آیا شما در بین عزیزانتان فردی دارای سنگ کلیه می‌شناسید؟ ازعواملی که منجربه ایجاد آن میشود آگاهید؟ اصلا سنگ لیه چیست؟ سنگهای کلیه رسوبات سختی هستند که اغلب به علت بالا رفتن غلظت املاح و نمک در ادرار به وجود می‌آیند. اگرچه حرکت سنگهای کلیوی دردناک است، اما در صورت تشخیص به‌موقع، باعث آسیب دائمی به بدن نمی‌شود. در این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در مورد سنگ کلیه بدست آورید.
بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: همه چیز درباره بیماری پسوریازیس
علائم سنگ کلیه
سنگ کلیه تا وقتی حرکت نمی‌کند و ثابت است، هیچ علامتی ندارد. مشکلات از زمانی آغاز می‌گردد که سنگ در کلیه جابه‌جا میشود یا به سمت میزنای (لوله‌ای که هر کلیه را به مثانه وصل میکند) به راه می‌افتد. در این حالت، برخی یا همه موارد زیر دیده میشود:
- درد شدید و متناوب در پهلو و پشت، پایین‌تر از سطح دنده‌ها که ممکن است به پایین شکم تیر بکشد
- سوزش ادرار
- ادرار صورتی، قرمز یا قهوه‌ای
- ادرار بدبو یا تیره
- تهوع و استفراغ
- احساس نیاز مداوم به دفع ادرار
- افزایش تعداد نوبت‌های دفع ادرار بیش از حد عادی
- تب و لرز در صورت وجود عفونت
- کم شدن حجم ادرار
این محتوای مفید را هم دنبال کنید: یائسگی زودرس در زنان
علل ایجاد سنگ در کلیه‌ها
بیماری هایی نظیر دیابت، فشار خون بالا و چاقی میتوانند ریسک ابتلا به سنگ کلیه را بالا ببرند اما آنطور که «آنیل آگاروال» استاد نفرولوژی دانشگاه اوهایو می گوید افراد سالم نیز در معرض این خطر قرار دارند.
- عدم نوشیدن آب کافی
- عدم دریافت کلسیم کافی
- رژیم غذایی مملو از نمک یا شکر
- مصرف بیش از اندازه غذاهایی غنی از اگزالات شامل مغزها، اسفناج، شکلات و چایی های خاص
- نوشیدن انواع نوشابه که می تواند شامل فسفات و مقادیر بالای شکر باشد.
- مصرف بیش از اندازه پروتئین
- فقدان سیترات در مواد غذایی مصرفی (ماده ای که به پیشگیری از تولید سنگ منجر می شود)
- پیشینه خانوادگی و ژنتیک
جالب است بدانید که امکان ابتلا به سنگ کلیه در افراد سفید پوست بیشتر از اسپانیایی تبارها یا آمریکایی های آفریقایی تبار است.
درباره‌ی بیماری سوزاک چه می‌دانید؟
تشخیص سنگ کلیه
- آزمایش خون به منظور بررسی و ارزیابی مقدار کلسیم و اسید اوریک بدن
- آزمایش ادرار
- سونوگرافی
- رادیو گرافی
- سی تی اسکن
تمامی این موارد می تواند در زمینه تشخیص سنگ کلیه و مشخصات کلی آن به پزشکان متخصص کمک کند. تشخیص سایز سنگ کلیه، مهم ترین عاملی است که موجب می شود بهترین روش درمانی برای سنگ کلیه انتخاب شود. به همین دلیل در این مرحله یعنی تشخیص پزشکان نهایت دقت را خواهند داشت.
برای مطالعه بیشتر: روماتیسم مفصلی + علل و علائم آن
درمان
انتخاب بهترین روش درمانی بسته به نوع سنگ و اندازه آن و محل قرارگیری آن و گرفتن همه جوانب فوق بهترین شیوه درمان را برای بیمار انتخاب میکند.
سنگهای کوچک با علائم خفیف
بیشتر سنگهای کوچک کلیه نیاز به درمان تهاجمی ندارند و با اقدامات نگهدارنده قابل دفع شدن هستند ، مانند مصرف مایعات فراوان در حد 2 تا 3 لیتر روزانه ، مصرف مسکن های خوراکی یا تزریقی مانند بروفن ، دیکلوفناک و ناپروکسن جهت رفع درد و سوزش ادرار . مصرف داروهای آنتی بیوتیک در صورتیکه شک به عفونت ادراری وجود دارد و داروهایی که با شل کردن عضلات حالب کمک میکند که سنگ سریعتر و با درد کمتری دفع میشود .
