هنگامی که اختلال افسردگی در بیمار تشخیص داده می‌شود، یک برنامه دقیق درمانی برای وی تنظیم خواهد شد. پزشک متخصص، در این برنامه، از روش‌های درمان افسردگی بدون دارو و درمان دارویی کمک می‌گیرد. درمان افسردگی بدون دارو با دستگاه، از روش‌های نوینی است که در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. در حال حاضر، درمان با TDCS و درمان افسردگی با rTMS دو روش اصلی هستند، که برای درمان بدون داروی این اختلال روانی، به کار می‌روند. البته تاثیر بالای درمان با آر تی ام اس و عوارض بسیار کم آن، باعث جلب رضایت اکثر بیماران شده است. از این رو، به نظر می‌رسد که بهترین روش درمان افسردگی بدون دارو استفاده از دستگاه rMTS باشد تا TDCS!
در درمان دپرشن، هدف اصلی به تعادل رساندن هورمون‌هایی مانند دوپامین و سروتونین است؛ که باعث بهبود خلق و خو می‌شوند. مبنای درمان افسردگی با دستگاه نیز، عموما تحریک الکتریکی یا مغناطیسی سلول‌های مغزی است، که عملکرد آن‌ها را بهینه می‌کند؛ در نهایت، باعث ایجاد تعادل در انتقال دهنده‌های عصبی خواهد شد.
درمان افسردگی با TDCS
درمان افسردگی بدون دارو با دستگاه TDCS، به معنای تحریک جریان مستقیم ترانس کرانیال مغز است، که یک روش کم تهاجمی و بدون درد به حساب می‌آید. در این روش، بخش‌های خاصی از مغز، تحت تاثیر جریان‌های الکتریکی قرار می‌گیرند؛ فعالیت این نواحی، در اثر اعمال جریان الکتریکی، یا تقویت می‌شوند یا مهار می‌گردند. نوع تاثیر جریان‌های الکتریکی بر مغز، کاملا به نوع اختلال روانی بستگی دارد. برای درمان دپرشن با روش TDCS، ناحیه کورتکس مغز تحت تاثیر جریان مستقیم قرار می‌گیرد، تا خلق و خوی فرد بهبود یابد.
درمان افسردگی با TDCS چگونه انجام می‌گیرد؟
در فرایند طبیعی انتقال پیام بین نورون‌های مغزی، انتقال دهنده‌های عصبی نقش اساسی دارند؛ نورون‌های مغزی، برای ارتباط با یکدیگر، از یک رویداد الکتریکی تحت عنوان پتانسیل عمل، استفاده می‌کنند.
غشای سلولی نورون‌ها، با ایجاد تغییر در غلظت یون‌های داخل و خارج از سلول، ولتاژی با نام پتانسیل غشایی ایجاد می‌کنند. زمانی که قرار است یک سیگنال بین نورون‌ها انتقال پیدا کند، تغییر ولتاژ در پتانسیل غشا ایجاد می‌گردد، که به آن پتانسیل عمل می‌گویند. این پتانسیل، در امتداد بازوهای نورون به وجود می‌آید، که به انتقال پیام بین نورون‌های عصبی کمک خواهد کرد. در نهایت، نورون اولیه انتقال دهنده‌های عصبی خود را آزاد می‌سازد، تا به سمت محل اتصال نورون‌ها حرکت کرده و پیام را به نورون بعدی برسانند؛ این چرخه تا زمانی که پیام عصبی به محل یا اندام مورد نظر برسد، ادامه پیدا می‌کند.
در درمان افسردگی بدون دارو با دستگاه TDCS، نورون‌ها با اعمال جریان الکتریکی ضعیف، تحریک می‌شوند. برای اینکه جریان الکتریکی بتواند به نواحی مختلف مغز اعمال گردد، باید الکترودهای مخصوص روی پوست سر بیمار قرار گیرند. جریان‌های الکتریکی اعمال شده به نواحی مغز، می‌توانند پتانسیل عمل سلول‌های عصبی را تنظیم نمایند. بنا به نوع اختلال ایجاد شده، ممکن است پتانسیل عمل راحت‌تر یا دشوارتر به وجود آید. بر همین اساس، فعالیت یک ناحیه مشخص از مغز می‌تواند تحریک یا مهار گردد.
