پیش سرطانی شروع می شود که می توان در طی کولونوسکوپی آن را تشخیص داد و از بین برد. بعضی از بیماران زودتر به غربالگری کولونوسکوپی نیاز دارند.

درد و نفخ شکم

درد و نفخ شکمی گاه به گاه، ممکن است به مراجعه به یک متخصص نیاز نداشته نباشد. با این حال، اگر شکم یا نفخ شکم تقریباً بعد از هر وعده غذایی که می خورید، اتفاق میفتد یا همراه با حالت تهوع یااجابت مزاج دردناک است، حتماً جنبه های ناراحتی خود را به پزشک اطلاع دهید، زیرا ممکن است تصمیم بگیرند شما را به یک متخصص گوارش ارجاع دهند.

درد مری یا مشکل در بلع (دیسفاژی)

در صورت بروز برخی از بیماری ها ممکن است در بلع یا عدم بلع دچار مشکل شوید. اگر به طور مکرر درد مری یا مشکل بلع را تجربه می کنید، یا اگر مشکل بلع شما با گذشت زمان شدت یابد، بهتر است به متخصص مربوطه مراجعه کنید.با شروع سن ۵۰ سالگی، افرادی که به طور متوسط خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و رکتوم را دارند بهتر است برای بررسی علائم سرطان و کولونوسکوپی به متخصص گوارش مراجعه کنند.

در کل باید مواجه با مشکلات زیر به دکتر مراجعه کرد:

1. ناراحتی های گوارشی مانند ترش کردن ،یبوست ، اسهال
2. آلرژی یا حساسیت غذایی
3. دردهای ناحیه شکم که مدتی به طول انجامیده
4. بوی بد دهان
5. گیر کردن غذا در گلو که تکرار شده باشد
6. نفخ و گاز ناراحت کننده
7. مشکلات خواب یا بی‌خوابی
8. نوسانات وزن
9. مشکلات پوستی مانند آکنه

متخصص گوارش چگونه بیماری ها را تشخیص می دهد؟

روش اصلی تشخیص بیماری های گوارشی که متخصصان گوارش از آن استفاده می کنند آندوسکوپی است. برای این منظور، آنها از یک لوله انعطاف پذیر و روشن با یک دوربین داخلی برای دیدن داخل روده های شما استفاده می کنند. متخصصان گوارش جراح نیستند، اما در صورت لزوم با آنها همکاری نزدیک می کنند.اکثر مردم پس از مراجعه پزشک عمومی و بررسی علائم احتمالی به متخصص گوارش ارجاع داده می شوند. اما پزشک معالج ممکن است برای تشخیص بهتر برخی آزمایشات تشخیصی را سفارش دهد. از طرف هم احتمال دارد برای بررسی علائمی که دارید یا برای آزمایش های خاص مانند آندوسکوپی، کولونوسکوپی یا اشعه ایکس دستگاه گوارش، به متخصص گوارش ارجاع داده شوید.

این متخصصان طیف وسیعی از اقدامات غیر جراحی را انجام می دهند که می تواند شامل موارد زیر باشد:

• آندوسکوپی کپسول برای بررسی روده کوچک
• نمونه برداری از کبد برای ارزیابی التهاب و فیبروز
• انتروسکوپی های بالون دوتایی برای بررسی روده کوچک
• سیگموئیدوسکوپی برای ارزیابی خونریزی یا درد در روده
• کولونوسکوپی برای تشخیص سرطان روده بزرگ یا پولیپ روده بزرگ
• سونوگرافی آندوسکوپیک برای بررسی دستگاه GI فوقانی و تحتانی، و همچنین سایر اندام های داخلی
• کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی برای شناسایی سنگهای صفراوی، تومورها یا بافت اسکار در منطقه مجاری صفراوی

اسامی بهترین متخصص گوارش در تهران:

دکتر محمد روشنی: دکتر روشنی، پس از اتمام دوره پزشکی خود در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، مدرک فوق تخصص خود را از دانشگاه شهید بهشتی دریافت کرده است. عضویت در انجمن داخلی، انجمن گوارش و کبد ایران، شبکه هپاتیت ایران و همچنین عضویت در انجمن بین المللی AASLD و UEG، نشان از فعالیت بالا، دانش بالا و همچنین تجربه کاری مفید این پزشک است. این پزشک، دارای بورد تخصصی بیماری‌های گوارشی و کبد می‌باشد. خدمات درمانی که این پزشک به بیماران ارائه می‌دهد، مواردی مثل آندوسکوپی معده، کولونوسکوپی و درمانی مشکلاتی که مربوط به سیستم گوارشی است، می‌باشد. این پزشک، در سمینار‌های به روز زیادی شرکت کرده است. با این تفاسیر، می‌توان این پزشک را در لیست بهترین دکتر گوارش در تهران قرار داد.

