سندرم پیش از قاعدگی یا PMS چیست؟ + نشانه و علامت PMS (سندرم پیش از قاعدگی) چیست؟

سندرم پیش از قاعدگی یا PMS یکی از اختلالاتی است که اغلب خانم‌ها با آن آشنایی دارند. این سندروم که برخی آن را اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی نیز می‌گویند، دسته‌ای از علائم است که پیش از قاعدگی بروز می‌کند و می‌تواند طیف گسترده‌ای از علائم خفیف تا شدید را شامل شود. با این‌حال درمان سندوم پیش از قاعدگی در طب سنتی و در طب مدرن وجود دارد که اغلب برای کنترل و کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی به کار می‌رود. درمان این علائم از آن جهت اهمیت دارد که ممکن است شرایط به وجود آمده و زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد و نتواند اعمال روزانه را برای مدتی انجام دهد. در این مقاله می‌خواهیم علائم سندروم پیش از قاعدگی و درمان سندروم پیش از قاعدگی را بگوییم، پس تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

فهرست مطالب

• سندرم پیش از قاعدگی چیست؟
• علل و عوامل ایجاد سندرم پیش از قاعدگی چیست؟
• علائم سندروم پیش از قاعدگی، پی ام اس چیست؟!
• سندرم پیش از قاعدگی یا PMS را چطور تشخیص می‌دهند؟
• روش‌های درمان سندرم پیش از قاعدگی چیست؟
• سخن پایانی و سوالات متداول

سندرم پیش از قاعدگی چیست؟

به اختلالات پیش از قاعدگی که معمولاً هر ماه اتفاق می‌افتد، سندرم پیش از قاعدگی یا PMS می‌گویند. سندرم پیش از قاعدگی یا PMS بعد از روز تخمک‌گذاری شروع می‌شود و تا شروع دورۀ بعدی ادامه دارد. طول این دوره معمولاً در بین زنان مختلف بین ۱۳ تا ۱۵ روز است، اما برای هر زن معمولاً طول این دوره ثابت خواهد بود.

بد نیست این را هم بدانید که بعد از تخمک‌گذاری، اگر تخمک توسط اسپرم بارور شود و سپس به دیوارۀ رحم بچسبد، بارداری آغاز می‌شود. در این حالت، سن بارداری از روز اول این چرخۀ قاعدگی محاسبه خواهد شد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله فتق شکمی چیست را بخوانید.

علل و عوامل ایجاد سندرم پیش از قاعدگی چیست؟

با این وجود که علم هنوز علت دقیق بروز PMS را نمی‌داند اما می‌داند که برخی از عوامل در بروز آن نقش دارد. به‌طورکلی در جواب به این پرسش که چه عواملی باعث بروز سندرم پیش از قاعدگی می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی ممکن است در برخی افراد باعث ایجاد سندرم پیش از قاعدگی شود. سندرم سندرم پیش از قاعدگی در این افراد در بارداری یا پس از رسیدن به دوران یائسگی از بین می‌رود.

افسردگی: برخی زنان که نوع شدیدی از سندرم پیش از قاعدگی را دارند، به افسردگی هم مبتلا هستند. البته افسردگی تمام علائم سندرم PMS را شامل نمی‌شود. همچنین ممکن است برخی از افراد دچار افسردگی خفیف باشند، اما بدون تشخیص درست مانده باشند، به همین دلیل، این افراد در زمان پیش از قاعدگی خود افسردگی را بیشتر بروز می‌دهند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله سکته مغزی چیست را بخوانید.

تغییرات شیمیایی مغز: تغییر در سطح سروتونین که یک مادهٔ شیمیایی در مغز است که نقشی اساسی در حالات روحی فرد را ایفا می‌کند، می‌تواند منجر به بروز علائم سندرم پیش از قاعدگی شود. سروتونین ناکافی می‌تواند باعث بروز افسردگی پیش از قاعدگی، خستگی، هوس کردن غذاهای خاص و اختلال در خواب شود. 

علائم سندروم پیش از قاعدگی، پی ام اس چیست؟!

