واریکوسل یک بیماری دستگاه تناسلی مردانه است که آن را واریس بیضه نیز میگویند. حدود 15 درصد مردان به این بیماری مبتلا هستند. در این مقاله قصد داریم همه چیز را درباره این بیماری مرور کنیم. با مجله پزشکی – سلامت همراه ما باشید.
واریکوسل چیست؟
واریکوسل یک بیماری مادرزادی است. در این بیماری خون شریانی به بیضه برای تغذیه توسط شریان وارد بیضه می شود. این خون باید بعد از گرفتن اکسیژن و سایر مواد غذایی توسط ورید خون بیضه از طریق ورید در طرف چپ به ورید کلیه وارد شود. ولی به علت اختلال در عملکرد ورید، خون بیضه توسط ورید به علت اختلال در دریچه ها لانه کبوتری در داخل بیضه وارد ورید کلیه نمی شود. در نتیجه در اطراف بیضه می ماند.
گریدهای واریکوسل
واریکوسل در 35 تا 40 درصد افراد نابارور وجود دارد. شدت این بیماری را به سه درجه یا گرید تقسیم بندی کرده اند. گرید 1 زمانی است که فرد قبل از معاینه حتما نیم ساعت ایستاده باشد، سرفه کند، آب دهان خود را قورت دهد. سپس مورد معاینه قرار گیرد. مقاله درمان یائسگی زودرس را بخوانید. زمانی که پزشک معالج بیضه را مورد معاینه قرار می دهد وقت زیادی را برای تشخیص واریکوسل صرف می کند. که آنرا واریکوسل گرید یک یا خفیف گویند.
واریکوسل گرید 2 زمانی است وقتی پزشک پوست بیضه را معاینه می کند ورید دیلاته و واریکوسل فورا بدست وی تشخیص داده می شود و بالاخره واریکوسل گرید سه 3 زمانی است که بیماری در بالا یا کنار بیضه به صورت یک کلافه عروقی دیده می شود و گاهی اینگونه افراد با شکایت وجود دو بیضه مراجعه می کنند. یک نوع دیگر ازاین بیماری وجود دارد که SUBCLINICAL نامیده می شود. در هیچ شرایطی نمی توان آنرا پیدا کرد، این نوع واریکوسل را هم خفیف می نامند.
آیا واریکوسل باعث ناباروری می شود؟
واریکوسل در 35 تا 40 درصد مردان نابارور وجود دارد. 3/4 تا 3/13 درصد این مردان نابارور که مبتلا به این بیهستند در آزمایش اسپرموگرام آنها یا اسپرم وجود ندارد و شدیدا تعداد اسپرم ها پایین می باشد. نقش قطعی این بیماری در ایجاد ناباروری بطور صددرصد مشخص نشده است. ولی بیشتر محققین در جهان اعتقاد دارند تجمع بیش از حد خون در در وریدهای واریکوسل در اطراف بیضه باعث ناباروری می شود.
علائم
واریکوسل اغلب هیچ علائم و نشانهای ایجاد نمیکند اما در مواردی ممکن است فرد مبتلا با چنین نشانههایی مواجه شود:
- برآمدگی در یک یا هر دو بیضه.
- تورم کیسه بیضه.
- بزرگ شدن یا پیچ خوردن محسوس سیاهرگها در کیسه بیضه که غالباً ظاهری شبیه به یک کیسه پُر از کرم پیدا میکند.
- احساس درد.
با اینکه این بیماری به ندرت ممکن است باعث درد میشود. با این وجود اگر با درد همراه باشد؛ احتمالاً دارای مشخصات زیر است:
- دردی که با ایستادن یا تحرک بدنی، به خصوص در دوره های طولانی مدت، افزایش مییابد.
- در طول یک روز بدتر میشود.
- وقتی به پشت دراز میکشید درد کاهش مییابد.
عوارض
واریکوسل اصلی ترین دلیل کاهش تولید اسپرم و کیفیت آن است. تستسترون نیز در افراد مبتلا به این بیماری کاهش مییابد که مجموع این عوامل، میتواند باعث ناباروری شود. بیشتر بخوانید: محل قرار گرفتن پروستات در بدن
با این حال، همه واریکوسلها بر تولید اسپرم تأثیر نمی گذارند. واریکوسل همچنین میتواند باعث شود که بیضهها به طور طبیعی رشد نکنند یا کوچک شوند
تشخیص
اکثر کسانی که مبتلا به این بیماری هستند، معمولا تا زمانی که دچار ناباروری نشوند، از وجود بیماری خود بی خبرند. البته لازم به ذکر است با کمی دقت می توانند متوجه شوند. زمانی که ایستاده هستند، کمی فشار غیر معمول در بیضه های خود حس می کنند. پزشک می تواند این بیماری را طی یک معاینه فیزیکی معمول تشخیص دهد. واریکوسل هایی که کوچکتر هستند غالباً فقط در آزمایش ها مشخص می شوند. این آزمایش ها شامل :
- سونوگرافی داپلر (سونوگرافی طراحی شده برای تشخیص صدای برگشت خون از طریق رگ ها)
- ترموگرافی (فناوری به کار گرفته از مادون قرمز برای تشخیص گرمای نا متعادل ایجاد شده توسط خون جمع شده در رگ ها).
