یکی از باورهای اشتباه که در بین عموم مردم وجود دارد، این است که کبد چرب باعث بروز لکه های پوستی می شود یا کم کاری کبد و لک صورت با هم در ارتباط هستند. حتی برخی افراد با مشاهده لک صورت به شخص توصیه می کنند که آزمایش کبد بدهد تا از عملکرد خوب آن اطمینان حاصل کند. اما حقیقت چیز دیگری است؛ میان اختلالات عملکرد کبد و لکه های صورت ارتباط مستقیمی وجود ندارد و لکه های کبدی یا Liver Spots برخلاف آنچه تصور می شود، ربطی به کبد ندارند. در مجله پزشکی زنان به طور کامل به مبحث کبد و لکه های صورت و همچنین علل و روش های درمان آن خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب
- لکه کبدی چیست؟
- چه افرادی در معرض لکه های کبدی قرار دارند؟
- چه عواملی باعث ایجاد لکه‌های کبدی می‌شوند؟
- رژیم غذایی کبد چرب چگونه است؟
- لکه های سنی چه شکلی هستند؟
- تشخیص لکه های پیری چگونه است؟
- معرفی راههای درمان لکه های کبدی
- آیا لکه های پیری با سرطان ارتباط دارند؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
لکه کبدی چیست؟
لکه های کبدی در واقع لکه های قهوه ای رنگی هستند که روی نواحی از پوست که در معرض تابش مستقیم اشعه ماوراء بنفش قرار دارند، بروز می یابد.
برخلاف نام آن، هیچ ارتباط مستقیمی بین کبد و لکه های صورت وجود ندارد. به لکه های کبدی لکه های سنی نیز گفته می شود؛ چرا که معمولا با افزایش سن نمایان می شوند.
چه افرادی در معرض لکه های کبدی قرار دارند؟
کبد و لکه های صورت کبدی معمولا در افراد بالای ۵۰ سال بروز می یابد. البته سایر افراد نیز در معرض این عارضه قرار دارند. در موارد زیر احتمال ابتلا به لکه های سنی یا کبدی بیشتر است:
- افرادی که پوست روشن دارند
- افرادی که سابقه آفتاب سوختگی شدید دارند
- افرادی که روزانه زمان زیادی را در معرض نور مستقیم خورشید می گذرانند
- افرادی که اغلب اوقات در حال آفتاب گرفتن هستند
چه عواملی باعث ایجاد لکه‌های کبدی می‌شوند؟
لکه های کبدی ، معمولاً در اثر قرار گرفتن در معرض آفتاب ایجاد می‌شوند. این لکه‌ها، در نتیجه‌ی تولید ملانین بیش از حد در بدن، به وجود می‌آیند. ملانین، رنگدانه‌ای است که به پوست رنگ می‌بخشد.
بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: درد پروستات کجاست
هنگامی که پوست در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد، بدن برای محافظت از پوست در برابر اشعه فرابنفش خورشید (UV) ملانین اضافی تولید می‌کند. هر چه ملانین بیشتری تولید شود، پوست نیز تیره‌تر خواهد شد. لکه های پیری هنگامی ظاهر می‌شوند که ملانین اضافی در یک نقطه‌ی پوست تجمع یابد.
علائم لکه های کبدی:
این لکه‌ها معمولاً در مناطقی از پوست ظاهر می‌شوند که بیشتر در معرض آفتاب هستند؛ مانند:
- صورت
- پشت دست ها
- شانه‌ها
- پشت بدن
- بازوها
- روی پاها
لکه های کبدی ممکن است روی پوست هر کسی ایجاد شود؛ هرچند در افرادی که پوست روشن‌تر و حساس به نور خورشید دارند، بیشتر قابل مشاهده هستند.
لکه های پیری می‌توانند به صورت جداگانه یا چندتایی ایجاد شوند. اندازه‌ی این لکه‌ها متفاوت بوده و ممکن است قطر آنها بین 2 میلی‌متر تا 2 سانتی‌متر باشد.این لک ها معمولاً در افراد بالای 40 سال مشاهده می‌شوند؛ اگرچه ممکن است در جوانانی که به طور مکرر دچار آفتاب سوختگی شده یا از تخت‌های برنزه استفاده می‌کنند نیز بروز کنند. درباره درمان یائسگی زودرس بیشتر بخوانید.