دکتر مرتضی خطیبیان: دکتر خطیبیان، از سال 1369، عضو هیئت علمی دانشکده پزشکی دانشگاه تهران می‌باشد و خود ایشان نیز از همین دانشگاه، مدرک فوق تخصص گوارش خود را دریافت کرده‌اند. بیش از 30 سال سابقه کاری در رزومه این پزشک مشاهده می‌شود و همچنین انجام بیش از 20 هزار ERCP از دیگر مواردی است که می‌توانیم بگوییم این پزشک، جزو با تجربه ترین دکتر های گوارش تهران است. تایید شدن در سازمان خدمات شهروندی امریکا، به عنوان پزشک گوارشی که دارای توانایی خاص می‌باشد، نشان از دانش بالا و عملکرد صحیح این پزشک است. از خدمات درمانی که می‌توان روی این پزشک حساب کرد، می‌توان به آندوسکوپی، درمان بیماری‌های مربوط به معده، تشخصی و درمان سرطان‌های دستگاه گوارش و .. اشاره کرد.

دکتر محمد کلانی: دکتر کلانی، دارای بورد تخصصی دستگاه گوارش و کبد می‌باشد و این مدرک را از دانشکده پزشکی دانشگاه تهران، با رتبه‌ای ممتاز و عالی گذرانده است. این پزشک، دارای مقالات بین المللی زیادی در زمینه دستگاه گوارش بوده و همچنین علاوه بر عضویت در انجمن‌های متخصصین گوارش و کبد ایران و انجمن متخصصین داخلی ایران، دارای مدرک دوره‌های تکمیلی انجام آنتروسکوپی از کشور هلند می‌باشد که همین موضوع، تا حد زیادی نشان دهنده‌ی دانش و خلاقیت این پزشک خواهد بود. همین موارد، ایشان را در لیست بهترین دکتر گوارش در تهران قرار می‌دهد. خدماتی که می‌توان روی این پزشک حساب کرد، شامل آندوسکوپی، کولونوسکوپی، درمان بیماری‌های مختل کننده دستگاه گوارش و … می‌باشد.

دکتر حامد زمانی: دکتر زمانی، دارای بورد تخصصی بیماری‌های داخلی و همچنین دارای بورد فوق تخصصی بیماری‌های مربوط به گوارش، کبد و کیسه صفرا می‌باشد. این پزشک، با عضویت در انجمن متخصصی گوارش و کبد ایران، تجربه بالای خود در این زمینه را به اثبات رسانده است. انتشارات مقالات بین المللی و همچنین شرکت در سمینار‌های بین المللی در رابطه با آموزش شیوه‌های نوین درمان، از دیگر ویژگی‌های این پزشک می‌باشد که با استناد بر این موارد، می‌توان ایشان را در لیست بهترین دکتر گوارش در تهران قرار داد. برای خدمات درمانی مختلفی مثل آندوسکوپی، کولونوسکوپی، فیبرواسکن و … می‌توان بر روی تخصص این پزشک، حساب کرد.

دکتر امیر سعید صادقی: دکتر صادقی، تخصص خود را از دانشگاه شهید بهشتی دریافت کرده و اکنون، دارای بورد فوق تخصص گوارش از دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌باشد. چاپ مقالات بین المللی زیاد توسط این پزشک، نشان از دانش بالا و پژوهشگر بودن این پزشک با تجربه دارد. برای درمان بیماری زخم معده، کرم روده و معده، استفراغ در بارداری، سکسکه‌های طولانی مدت، شقاق، بیماری‌های مربوط به مری، روده، مقعد و … می‌توان بر روی خدمات درمانی این پزشک حساب کرد. همچنین خدمات درمانی دیگری نظیر آندوسکوپی، کولونوسکوپی، تشخیص و درمان سرطان و .. از دیگر خدماتی است که این پزشک به بیماران خود ارائه می‌دهد.