درمان
واریکوسل درمان دارویی ندارد و تنها روش درمان آن جراحی است. درباره آشنایی با انواع پر کردن دندان بیشتر بدانید.
- روش استاندارد طلایی جراحی واریکوسل روش اینگوینال میکروسکوپیک می باشد. این عمل با برش کوچک پایین شکم نزدیک خارج ریشه آلت و بالای بیضه و با کمک میکروسکوپ انجام میشود. مزیت این روش حفظ شریان (سرخرگ) و عروق لنفاوی و عصب می باشد و میزان عود نیز کمتر است (حدود1تا2%).
- روش جراحی اینگوینال که تقریبا مانند روش اول است اما بدون میکروسکوپ انجام میشود و بنابراین عوارض آن بیشتر است (عود 9 تا 16% و هیروسل 3 تا 39%).
- روش جراحی با لاپاروسکوپ که با ایجاد حدود سه سوراخ در شکم و فرستادن گاز به داخل شکم برای ایجاد فضای کافی برای کار انجام میشود. اما در این روش احتمال آسیب عروق بزرگ یا روده ها یا مثانه و… هر چند ناشایع وجود دارد. هیدروسل 5 تا 8% و عود کمتر از 2% است و احتمال آسیب شریان نیز وجود دارد.
- روش آمبولیزاسیون از راه پوست که از راه وریدهای کنار ران به صورت موضعی لخته خون خود بیمار یا کویل یا مواد سنتتیک و مصنوعی دیگر به داخل وریدها فرستاده میشوند. این روش نیاز به متخصص رادیولوژی ماهر در این زمینه و تجهیزات پیشرفته دارد. عود 4تا11% دارد. این روش در مواردی که بیش از دو بار واریکوسل عود کرده باشد توصیه میشود.
درمان واریکوسل بدون جراحی امکان پذیر است ؟
معماى غير قابل حلى که اورولوژيست با فرد مبتلا به واريکوسل و آزوسپرميا (عدم وجود اسپرم در مايع منى) روبرو است اينست که ايا واريکوسل را عمل جراحى بايد کرد يا نه؟
جواب سوال فوق خیر می باشد. طبیعی است وقتی فردی به علت این بیماری دچار ناباروری می شود. افراد نابارور 35 تا 40 درصد داراری واریکوسل می باشند. بعد از عمل جراحی، اگر آزمایش اسپرم آنها نسبتا خوب باشد 70 درصد بچه دار می شوند. بنابراین تنها راه درمان این بیماری عمل باز با میکروسکوپ و یا لاپاروسکوپی می باشد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله سکته مغزی چیست؟ را بخوانید.
کسانی که واریکوسل دارند ولی آزمایش آنها طبیعی می باشد و ازدواج کرده اند، این دسته از افراد نیازی به عمل جراحی ندارند. ولی هر سه ماه یا 6 ماه باید با یک آزمایش اسپرموگرام باید پی گیری کنند. تا اگر چنانچه واریکوسل باعث اختلال عملکرد بیضه شده و تعداد وحرکت و یا شکل اسپرم ها تغییر کرده، مورد عمل جراحی قرار گیرد.
سخن پایانی
در این مقاله درباره بیماری واریکوسل خواندیم که حدود 40 درصد از مردان مبتلا به ناباروری را درگیر خود میکند. تنها راه حل این بیماری انجام عمل جراحیست. انجام معاینات پزشکی برای پی بردن سریع به بیماری لازم است. امید است این مطلب برای شما مفید بوده باشد. تجربیات و نظرات خود را در کامنت برای ما بنوسید.
اغلب هیچ علامتی ندارد و گهگاهی باعث ایجاد درد در بیضه می شود و در موارد شدید باعث کوچکی بیضه نیز می گردد.
ورزشهای سنگین و بدن سازی ممکن است با فشار روی رگهای بیضه که زمینه واریکوسل را دارند را تشدید نماید ولی عموماً ورزش باعث ایجاد واریکوسل نمی شود.
خیر، واریکوسل هیچ اثری روی طول و اندازه آلت تناسلی مرد ندارد.
خیر، عمل واریکوسل در مقایسه با درمان داروئی که فقط ۵ درصد مؤثر است، ۵۰-۶۰ درصد باعث بهبودی اسپرم می شود که در مقایسه با درمان داروئی ۱۰ برابر می باشد.