سنگهای بزرگ که اغلب انسداد ایجاد کرده اند
برای این نوع سنگ ها روش های زیر با توجه به نظر پزشک انجام میشود :
سنگ شکنی
برای آن دسته از سنگها که با روش های نگهدارنده قابل درمان نیستند روش سنگ شکنی برون اندامی ESWL پیشنهاد میشود . در این روش در واقع از امواج صوتی استفاده میشود. امواج صوتی با تولید امواج شوک قوی shock wave باعث خرد شدن سنگ و تبدیل آن به قطعات ریزتر میشوند که قابل عبور از سیستم ادراری باشد.
این روش بصورت سرپایی و بدون نیاز به بیهوشی انجام میگیرد . معمولا 40 تا 60 دقیقه طول میکشد و ممکن است درد ملایمی ایجاد کند از اینرو در حین انجام کار از داروهای مسکن تزریقی جهت کاهش درد استفاده میشود. پس از سنگ شکنی ممکن است مقداری خون ادراری یا کبودی در پشت و شکم رخ دهد. همچنین در حین عبور قطعات کوچک سنگ از کلیه به حالب سپس به سمت مثانه درد مختصری ایجاد میشود.
جراحی
جراحی روش ارجح برای برداشتن سنگهای بزرگ یا شاخه داری است که به سنگ شکنی برون اندامی جواب نمیدهند
خوشبختانه امروزه میتوان همه سنگهای کلیه را بدون نیاز به جراحی باز وفقط با یک شکاف پوستی کوچک در ناحیه پشت کمر و عبور دادن یک تلسکوپ مخصوص همراه با ابزار خرد کردن سنگ از آن شکاف درمان کرد.
در این روش که پرکوتانئوس نفرولیتوتومی PCNL گفته میشود پس از عبور دادن تلکسوپ از راه شکاف پوستی و ورود آن به کلیه و رویت کردن سنگ با ابزارهای سنگ شکنی ، سنگ را خرد کرده و قطعات آن را ببیرون میکشند . این روش با بیهوشی عمومی انجام میشود و بیمار برای یک تا دو روز پس از عمل در بیمارستان بستری میماند.
روش های جراحی باز جهت خروج سنگ کلیه امروزه فقط در مواردی انجام میشود که همراه با سنگ یک نقص آناتومیک هم وجود داشته باشد که نیاز به ترمیم داشته باشد مانند تنگی محل کلیه به حالب یا تنگی دهانه کالیس.
جراحی سنگ حالب
در مورد سنگ حالب نیز همانند سنگ کلیه برای سنگ های ریز، درمان نگهدارنده انجام میشود. برای سنگهای بزرگتر میتوان بنا به صلاحدید پزشک از روش ESWL یا TUL استفاده کرد. در روش TUL در واقع با عبور دادن یک تلسکوپ باریک ( یورترسکوپ ) از راه مجرای ادراری بداخل مثانه سپس بداخل حالب سنگ رویت شده و با استفاده از ابزار سنگ خرد شده و قطعات آن به بیرون کشیده میشوند. معمولا TUL همراه با بی حسی نخاعی در اتاق عمل انجام میشود.
شاید این مطلب هم برایتان جالب باشد: “دیابت نوع 2” علل، درمان و پیشگیری
رژیمی جهت جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه
- نوشیدن آب زیاد: این کار تراکم مواد معدنی با احتمال تشکیل سنگ را در ادرار کاهش می دهد.
- محدود کردن مصرف نمک و شکر: مقادیر زیاد سدیم و شکر با افزایش سطح کلسیم در ادرار می توانند به سنگ کلیه منجر شوند.
- دریافت کلسیم کافی: اگرچه بالا بودن کلسیم در ادرار خطر سنگ کلیه را در پی دارد اما مصرف مواد غنی از آن مانع از تشکیل سنگ خواهد شد.
- محدود کردن پروتئین: مصرف بیش از حد پروتئین به ویژه از نوع حیوانی شما را در معرض سنگ کلیه قرار می دهد، هرچند با توجه به قیمت فعلی گوشت و مرغ این احتمال خود به خود حذف شده است.
- کنار گذاشتن نوشیدنی های گازدار: این نوشیدنی ها حاوی فسفات بوده و از طریق ترکیب با کلسیم ادرار باعث تشکیل سنگ می شوند.
- کاهش مصرف غذاهای حاوی اگزالات: اگر قبلا تجربه سنگ کلیه از نوع کلسیم اگزالات را داشته اید، بهتر است مصرف غذاهای حاوی اکسالات یک دی آنیون نظیر لوبیا، توت، آجیل، سویا، سیب زمینی شیرین، سبوس گندم و سبزیجات با رنگ سبز تیره مثل اسفناج را کمتر کنید.
جهت آگاهی: آستیگمات چشم چیست؟
سخن پایانی
در این مطلب درباره سنگ کلیه خواندیم. یادتان باشد که در مورد همه انواع سنگهای کلیه، نوشیدن روزانه حداقل ۱۳ لیوان مایعات (و بیشتر از همه آب خالص ) ضروری است. امید است این محتوا برایتان مفید بوده باشد. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.
