آلرژی غذایی، واکنش سیستم ایمنی بدن است که بلافاصله بعد از خوردن غذاهای خاص اتفاق می‌افتد. برای برخی از افراد، واکنش آلرژیک به یک ماده غذایی خاص ممکن است ناراحت کننده باشد اما شدید نیست. آیا شما به ماده خاصی واکنش‌هایی چون کهیر و تنگی نفس نشان می‌دهید؟ در این مقاله تا پایان همراه ما باشید تا با این مقوله بیشتر آشنا شوید.
فهرست مطالب:
- علائم آلرژی و حساسیت
- حساسیت غذایی چرا ایجاد میشود؟
- روش‌های تشخیص حساسیت غذایی توسط پزشک
- واکنش‌های فیزیکی که آلرژی غذایی نیستند!
- عواملی که احتمال آلرژی غذایی را بالا می‌برند
- کنترل و پیشگیری از آلرژی یا حساسیت غذایی
- سخن پایانی
- سوالات متداول
بیشتربخوانید، بیشتر بدانید: درباره خشکی چشم چه می‌دانید؟
علائم آلرژی و حساسیت
علائم آلرژی غذایی معمولاً پس از چند دقیقه تا دو ساعت پس از خوردن غذای مشکل ساز بروز میکند. شایع‌ترین علائم و نشانه‌های آلرژی غذایی شامل موارد زیر است:
- سوزن سوزن شدن یا خارش دهان
- کهیر، خارش یا اگزما
- تورم لب ها، صورت، زبان و گلو یا سایر قسمت‌های بدن
- خس خس سینه، گرفتگی بینی یا مشکل در تنفس
- درد شکم، اسهال، حالت تهوع یا استفراغ
- سرگیجه، سبکی سر یا غش کردن
- آنافیلاکسی
در برخی افراد، آلرژی غذایی می تواند یک واکنش آلرژیک شدید به نام آنافیلاکسی را ایجاد کند. آنافیلاکسی میتواند باعث علائم و نشانه‌های تهدید کننده زندگی شود، از جمله:
- تنگی و سفت شدن راه‌های هوایی
- گلو متورم یا احساس وجود توده‌ای در گلو که تنفس را دشوار میکند
- شوک با افت شدید فشار خون
- نبض سریع
- سرگیجه، سبکی سر یا از بین رفتن هوشیاری
شاید این مطلب هم برایتان جالب باشد: “درد قاعدگی” ازعلل تا درمان
حساسیت غذایی چرا ایجاد میشود؟
زمانی که حساسیت غذایی دارید، سیستم ایمنی شما به‌اشتباه غذایی خاص یا ماده‌ای در آن غذا را به‌عنوان عاملی مضر شناسایی میکند. در پاسخ، سیستم ایمنی سلول‌ها را هدف قرار میدهد تا نوعی آنتی‌بادی به نام ایمونوگلوبولین ای (IgE) را رها کنند و غذای حساسیت‌زا یا ماده غذایی (آلرژن) را خنثی کنند.
بار بعدی که کمترین مقدار از آن غذا را بخورید، آنتی‌بادی‌های IgE آن را احساس می‌کنند و به سیستم ایمنی بدنتان پیام می‌فرستند تا ماده‌ای شیمیایی به نام هیستامین و سایر مواد شیمیایی را به درون جریان خون رها کنند. این مواد شیمیایی سبب علائم حساسیت میشوند.
در بزرگ‌سالان بیشترین حساسیت‌های غذایی را پروتئین های خاص موجود در مواد غذایی زیر ایجاد می‌کنند:
- جانوران دریایی مانند میگو، لابستر (نوعی خرچنگ)، خرچنگ و…؛
- بادام زمینی؛
- مغزهای درختی مثل گردو؛
- ماهی.
در کودکان حساسیت غذایی معمولا با پروتئین‌هایی ایجاد میشود که در مواد غذایی زیر موجودند:
- بادام زمینی؛
- مغزهای درختی؛
- تخم مرغ؛
- شیر گاو؛
- گندم؛
- سویا.