دکتر مسعود صدرالدینی: دکتر صدرالدینی، بورد فوق تخصص کبد، گوارش و صفرا بوده و این مدرک را از دانشگاه علوم پزشکی تهران دریافت کرده است. این پزشک همچنین دارای سابقه آموزشی و پژوهشی زیادی در دانشگاه بوده و همچنین در این زمینه، سمینارهای زیادی برگذار کرده است. عضویت در انجمن گوارش امریکا و اروپا، نشان دهنده دانش بالا و به روز این پزشک می‌باشد. خدمات درمانی این پزشک، شامل کنترل خونریزی گوارشی، درمان اسهال و یبوست، تشخیص و درمان سرطان‌های مربوط به گوارش، تشخیص و درمان دردهای مربوط به معده، درمان هپاتیت و کبد چرب و … می‌باشد. همچنین برای خدماتی مثل آندوسکوپی فوقانی و کولونوسکوپی بدون درد، درمان چاقی با بالون معده و … نیز می‌توان بر روی تجربه و دانش این پزشک حساب کرد.

دکتر سید امیر طاهری: این پزشک، دوره عمومی خود را از دانشگاه علوم پزشکی تهران دریافت کرده و سپس، موفق به اخذ تخصص بیماری‌های داخلی و پس از آن، مدرک فوق تخصص گوارش و کبد خود را از همان دانشگاه تهران شده است. عضویت در هیئت علمی دانشگاه، چاپ مقالات علمی زیاد، عضویت در انجمن گوارش و کبد امریکا و همچنین عضویت در انجمن گوارش و کبد ایران، همگی نشان از دانش بالای این پزشک دارند. با استناد به همین موارد، این پزشک در لیست بهترین دکتر گوارش در تهران قرار می‌گیرد. خدماتی که ایشان به بیماران خود ارائه می‌دهد، شامل آندوسکوپی NBA و HD برای شناخت تومورهای بدخیم، کولونوسکوپی، آندوسکوپی برای تشخیص و درمان بیماری، باندلیگیشن، در راستای درمان هموروئید و … می‌باشد.

دکتر فاطمه زالی: دکتر زالی دارای بورد تخصصی بیماری‌های داخلی از دانشگاه علوم پزشکی تبریز می‌باشد. همچنین ایشان فوق تخصص خود را از دانشگاه علوم پزشکی تهران در زمینه گوارش، کبد و آندوسکوپی دریافت کرده است. شرکت در سمنیارهای متعدد بین المللی در زمینه ترفند‌های جدید درمانی در این زمینه و همچنین چاپ مقالات زیاد در این فیلد کاری، باعث شده تا نتیجه بگیریم این پزشک تجربه زیادی در این زمینه به دست آورده است. برای خدمات درمانی نظیر آندوسکوپی، کولونوسکوپی، میکروب معده و همچنین بالون معده می‌توان بر روی تجربه‌ی این پزشک حساب کرد. این پزشک، در لیست بهترین دکتر فوق تخصص گوارش در تهران ، قرار دارد.

دکتر محمد علی کریمی: دکتر کریمی، دارای بورد فوق تخصص گوارش، کبد و آندوسکوپی از دانشگاه علوم پزشکی تهران بوده و بیش از 8 سال سابقه کاری در این زمینه کسب کرده است. عضویت در هیئت علمی دانشگاه، عضویت در انجمن‌های بین المللی و همچنین انجمن‌های داخلی، باعث شده تا بتوانیم این پزشک را در لیست بهترین دکتر گوارش در تهران قرار دهیم. برای خدمات درمانی مختلفی مثل درمان بیماری‌های گوارشی، بیماری‌های مربوط به کبد و صفرا، انجام آندوسکوپی، تست تنفس، برداشتن پولیپ‌های روده و معده و … می‌توان بر روی دانش و تجربه‌ی این پزشک حاذق، حساب کرد.