آیا درمان بدون داروی افسردگی با دستگاه TDCS موثر است؟
در حال حاضر، مطالعات بالینی درباره میزان موثر بودن درمان افسردگی بدون دارو با دستگاه TDCS و میزان عوارض آن، ادامه دارد. با این حال، تاکنون مشخص شده که در بیماران مبتلا به دردهای مزمن نوروپاتیک، پارکینسون، آسیب‌های نخاعی و دپرشن، درمان با دستگاه TDCS بسیار مفید است؛ ضمن اینکه استفاده از این دستگاه، برای بهبود عوارض سکته مغزی و وزوز گوش، تاثیر خوبی نشان می‌دهد.
معایب درمان افسردگی با دستگاه TDCS
با اینکه درمان اختلال دپریشن با دستگاه TDCS، اثرات مثبت و مفید بر سلامت روان بیماران داشته است، اما سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA)، هنوز استفاده از این دستگاه را برای درمان اختلالات روانی، از جمله دپرشن، تایید نکرده است. علت این مساله، ناکامل بودن تحقیقات مربوط به این روش درمانی است! در واقع، آزمایش‌های بالینی بسیاری باید انجام گیرند، تا درباره بدون عارضه بودن این روش درمانی، بتوان نظر نسبتا قطعی داد.
درمان افسردگی با نوروفیدبک چیست؟
یکی دیگر از روش‌هایی که برای درمان افسردگی بدون دارو با دستگاه به کار می‌رود، درمان نوروفیدبک است. این روش درمانی، پاسخ مغز به محرک‌های مختلف را تغییر می‌دهد. در درمان افسردگی با نوروفیدبک، استعداد بیولوژیکی افراد برای ابتلا به دپرشن نیز درمان می‌گردد.
ممکن است این روش، تقارن امواج مغزی (پیشانی)، که شما را مستعد افسردگی می‌کنند، برعکس نماید؛ در این صورت، علائم افسردگی بهبود می‌یابد. برای اکثر افراد، حدود ۲۰ تا ۲۵ جلسه نوروفیدبک، می‌تواند شدت بیماری را کاهش دهد.
درمان با rTMS؛ یک معجزه برای درمان افسردگی!
افسردگی یک اختلال روانی است، که می‌تواند کیفیت زندگی و روابط اجتماعی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. هر یک از انواع مختلف دپرشن، از جمله افسردگی اساسی، فصلی فراگیر (GAD)، علائم خاص خود را دارند، که می‌توانند شدید یا خفیف باشند. در هر حال، درمان دپرشن اهمیت بسیاری دارد و اگر این اختلال به صورت درمان نشده رها شود، امکان ابتلا به سایر اختلالات روانی فراهم شده، و حتی می‌تواند خطر مرگ برای فرد در پی داشته باشد! زیرا یکی از مهم‌ترین علائم افراد افسرده، داشتن افکار مرگ و خودکشی خواهد بود؛ با این اوصاف، شاید به نظر برسد که تنها وقوع یک معجزه برای درمان افسردگی راهگشا خواهد بود؛ در حالی که واقعا این طور نیست.
امروزه، در کنار درمان‌های خط اول یعنی روان درمانی و درمان با دارو، درمان افسردگی بدون دارو با دستگاه نیز انجام می‌گیرد. بهترین روشی که می‌تواند به درمان دپرشن کمک کند، درمان با دستگاه rTMS است. با این روش، حتی افرادی که با درمان‌های مرسوم، نتوانسته‌اند به سلامت روانی برسند، یک زندگی سالم و شاد را تجربه خواهند کرد؛ بنابراین، درمان با rTMS را می‌توان عملا یک معجزه برای درمان افسردگی دانست!
بطور خلاصه؛ درمان افسردگی با آر تی ام اس یکی از روش‌های درمانی غیر تهاجمی و غیر دارویی بسیار موثر و مدرن برای درمان افسردگی است.
این روش دارای تاییدیه سازمان غذا و داروی آمریکاست. درمان افسردگی با rTMS عبارت است از تحریک مغناطیسی مغز؛ به طوری که نورون‌ها و سلول‌های مغزی در نواحی مشخصی از مغز تحریک گردند. زمانی می‌توان از روش درمان افسردگی با تحریک مغناطیسی مغز (rTMS) استفاده نمود که دارو و مشاوره نتوانند حال بیمار را بهتر کنند.