همانطور که گفته شد علائم سندروم پیش از قاعدگی ممکن است به شکل‌های مختلفی بروز کند و فرد به فرد تفاوت‌هایی از نظر شدت و یا نوع علائم وجود داشته باشد. با این‌حال از آنجایی که دسته‌ای از علائم مشخص برای این شرایط می‌توان نام برد؛ به آن نام سندروم داده‌اند. این علائم بسیار زیاد هستند، اما در ادامه رایج‌ترین علائم سندرم پیش از قاعدگی را آورده‌ایم.

• احساس افسردگی
• گریه کردن
• علائم عاطفی
• احساس اضطراب و تنش
• تغییر در اشتها
• تغییرات خلقی و رفتاری افزایش تحریک پذیری
• کناره گیری از اجتماع
• مشکل در خوابیدن
• تغییر در میل جنسی
• ایجاد سردرد
• ایجاد درد مفاصل
• احساس خستگی
• ایجاد افزایش وزن به دلیل احتباس مایعات
• ایجاد نفخ شکمی
• اشکال در تمرکز کردن
• علائم فیزیکی همچنین حساسیت پستان
• بروز آکنه
• یبوست و یا اسهال

شاید برخی از این علائم که گفته شد به نظر ساده بیایند؛ با این حال در بسیاری از افراد این حالات روحی زنان در قاعدگی به قدری شدید است که ممکن است زندگی آن‌ها را برای مدتی، یک تا چند روز، دچار اختلال کند. با این وجود حداکثر تا ۴ روز پس از شروع دوره قاعدگی این علائم از بین می‌روند.

نوع دیگری از علائم سندروم پیش از قاعدگی وجود دارد که به آن اختلال بی‌قراری قبل از قاعدگی یا PMDD می‌گویند که شامل تغییرات خلقی، مشکل در تمرکز، خشم، تحریک‌پذیری، افسردگی و… است.

سندرم پیش از قاعدگی یا PMS را چطور تشخیص می‌دهند؟

آزمایش مشخص و شناخته‌شده‌ٔ خاصی برای تشخیص سندرم پیش از قاعدگی وجود ندارد. پزشکان ممکن است علامت خاصی را به PMS نسبت دهند. برای کمک به ایجاد الگوی سندرم پیش از قاعدگی، پزشکتان ممکن است از شما بخواهد علائم و نشانه‌های خود را حداقل برای دو سیکل قاعدگی  ثبت کنید.

روزی که اولین بار متوجه علائم PMS می‌شوید و همچنین روزی را که علائم ناپدید می‌شوند یادداشت کنید. همچنین مطمئن شوید که روزهای شروع و پایان دورهٔ پریودتان را علامت بزنید.

روش‌های درمان سندرم پیش از قاعدگی چیست؟

بیشتر عوارض این دوره با اقدامات خیلی راحت قابل کنترل است. به عنوان مثال، رعایت کردن یک رژیم غذایی سالم بهتر و راحت‌تر از درمان‌های دارویی است اما درصد کم باقی‌مانده را شاید لازم باشد با با راهنمایی‌ها و حمایت‌‌های دارویی پزشکتان کنترل کنید. به عنوان مثال، گاهی درمان‌ این اختلالات ممکن است با داروهای مختلفی انجام شود که حالت افسردگی زنان را از بین می‌برد ولی اگر این دردها به صورت مختصر است، می‌توانید با همراهی اطرافیانتان و درک متقابل این دوره را پشت سر بگذارید. برخی از گزینه‌های درمانی برای سندرم PMS به شکل زیر است:

1. راهکارهای خانگی برای درمان سندرم پیش از قاعدگی 

راه‌ها و نکاتی برای کنترل و بهبود علائم PMS وجود دارد که برای کمتر شدن عوارض این دوره می‌توانید توصیه‌های زیر را امتحان کنید:

• رژیم غذایی سالمی داشته باشید که در آن انواع میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل گنجانده شده باشد.
• مصرف شکر، نمک، کافئین و الکل را به حداقل برسانید.
• مصرف مکمل‌هایی مانند اسید فولیک، ویتامین B6، کلسیم و منیزیم باعث بهبود گرفتگی عضلات می‌شود.
• سعی کنید ویتامین D بیشتری را از مکمل‌ها و غذاها دریافت کنید.