رژیم غذایی کبد چرب چگونه است؟
- کاهش وزن تدریجی با یک رژیم غذایی مناسب بسیار موثر است،
– ولی در صورتی که کاهش وزن سریع داشته باشید بیماری پیشرفت می نماید لذا برای کاهش وزن از پزشک کمک بگیرید. - اگر چربی خون دارید در کاهش آن اقدام نمایید.
- غذا های غنی از آنتی اکسیدان مصرف نمایید.
- ویتامین E در بهبود کبد چرب موثر ولی به خاطر عوارض آن طولانی مدت مصرف نکنید.
- ویتامین c هم در پیشگیری از بیماری موثر است.
- پروتئین زیادی مصرف نکنید بیشتر از مرغ و ماهی و پروتئین های گیاهی مصرف کنید.
- میوه و سبزی به وفور مصرف نمایید.
- از مصرف غذاهای چرب ( چربی اشباع ) پرهیز کنید و به جای آن از چربیهای غیر اشباع مصرف نمایید.
- نان سبوس دار، غلات و برنج قهوه ای منابع خوب کربو هیدرات پر فیبر هستند.
- از این غذاها و فیبر ها به وفور مصرف نمایید.
- برخی از میوه ها:
– آلو، کشمش، پرتغال، تمشک، گریپ فروت خونی رنگ، سیب، طالبی و گرمک ، شاه توت:
– به خاطر فیبر و آنتی اکسیدان بالا برای کبد چرب موثر است. - در کل رژیم غذایی برای کبد چرب با یک فرد سالم تفاوت زیادی ندارد.
لکه های سنی چه شکلی هستند؟
مشکلات مربوط به کبد و لکه های صورت که به لکه های سنی نیز معروف هستند، به رنگ قهوه ای تیره یا برنزه مشاهده می شوند. این عارضه معمولا روی صورت، دست ها، گردن و بازو ظاهر می شود. شکل ظاهری لکه های کبدی شبیه به کک و مک است. لکه های کبدی معمولا به شکل دایره یا بیضی هستند و اندازه آن ها نیز حدود نیم اینچ یا ۱۳ میلی متر است. لکه های سنی هیچ گونه علائم جسمانی ناراحت کننده مثل درد، خارش و سوزش ایجاد نمی کنند.
تشخیص لکه های پیری چگونه است؟
پزشکان، با معاینه‌ی چشمی می‌توانند لکه های پیری را شناسایی کنند. آنها ممکن است از درماتوسکوپ نیز استفاده کنند. این وسیله، نوعی ابزار بزرگ‌نمایی دستی بوده که متخصصان برای معاینه‌ی پوست از آن استفاده می‌کنند. البته درباره پره اکلامپسی چیست بیشتر بدانید.
در بعضی از موارد، ممکن است تمایز بین لکه های پیری و ملانوما (نوعی سرطان پوست که در سلول‌های حاوی رنگدانه ایجاد میشود) دشوار باشد. اگر پزشک در این مورد مطمئن نباشد، ممکن است بیوپسی پوستی انجام دهد که شامل گرفتن نمونه‌ی کوچکی از پوست آسیب دیده و ارسال آن به آزمایشگاه است.
معرفی راههای درمان لکه های کبدی
به خاطر داشته باشید که لکه های پیری ، بی خطر بوده و نیازی به درمان ندارند. با این حال به دلیل اینکه ممکن است ظاهری شبیه به سرطان پوست داشته باشند، حتماً لازم است پزشک آنها را بررسی کند. اگر برای حفظ زیبایی، تمایل دارید که یک لکه پیری را از بین ببرید، گزینه‌های گوناگونی برای انجام این کار پیش رویتان است. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله خواص نشاسته برای پوست را بخوانید.
کرم‌های موضعی مثل کرم ضد لک می‌توانند لکه های پیری را روشن‌تر کنند. با این حال، از مصرف کرم‌های حاوی جیوه خودداری کنید؛ چرا که ممکن است خطری جدی برای سلامتی داشته باشد. پزشک یا داروساز می‌تواند به شما، محصولات بی‌خطر را معرفی کند.