درباره‌ی وزوز گوش چه می‌دانید؟
روش‌های تشخیص حساسیت غذایی توسط پزشک
برای تشخیص حساسیت، پزشک از فرد در مورد واکنش او به غذا سوال میکند. پزشک می‌خواهد بداند:
- چه علائمی رخ میدهد
- چه مدت طول می‌کشد تا واکنش شروع شود
- کدام غذاها باعث آن میشوند
- آیا غذا پخته بوده یا به صورت خام مصرف شده
- ماده غذایی کجا مصرف شده
همچنین، پزشک حساسیت‌های دیگری مانند آلرژی‌های فصلی یا آسم و سابقه آلرژی‌های خانوادگی فرد را نیز بررسی میکند. آزمایش‌های زیر میتواند به پزشک در تشخیص حساسیت غذایی کمک کند:
آزمون خارش پوستی
یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی غذاهای رقیق شده را روی بازوی فرد قرار میدهد و پوست را به آرامی سوراخ میکند. هر واکنشی مانند خارش، تورم یا قرمزی نشان دهنده حساسیت فرد است. ممکن است لازم باشد افراد چندین بار این آزمایش را تکرار کنند.
آزمایش خون
این آزمایش به دنبال وجود آنتی بادی‌هایی است که خاص پروتئین‌های غذایی خاصی هستند و میتوانند نشان دهنده حساسیت باشند.
جهت آگاهی: آنچه درباره ی مراقبت از موی رنگ شده باید بدانید
واکنش‌های فیزیکی که آلرژی غذایی نیستند!
تعدادی پاسخ های غذایی هستند که علائمی شبیه به حساسیت غذایی ایجاد می کنند.اگر علائم گوارشی داشته باشید این احتمال وجود دارد که این پاسخ ها تنها یک عدم تحمل غذایی باشد نه آلرژی غذایی. بسته به اینکه شما به چه نوعی از عدم تحمل غذایی مبتلا باشید ، ممکن است بتوانید مقدار کمی از آن غذای خاص را بدون ظهور واکنشی خاص مصرف کنید. در حالیکه اگر واقعا حساسیت غذایی داشته باشید مقدار خیلی کمی ازآن غذا نیز میتواند باعث پاسخ آلرژیک شود. ازآنجاییکه عدم تحمل غذا نیز برخی علائم مشابه حساسیت غذایی ایجاد میکند-مثل تهوع، استفراغ،گرفتگی و اسهال- بسیاری از مردم معمولا در تشخیص این دو دچار اشتباه میشوند.
یک نکته ماهرانه در تشخیص عدم تحمل غذایی این است که برخی از افراد در واقع نه به خود غذا بلکه به یک جزء یا ترکیب استفاده شده در تهیه غذا حساس هستند.
وضعیت های متداول مشابه
- نبود یک آنزیم مورد نیاز برای هضم کامل یک غذا.ممکن است شما مقدار کافی از برخی آنزیم های مورد نیاز برای هضم برخی غذاها را نداشته باشید. بعنوان مثال ، مقدار ناکافی آنزیم لاکتاز ، توانایی شما در هضم لاکتوز، قند اصلی محصولات شیر، را کاهش میدهد.عدم تحمل لاکتوز باعث بروزعلائمی مثل نفخ، گرفتگی روده ، اسهال و گازهای اضافی میشود.
- سندرم روده تحریک پذیر. برخی غذاها ممکن است علائم ونشانه های سندرم روده تحریک پذیر را ایجاد کنند. ممکن است متوجه شوید که بعضی غذاها باعث گرفتگی روده، یبوست یا اسهال میشوند. برای جلوگیری از این علائم از این غذاها اجتناب کنید.
- مسمومیت غذایی.برخی مواقع مسمومیت غذایی شبیه به پاسخ آلرژیک است . بعضی از انواع قارچ و ریواس میتوانند سمی باشند. باکتری های کنسرو فاسد شده یا دیگر ماهی ها با تولید سم باعث ظهور واکنش های مضری میشوند.
- حساسیت به افزودنی های غذا. برخی از افراد بعد از مصرف افزودنی های خاص در غذا علائم گوارشی و نشانه های دیگر را بروز میدهند. بعنوان مثال، سولفیت اضافه شده به میوه های خشک، محصولات کنسرو شده و مشروب ممکن است در برخی افراد حساس باعث حمله آسمی شود. دیگر افزودنی هایی که می توانند محرک واکنش باشند شامل مونوسدیم گلوتامات (MSG)، شیرین کننده های مصنوعی و رنگ های غذایی هستند.
برای مطالعه بیشتر: “روماتیسم مفصلی” التهابی دردناک
عواملی که احتمال آلرژی غذایی را بالا می‌برند
عوامل خطر آلرژی غذایی شامل موارد زیر است:
• سابقه خانوادگی. در صورت وجود آسم، اگزما، کهیر یا حساسیت‌هایی مانند تب یونجه در خانواده شما، در معرض خطر آلرژی‌های غذایی هستید.