دکتر جواد رستگار مقدم: دکتر رستگار مقدم، دارای بورد تخصص بیماری‌های داخلی و دارای فوق تخصص گوارش و کبد و آندوسکوپی بوده و مدرک خود را از دانشگاه شهید بهشتی دریافت کرده است. عضویت در انجمن‌های داخلی و بین المللی و همچنین عضویت در هیئت علمی دانشگاه، نشان از دانش بالا و به روز این پزشک متخصص دارد. 26 سال سابقه کاری مفید در رزومه این پزشک دیده می‌شود که با این گفته‌ها، می‌توان این پزشک را در لیست بهترین دکتر گوارش در تهران قرار داد. خدمات درمانی که این پزشک به بیماران خود ارائه می‌دهد، شامل آندوسکوپی بیهوشی و کولونوسکوپی، تشخیص و درمان کبد چرب، تشخیص و غربالگری سرطان‌های مربوط به دستگاه گوارش، درمان بیماری‌های معده و … می‌باشد.

فوق تخصص گوارش کودکان

متخصص گوارش کودکان، در تشخیص و درمان اختلالات دستگاه گوارش نوزادان و اطفال و نوجوانان تخصص و مهارت دارد. یبوست کودکان و بی اشتهایی کودکان از جمله مواردی است که باید تحت نظر متخصص گوارش اطفال درمان شود.

گوارش چیست و دستگاه گوارش از چه بخش‌ هایی تشکیل شده است؟

گوارش یعنی چه؟ دستگاه گوارش ما ظاهرا عملکرد ساده‌ای دارد. ما غذا می‌خوریم یا نوشیدنی‌ می‌آشامیم بی آنکه به اتفاقاتی که درون بدن‌مان می‌افتد کاری داشته باشیم. اما دستگاه گوارش بخش‌های متعددی دارد که از دهان شروع و به مقعد ختم می‌شود. مهم است که در این راه چه اتفاقاتی رخ می‌دهد. لازم است از عملکرد بخش‌های دستگاه گوارش اطلاع داشته باشید تا بتوانید کار دکتر گوارش و کبد را درک کنید.

۱. دهان (Mouth)

مراحل هضم غذا حتی پیش از آنکه چیزی بخورید آغاز می‌شود. همان زمانی که بوی پیتزا یا یک نان تازه را حس می‌کنید، بزاق‌های شما ترشح می‌کنند. زمانی که شروع به جویدن غذا می‌کنید، بزاق دهان با تکه‌های کوچک‌شده‌ غذا ترکیب می‌شود تا امکان هضم غذا و جذب آن توسط بدن فراهم شود. سپس این تکه‌ها را توسط زبان به طرف حلقوم و مری هدایت می‌کنید.

۲. مری (Esophagus)

غذا بعد از بلعیده شدن مستقیما وارد مری می‌شود. مری یا همان ازوفاگوس (اسوفاگوس) در حدفاصل بین حلق و معده قرار دارد و کارش تنها انتقال مواد غذایی به معده است. قبل از وارد شدن غذا به مری، پره نازکی به نام اپیگلوت (Epiglottis) دریچه نای را می‌بندد تا مانع از ورود غذا به نای شود و با این کار جلوی خفه شدن را می‌گیرد. انقباض عضله‌های مری باعث انتقال مواد غذایی به معده می‌شود.در قسمت پایینی مری یک بخش به نام اسفنکتر پایینی مری (Lower Esophageal Sphincter) قرار دارد که پس از ورود غذا به معده، دریچه‌ی معده را می‌بندد. کار این اسفنکتر این است که از برگشت غذای معده به مری جلوگیری کند.

۳. معده (Stomach)

معده در کجای بدن قرار دارد؟ مواد غذایی بعد از وارد شدن به معده با همدیگر مخلوط می‌شوند و منتظر می‌مانند تا در کیسه‌ی معده عمل پردازش روی آنها انجام شود. مخلوط شدن مواد غذایی با همدیگر توسط آنزیم‌ها و اسیدی قوی به نام اسید معده انجام می‌شود.دیواره‌های معده این اسید را از خودشان ترشح می‌کنند و با این کار، غذا را به تکه‌های کوچک‌تری تقسیم می‌کنند که توسط قسمت‌های بعدی قابل جذب و استفاده باشد. مواد غذایی در مرحله‌ی بعدی به سمت روده کوچک هدایت می‌شوند. در صورت داشتن هر گونه مشکلی در این ناحیه بهتر است هر چه سریع تر به دکتر معده مراجعه کنید.