کرم‌های موضعی تجویزی برای روشن‌تر کردن لکه های پیری می‌توانند شامل این ترکیبات باشند:
- رتینوئیدها؛ مانند ترتینوئین
- کورتیزون
- هیدروکینون
تحقیقات نشان می‌دهد که کرم‌هایی که حاوی یک یا چند ماده از مواد زیر باشند نیز ممکن است به بهبود لکه های پیری کمک کنند:
- آزلائیک اسید
- ویتامین E
- ویتامین C
- آلفا هیدروکسی اسید
- کلروفیلین مس (نوعی رنگدانه)
این کرم‌ها، به مرور زمان لکه‌ها را روشن می‌کنند. اما در بعضی مواقع می‌توانند پوست را تحریک کنند. بنابراین بهتر است پیش از تصمیم گیری در مورد کرم مناسب، در مورد عوارض جانبی این محصولات با پزشک مشورت کنید.
برخی از روش‌ها یا جراحی های زیبایی نیز می‌توانند لکه های پیری را روشن‌تر کرده یا از بین ببرند. پیش از انتخاب این روش‌ها حتماً با متخصص مشورت کنید. متخصص پوست ممکن است یکی از روش‌های زیر را به شما پیشنهاد کند:
- کرایوتراپی (سرما درمانی)؛ که شامل از بین بردن لکه با یک ماده‌ی سرد مانند نیتروژن مایع است.
- جراحی لیزر یا درمان با نور شدید پالسی (IPL)؛ که شامل استفاده از پرتوهای با شدت زیاد است.
- میکرودرم ابریژن (microdermabrasion)؛ روشی غیر تهاجمی بوده که شامل لایه برداری از پوست است.
- لایه برداری شیمیایی؛ که شامل استفاده از یک محلول شیمیایی برای لایه برداری سلول‌های مرده است.
همه‌ی این روش‌ها، خطراتی را به همراه داشته و ممکن است باعث باقی ماندن جای زخم روی پوست شوند. بر اساس اعلام آکادمی پوست و موی آمریکا، تمام این روش‌های درمانی، باید فقط توسط متخصصان آموزش دیده‌ی پوست و مو انجام شود.
روش‌های از بین بردن لکه های کبدی ، ممکن است پوست را نسبت به نور خورشید حساس کنند. افرادی که یکی از این روش‌ها را انجام داده باشند، هنگامی که در معرض آفتاب قرار می‌گیرند باید اقدامات احتیاطی بیشتری را انجام داده و به توصیه‌های پزشک عمل کنند.
درمان‌های طبیعی برای لکه‌های پیری:
درمان‌های طبیعی نیز می‌توانند به روشن شدن لکه های پیری کمک کنند. این درمان‌ها عبارتند از:
- آلوورا: برخی از تحقیقات انجام شده روی حیوانات نشان می‌دهد که استفاده‌ی روزانه از آلوئه ورا در محل لکه های پیری، می‌تواند آنها را روشن‌تر کند.
- پیاز قرمز: نتایج مطالعه‌ای نشان می‌دهد که پوست خشک شده پیاز قرمز، ممکن است لکه های پیری را روشن کند. برای بهره بردن از فواید این ماده باید به دنبال کرم‌های موضعی حاوی آلیوم سپا (نام علمی پیاز قرمز) باشید.
- عصاره‌ی ارکیده: نویسندگان مطالعه‌ی دیگری، از تحقیقاتشان نتیجه گرفتند که عصاره‌ی ارکیده، لکه های پیری را روشن می‌کند. این عصاره، در ساخت برخی محصولات مراقبت از پوست استفاده میشود.