• آلرژی های دیگر. اگر قبلاً به یک ماده غذایی حساسیت داشتید، ممکن است در معرض خطر ابتلا به حساسیت به مواد غذایی دیگر باشید. به همین ترتیب، اگر انواع دیگری از واکنش‌های آلرژیک مانند تب یونجه یا اگزما را دارید، احتمال ابتلا به آلرژی غذایی بیشتر است.
• سن. آلرژی‌های غذایی در کودکان بخصوص کودکان نوپا و نوزادان بیشتر دیده میشود. با بزرگتر شدن، سیستم گوارش تکامل یافته و بدن مواد غذایی یا اجزای غذایی عامل آلرژی را کمتر جذب میکند.
خوشبختانه، حساسیت به شیر، سویا، گندم و تخم مرغ در کودکان به مرور زمان برطرف میشود. معمولا حساسیت‌های شدید و حساسیت به آجیل و صدف زمان بیشتری می‌برد.
• آسم. آسم و آلرژی غذایی معمولاً با هم اتفاق می‌افتند. در صورت بروز، آلرژی غذایی و علائم آسم احتمالاً شدید هستند.
این محتوای مفید را هم دنبال کنید: همه چیز درباره سنگ کلیه
کنترل و پیشگیری از آلرژی یا حساسیت غذایی
شروع مصرف زودهنگام محصولات بادام زمینی با خطر کمتری از آلرژی بادام زمینی همراه بوده است. قبل از شروع مصرف غذاهای حساسیت‌زا برای فرزندان، در مورد بهترین زمان مصرف آن‌ها با پزشک صحبت کنید.
اگر می‌دانید آلرژی غذایی دارید، این مراحل را دنبال کنید:
- در خوردن و نوشیدن دقت کنید. حتما برچسب‌های مواد غذایی را با دقت بخوانید.
- اگر قبلاً واکنش شدیدی داشته اید، یک دستبند یا گردنبند هشداردهنده پزشکی بپوشید تا در صورت بروز واکنش و عدم توانایی صحبت به دیگران این امکان را بدهید تا بفهمند شما آلرژی غذایی دارید.
- در مورد استفاده از اپی نفرین اورژانسی با پزشک خود صحبت کنید. اگر در معرض واکنش شدید آلرژیک هستید، شاید بهتر باشد اپی نفرین اتواینجکتور به همرا داشته باشید.
- در رستوران‌ها مراقب باشید. مطمئن باشید سرآشپز می‌داند شما نمی‌توانید غذایی را که به آن حساسیت دارید بخورید. باید کاملاً مطمئن شوید وعده غذایی که سفارش می‌دهید حاوی آن ماده غذایی نباشد. همچنین، اطمینان حاصل کنید که مواد غذایی روی سطوح یا قابلمه‌هایی که حاوی ماده حساسیت‌زا هست، تهیه نشده است.
در گفتن نیازهای خود درنگ نکنید. اعضای کارکنان رستوران معمولاً وقتی درخواست شما را درک کنند، از کمک کردن خوشحال میشوند.
- قبل از ترک منزل میان وعده‌هایی را تهیه کنید. در صورت لزوم، هنگام مسافرت یا تجربیات مشابه، از غذاهای بسته‌بندی شده که فاقد ماده حساسیت زا هستند استفاده کنید. اگر در یک مهمانی شما یا فرزندتان نمی‌توانید کیک یا دسر را بخورید، غذای مخصوص خودتان را همراه داشته باشید تا در مهمانی اوقات خوبی را تجربه کنید.
سخن پایانی
در این محتوا درباره آلرژی غذایی خواندیم. یادتان باشد که تنها راه اجتناب از یک پاسخ آلرژیک دوری کردن از غذاهایی است که این علائم و نشانه ها را بوجود می آورند. اگرچه با وجود تلاش های شما نیز احتمال دارد که در رژیمتان با یک غذای محرک مواجه گردید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
* تخم مرغ
* شیر
* ماهی تازه
* آجیل‌های درختی، از جمله فندق، گردو، بادام هندی، و پسته
* بادام زمینی
* غذاهای دریایی از جمله میگو تازه، خرچنگ و لابستر
* دانه‌های سویا
* گندم
این واکنش معمولاً بیش از یک قسمت از بدن را درگیر می کند و می تواند به سرعت وخیم تر شود. آنافیلاکسی باید بلافاصله درمان شود تا بهترین فرصت برای بهبود فراهم شود و از عوارض جدی و بالقوه جلوگیری شود.
– گرفتگی مسیر تنفسی به طوری که نفس کشیدن دشوار شود.
– شوک با کاهش شدید فشار خون
– ضربان شدید
– سرگیجه یا احساس گیجی