هدف درمان افسردگی با rTMS
برای درمان افسردگی لازم است نورون‌های عصبی، هورمون‌هایی را ترشح کنند که خلق و خوی فرد را بهبود ببخشند. هنگامی که بیمار افسرده، داروهای ضد افسردگی مانند SSRIها را مصرف می‌کند، سطح دوپامین و سروتونین موجود در خون افزایش می‌یابد؛ در نتیجه، عوارض شناختی و رفتاری این اختلال کاهش پیدا می‌کند. مسلما اگر عملکرد نورون‌های مغزی، در نواحی مربوط به خلق و خو اصلاح شود، قطعا نیاز به دارو برطرف خواهد شد. درمان افسردگی بدون دارو با دستگاه rTMS، بهترین روشی است که می‌تواند بدون عارضه یا با عوارض ناچیز، این کار را عملی سازد.
نحوه به کار بردن درمان rTMS برای اختلال افسردگی
برای درمان افسردگی بدون دارو با دستگاه آر تی ام اس، بیمار باید روی صندلی و در وضعیتی آرام بنشیند. البته می‌توان این درمان را به صورت خوابیده نیز انجام داد. پس از آن، تکنسین کویل دستگاه را که شامل یک میدان مغناطیسی می‌شود، بر روی سر بیمار قرار می‌دهد. نحوه قرار گرفتن کویل بر روی سر، بر اساس ساختار مغزی بیمار و تایید پزشک مشخص می‌شود.
در این روش، که آن را تحت عنوان تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال مغز نیز می‌شناسند، پالس‌های مغناطیسی به نقاط مشخصی از مغز ارسال می‌شوند. این پالس‌ها، جریان‌های الکتریکی القایی در نورون‌های مغزی به وجود می‌آورند، و باعث تحریک آن‌ها می‌گردند.
با این کار، سلول‌های واقع در نواحی مرتبط با خلق و خو، مقدار دوپامین و سروتونین بیشتری تولید می‌کنند؛ در نتیجه، سطح انتقال دهنده‌های عصبی در مغز به تعادل می‌رسد، و خلق و خوی فرد بهتر می‌گردد. تکرار جلسات TMS، در نهایت، منجر به رفع علائم دپرشن شده و بیمار را به زندگی شاد و سالم خود باز می‌گرداند.
هزینه درمان افسردگی با TMS
هزینه درمان افسردگی با TMS، در مراکز و کلینیک‌ها متفاوت خواهد بود. در زمان نگارش این مقاله (آبان 1402)، هزینه درمان افسردگی بدون دارو با دستگاه rTMS، از ۶۵۰ هزار تومان تا ۲ میلیون تومان متغیر است. همچنین، برخی از کلینیک‌های خصوصی، این هزینه را تنها به ازای یک لوب مغزی دریافت می‌کنند.
خبر خوش اینکه، کلینیک زیما درمان، به عنوان یکی از مراکز تخصصی درمان با rTMS، خدمات این روش درمانی را با کمترین هزینه و بالاترین کیفیت، به بیماران ارائه می‌دهد. قیمت هر جلسه rTMS در کلینیک زیما درمان، کمترین مقدار یعنی ۶۵۰ هزار تومان است؛ البته این هزینه، به ازای هر دو لوب مغزی دریافت می‌شود. بنابراین، بیماران مبتلا به اختلالات روانی، که تحت درمان با آر تی ام اس قرار می‌گیرند، نیازی به صرف هزینه بیشتر نخواهند داشت.
کلام آخر
اگر چه درمان افسردگی بدون دارو با دستگاه را می‌توان با روش TDCS و rTMS انجام داد، اما درمان با آر تی ام اس، ایمن‌تر و ثابت شده‌تر است. استفاده از دستگاه rTMS برای درمان بدون داروی افسردگی، از سوی FDA تایید شده که این بزرگترین مزیت این روش، نسبت به TDCS است. چنانچه به اطلاعات بیشتری در این باره نیاز دارید، می‌توانید با کارشناسان و متخصصان کلینیک زیما درمان در ارتباط باشید.