۴. روده کوچک (Small Intestine)

روده کوچک خودش به ۳ بخش اثنی عشر (Duodenum)، ژژونوم (Jejunum) و ایلئوم (Ileum) تقسیم می‌شود. در فارسی برای ژژنوم از عبارت تهی‌روده و برای ایلئوم از دراز روده یا روده دراز هم استفاده می‌شود. طول روده‌ کوچک کمی بیشتر از ۶.۵ متر است و ساختار نسبتا بی‌نظمی دارد. مواد غذایی درون روده کوچک به وسیله‌ی آنزیم‌های تولید شده توسط لوزالمعده و اسید بایل (Bile) تولید شده توسط کبد هضم و جذب می‌شوند.

در روده کوچک ابتدا اثنی عشر وارد عمل می‌شود مسئولیت اصلی آن خرد کردن مواد غذایی به بخش‌های بازهم کوچک‌تر است. بخش‌های ژژنوم و ایلئوم مسئولیت جذب مواد غذایی و وارد کردن آنها به درون جریان خون را بر عهده دارند. کار غذا در روده کوچک به پایان نمی‌رسد و بعضی از مواد غذایی که هنوز جذب نشده‌اند، به شکل یک ماده‌ نیمه‌جامد آبکی راهی روده بزرگ می‌شوند.

۵. لوزالمعده (Pancreas)

کار لوزالمعده یا همان پانکراس این است که آنزیمی را تولید کند و این آنزیم را در اختیار اثنی عشر قرار دهد. اثنی عشر با استفاده از این اسید می‌تواند ساختار چربی، کربوهیدرات و پروتئین را بشکند. البته پانکراس وظیفه‌ی تولید انسولین و تزریق مستقیم آن به درون جریان خون را هم بر عهده دارد؛ همان انسولینی که هورمون اصلی برای تجزیه و جذب شکر در بدن است.

۶. کبد (Liver)

کبد کارهای مختلفی را در بدن انجام می‌دهد. اما کاری که کبد در ارتباط با دستگاه گوارش انجام می‌دهد و آن را به دکتر گوارش و کبد مرتبط می‌کند این است که مواد مغذی جذب‌شده از راه روده‌ کوچک را پردازش کند. اسید بایل که توسط کبد تولید می‌شود و به سمت روده کوچک می‌رود، نقش مهمی در هضم چربی و تعدادی از ویتامین‌ها دارد.

می‌توان کبد را یک کارخانه‌ی شیمیایی درون بدن دانست. کارخانه‌ای که مواد غذایی خام جذب‌شده از راه روده را به عنوان ورودی دریافت می‌کند و مواد شیمیایی دیگری را که بدن به آنها نیاز دارد، تولید می‌کند. یکی دیگر از کارهای کبد هم سم‌زدایی بدن است. بسیاری از مواد شیمیایی و داروهای مضر برای بدن توسط کبد فیلتر می‌شوند.

۷. کیسه صفرا (GallBladder)

کیسه صفرا یکی از اندام‌های کوچک بدن شما و از اعضای دستگاه گوارش است. این کیسه درست زیر کبد قرار گرفته است و اسید بایل تولید شده توسط کبد را در خود ذخیره می‌کند. کار بعدی کیسه صفرا این است که اسید بایل را به سمت اثنی عشر (در روده کوچک) بفرستد تا به هضم و جذب چربی کمک کند.

۸. روده بزرگ (Large Intestine)

آن بخشی از مواد غذایی که در روده کوچک هضم نشده‌اند به همراه مایعات و ضایعات وارد روده بزرگ می‌شوند. روده‌ بزرگ یا همان کولون (Colon) تقریبا ۱۸۰ سانتی‌متر است، ساختاری تقریبا مربعی دارد و در بین روده کوچک و رکتوم قرار گرفته است. کولون دارای بخش‌های بالارونده (Ascending)، افقی (Transverse)، پایین‌رونده (Descending) و سیگموئید (Sigmoid) است.

مقداری از املاح غذایی و تمام آب باقی‌مانده در مواد توسط کولون جذب می‌شود و ضایعات جامدی که باقی مانده‌اند، راهی رکتوم (راست‌روده) می‌شوند. دیواره‌های کولون از عضله تشکیل شده‌اند و همین ماهیچه‌ها هستند که باعث حرکت مواد غذایی و فشرده کردن آنها می‌شوند. تقریبا ۳۶ ساعت طول می‌کشد که فضولات و ضایعات از درون کولون خارج شوند. دکتر روده می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند.