بعضی از افراد نیز برای پوشاندن لکه های کبدی ، از آرایش استفاده می‌کنند. متخصصان پوست یا فروشندگان لوازم آرایشی می‌توانند شما را در مورد محصولات مفید راهنمایی کنند. اگر پوست تیره یا حساسی دارید، قبل از انتخاب محصول روشن کننده پوست ، با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
آیا لکه های پیری با سرطان ارتباط دارند؟
سرطان پوست، در مناطقی از پوست که در طولانی مدت در معرض آفتاب قرار دارند، بیشتر بروز می‌کند. لکه های کبدی ، سرطانی نیستند اما گاهی این لکه‌ها ممکن است شبیه به نوعی از سرطان پوست باشند؛ بنابراین آگاهی از تفاوت بین آنها، بسیار مهم است. شما میتوانید برای اطلاعات بیشتر، مقاله دیگر ما درباره نشانه های سرطان پوست را بخوانید.
لکه های پیری ممکن است شبیه نوعی ضایعات پیش‌سرطانی به نام کراتوز اکتینیک یا کراتوز خورشیدی (لکه‌های سفت و پوسته پوسته‌‌ای روی پوست که بر اثر سال‌ها قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد میشود) به نظر برسند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله تست غربالگری چیست را بخوانید.
با این حال، لکه های پیری صاف هستند؛ در حالی که کراتوز خورشیدی معمولاً زبر است.
سایر مواردی که باید به آنها توجه کنید، عبارتند از:
- لکه های پوستی زبر که ممکن است هنگام لمس دردناک باشند
- لکه های خشک، پوسته پوسته، صورتی یا قرمز روی پوست
- لکه های سفید و پوسته پوسته که شبیه زگیل هستند
اگر گمان می‌کنید به کراتوز خورشیدی مبتلا شده‌اید، باید برای معاینه به پزشک مراجعه کنید. به طور کلی، بهتر است در مورد هر نوع تغییر غیر معمول در پوست، با پزشک مشورت کنید. اگر پزشک در مراحل اولیه، سرطان پوست را تشخیص دهد، درمان با موفقیت بالایی همراه خواهد بود.
پیشگیری از لکه های کبدی:
- اگر فرد بالای ۴۰ سال دارد و اطراف این لکه ها نامنظم باشد برای رد سرطان پوست نمونه برداری لازم است و در صورت منفی بودن از نظر کانسر، برای درمان بر اساس نوع پوست از کرم یا لوسیون هیدروکینون استفاده می شود و اگر پوست فرد به آن حساسیت داشته باشد.
- و یا کاملا بهبود حاصل نشود. از انجماد ( سرما درمانی ) و یا لیزر برای از بین بردن این لکه ها استفاده می شود.
- برای پیشگیری از کلاه، تی شرت های آستین بلند، دامن بلند، و شلوار استفاده نمایید.
- برای محافظت چشم از عینک آفتابی استفاده کنید.
- در موقع ظهر که آفتاب شدید است حداقل نیم ساعت قبل از بیرون رفتن از منزل از کرم های ضد آفتاب با spf بالاتر از ۳۰ استفاده نمایید.
سخن پایانی
شما در این مقاله با لکه های کبدی آشنا شدید. همچنین از راههای درمان و پیشگیری از لکه های کبدی و پیری آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
پزشک معمولا با نگاه کردن به لکه های کبدی، به راحتی قادر به تشخیص آن ها خواهد بود. اگر نگران این هستید که لکه های شما از نوع سرطانی است یا خیر، پزشک شما می تواند آزمایش بیوپسی پوست انجام دهد. در طول بیوپسی پوست، پزشک یک نمونه کوچک از پوست را بر می دارد و با بررسی آن زیر میکروسکوپ، سرطان یا سایر بیماری ها مثل عفونت را شناسایی کرده و نسبت به درمان به موقع آن اقدام می کند.
لکه های صاف، قهوه ای، سیاه و سفید که در اثر نور آفتاب، بارداری و یا در اثر پیری بر روی پوست ایجادمی شوند هیچ ربطی به کبد و کارکرد آن ندارد. خون وقتی از کبد عبور می نماید. مواد سمی ( رادیکالهای آزاد ) آن توسط کبد گرفته می شود این مواد اگر توسط کبد گرفته شوند احتمال تولید لکه های پوستی کم میشود. برای اینکه این مواد کم شوند باید از غذاهای حاوی آنتی اکسیدان استفاده کنید. زردی پوست و خارش پوست در اثر انسداد در مجاری صفراوی کبد می باشد.