۹. رکتوم (Rectum)

رکتوم یک لوله‌ی نسبتا کوتاه و به طول تقریبی ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر است که به شکل عمودی قرار گرفته است و مرحله‌ی قبل از رسیدن مدفوع به مقعد است. بافت رکتوم را به نوعی می‌توان محل تجمیع و انباشت مدفوع، قبل از دفع شدن دانست. هر زمانی که رکتوم پر شود، سیگنالی به سمت مغز می‌فرستد و این موضوع را به مغز خبر می‌دهد. سپس مغز تصمیم می‌گیرد که آیا زمان دفع فرا رسیده است یا خیر. زمانی که اجازه دفع صادر شود، دفع صورت می‌گیرد و فضولات به شکل مدفوع از بدن خارج می‌شوند.

۱۰. مقعد (Anus)

مقعد بخش نهایی از دستگاه گوارش است و ایستگاه پایایی محسوب می‌شود. این بخش کوتاه ۵ سانتی‌متری از ۲ اسفنکتر (داخلی و خارجی) و عضله‌های لگنی تشکیل شده است. عضله‌های لگنی زاویه‌ای بین رکتوم و مقعد ایجاد می‌کنند تا از خروج مدفوع در زمان نامناسب جلوگیری شود.اسفنکتر داخلی همواره منقبض و سفت است؛ مگر در زمان‌هایی که رکتوم پر شود. این اسفنکتر است که جلوی خروج غیرارادی مدفوع را در زمان خواب یا زمان بی‌اطلاعی ما می‌گیرد. نهایتا اسفنکتر خارجی را داریم که کنترل آن دست خودمان است و در زمان مناسب با رهاسازی آن می‌توانیم مدفوع کنیم.

گوارش غذا

هضم غذا از دهان و با شروع ترشح آب دهان به محض ورود غذا شروع می‌شود. غذا بعد از هدایت شدن از مری به معده وارد می‌شود. بعد از معده، روده کوچک مواد غذایی را به صورت شیمیایی خرد کرده و مواد مغذی آن را جذب بدن می‌کند. اما اصول و عملکرد دستگاه گوارش و مراحل هضم غذا به همین سادگی‌ها نیست. این دستگاه فعال در بدن انسان، ساز و کاری پیچیده دارد که در ادامه مفصل‌تر به آن خواهیم پرداخت.

برخی از اختلالات گوارشی که بر فرایند هضم غذا در دستگاه گوارش اثر می گذارد

برخی از بیماری‌های دستگاه گوارشی مانند مشکلات معده و روده موقتی و برخی مزمن و طولانی مدت هستند که هر دو باعث ایجاد ناراحتی می‌شود. این خیلی عادی است که در طول زندگی گاهی به یبوست، اسهال یا سوزش سر دل دچار شوید. اما اگر اختلالات گوارشی شما مزمن شده است، حتما باید با یک متخصص داخلی یا دستگاه گوارش مشورت کنید تا راه های درمان مناسب شرایط شما را ارائه کند. فراموش نکنید که برخی از مشکلات گوارشی نشانه یک اختلال جدی‌تر هستند که نیاز به مراقبت های پزشکی و درمان فوری دارند.

چند نکته مهم و اساسی برای سلامت دستگاه گوارش

اهمیت سلامت گوارش در اهمیت فرایند هضم غذا و جذب انرژی از مواد غذایی است که می‌خورید. در صورت اختلال در این روند، بدن دچار ضعف و ابتلا به برخی از بیماری‌های کوتاه مدت یا مزمن در آینده می‌شود. بدن برای سالم ماندن و عملکرد درست خود به مواد مغذی موجود در غذاهایی که در طول روز می‌خورید نیاز دارد. منظور از مواد مغذی که بدان اشاره شد شامل کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها، چربی‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی و آب است. برای بهبود وضعیت هضم غذا می‌توانید راه‌های زیر را امتحان کنید:

به طور منظم ورزش کنید

ورزش کردن باعث حرکت مواد غذایی در دستگاه گوارش و هضم بهتر آن می‌شود و در نتیجه، از ایجاد سوء هاضمه و یبوست جلوگیری می‌کند. البته ورزش را حداقل بعد از یک ساعت از وعده غذایی انجام دهید؛ چرا که در آن یک ساعت فرایند هضم در حال انجام است و دستگاه گوارش به خون بیشتری نیاز دارد.

استرس‌تان را کنترل کنید

استرس باعث تحریک سیستم عصبی مرکزی می‌شود و پیرو آن به ایجاد اختلال در رسیدن دستورات این سیستم به دستگاه گوارش می‌شود که نتیجه آن ایجاد التهاب در دستگاه گوارش و سوء هاضمه است.

فیبر را در رژیم غذایی خود قرار دهید

مصرف هر دو نوع فیبر برای سلامت دستگاه گوارش مفید است. فیبر نامحلول که بیشتر در غلات و سبزیجات موجود است، باعث جلوگیری از اسهال می‌شود، چرا که این فیبر غیر قابل هضم است و باعث افزایش حجم مدفوع می‌شود. فیبر محلول در آب، که در میوه‌ها، حبوبات و سبوس جو موجود است، باعث جلوگیری از یبوست و درمان روده تحریک پذیر می‌شود.

مصرف غذاهای پرچرب را محدود کنید

به‌ طور کلی غذاهای پرچرب، باعث رفلاکس اسیدی و سوزش معده می‌شوند. این موضوع باعث بالا رفتن فشار به دستگاه گوارش و در نتیجه کند و ناقص شدن روند هضم غذا می‌شود. وجود مقدار کمی چربی برای بدن لازم است و نباید چربی کاملا از رژیم غذایی حذف شود.

گوشت کم‌چرب مصرف کنید

یکی از منابع مهم پروتئین، انواع گوشت است. حتی‌الامکان هنگام استفاده از گوشت، برش‌های چربی آن را جدا کنید چرا که باعث دیر هضم شدن گوشت می‌شود. همچنین گوشت‌های ماهی و مرغ را بدون پوست آن استفاده کنید.

از محصولات پروبیوتیک استفاده کنید

پروبیوتیک‌ها همان باکتری‌های مفیدی هستند که به ‌طور طبیعی در دستگاه گوارش انسان وجود دارند. این باکتری‌ها می‌توانند باعث جذب بهتر مواد مغذی از انواع غذا شوند. منابع طبیعی پروبیوتیک‌ اثرات منفی ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و روده تحریک‌پذیر بر سیستم گوارش را کاهش می‌دهند.

بدن خود را هیدراته نگه‌ دارید

در طول روز، بدن خود را کم آب نگه ندارید و زیاد آب بنوشید. مصرف مواد غذایی فیبردار و آب زیاد از ایجاد یبوست و بیماری‌های جانبی آن جلوگیری می‌کند.

عادت‌های مخرب را کنار بگذارید

سیگار کشیدن، کافئین بیش از حد و الکل می‌توانند در عملکرد دستگاه گوارش اختلال ایجاد کنند و منجر به مشکلاتی نظیر زخم معده و تیر کشیدن قلب شوند.

خواب کافی و منظم داشته باشید

در هنگام خواب، بدن انرژی کمتری برای دیگر اعضا نیاز دارد. در نتیجه بدن بیشتر انرژی خود را برای عملکرد بهتر اعضای غیر ارادی بدن مثل دستگاه گوارش، قلب و کبد صرف می‌کند. کم‌خوابی می‌تواند اثر منفی بر عملکرد روده‌ها داشته باشد. بدن انسان به حداقل ۷ ساعت خواب بی‌وقفه در طول شبانه روز نیاز دارد.

غذا را خوب آن را بجوید

خوب جویدن غذا، برای هضم و جذب بهتر غذا مفید است. همچنین این کار باعث بیشتر قرار گرفتن غذا در معرض بزاق دهان می‌شود. آنزیم‌های موجود در بزاق، باعث شکستن چربی‌ها می‌شود. همان‌طور که گفته شد چربی‌ها به‌سختی هضم می‌شوند و ممکن است باعث ایجاد ناراحتی‌‌های گوارشی شوند.

سوالات متداول

سخن پایانی

در این مقاله، به مشکلاتی که به دستگاه گوارش مربوط می‌شود اشاره داشتیم. این مشکلات می‌تواند شامل مشکلاتی برای بلع و دفع و مراحلی در این بین اتفاق می‌افتد باشد. برای چنین مشکلاتی لازم است تا به متخصص داخلی یا فوق تخصص دستگاه گوارش مراجعه شود تا بهترین روند درمان برای شما صورت بگیرد.