• حداقل روزانه نیم ساعت فعالیت بدنی داشته باشید.
• برای کاهش نفخ شکم مصرف مایعات را افزایش دهید.
• چای‌های گیاهی مانند بابونه گرفتگی عضلات را کاهش می‌دهد.
• از مصرف سیگار و دخانیات خودداری کنید.
• خواب کافی داشته باشید.
• تا جایی که می‌توانید ورزش کنید.
• برای آرامش دوش بگیرید.
• مدیتیشن و یوگا و ماساژ انجام دهید.
• ماساژ را امتحان کنید.
• تمرینات تن‌آرامی و ریلکسیشن به کاهش سردرد، اضطراب یا مشکل بی‌خوابی کمک می‌کند.
• مواد غذایی نفاخ را کمتر استفاده کنید.
• از مصرف مقادیر بالای کافئین موجود در قهوه، کاکائو، شکلات‌ها و چای پرهیز کنید.
• شرایط خود را برای اطرافیان توضیح دهید و از آنها بخواهید تا در طول این دوره با شما همکاری کنند.
• آقایان نیز بهتر است در طول این دوره همسرشان را بیشتر درک کنند، به ویژه خانم‌هایی که شاغل هستند و بیشتر در بیرون از خانه حضور دارند.

بدنتان را دوست داشته باشید و لبخند زدن را نیز فراموش نکنید. اگر دردها و نوسانات خلقی شما قابل تحمل است و زیاد هم نیست، بهتر است با این اتفاق کنار بیایید و بی‌دلیل دارو مصرف نکنید، به ویژه اگر قصد بارداری دارید، چون این اتفاق هم بخشی از وجود زیبا و بارور شماست. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله انواع پر کردن دندان را بخوانید.

2. درمان سندرم پیش از قاعدگی با داروها

برای بسیاری از زنان، تغییراتی در سبک زندگی می‌تواند به کاهش علائم PMS کمک کند. اما با توجه به شدت علائم، پزشک شما ممکن است یک یا چند دارو برای سندرم پیش از قاعدگی‌تان تجویز کند. انواع قرص‌های سندرم پیش از قاعدگی را بر اساس نوع اختلال تجویز می‌کنند که این داروها را فقط پزشک باید تجویز کند و از مصرف خودسرانهٔ آنها خودداری شود. داروهای ضدافسردگی، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و دیورتیک‌ها (Diuretic)، یعنی داروهایی برای دفع آب اضافی در بدن و داروهای هورمونی از انواع قرص‌ها برای رفع علائم سندرم پیش از قاعدگی هستند. اثر داروها در کاهش علائم PMS در میان زنان متفاوت است. برخی داروهای تجویزی برای سندرم پیش از قاعدگی عبارت است از:

داروهای ضدافسردگی مهارکنندهٔ بازجذب سروتونین (SSRI): شامل فلوکستین، پاروکستین، سرترالین و غیره هستند که در کاهش علائم خلقی موفق بوده‌اند. SSRI‌ها در درمان PMS شدید یا PMDD موفق هستند و روزانه مصرف می‌شوند. اما برای بعضی از زنان مبتلا به PMS، مصرف داروهای ضدافسردگی ممکن است فقط به دو هفته قبل از شروع قاعدگی محدود شود.

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID): مصرف NSAID‌ها مثل ایبوپروفن، یا ناپروکسن سدیم می‌تواند باعث کاهش درد و ناراحتی در پستان‌ها شود.

دیورتیک‌ها: وقتی ورزش و محدود کردن مصرف نمک برای کاهش وزن، ورم و باد کردن و نفخ PMS کافی نیست، مصرف قرص‌های ادرارآور یا دیورتیک‌ها می‌تواند به بدنتان کمک کند تا مایع اضافی را از طریق کلیه‌ها دفع کند. 

قرص‌های هورمونی جلوگیری از بارداری: این داروهای تجویزی مانع تخمک‌گذاری می‌شود که ممکن است باعث تسکین علائم PMS شود و خونریزی‌های شدید پریود را کاهش دهد.

کپسول پی‌ام‌اس پوز: این نوع دارو برای درمان یا کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی تجویز می‌شود. استفادهٔ یک‌ بار در روز از این کپسول برای درمان اغلب کافی است. این دارو حاوی عصارهٔ گیاه پنج انگشت است. 

داروهای گیاهی: برخی از زنان با مصرف گیاهانی مثل زنجبیل، مخمر و روغن گل پامچال از علائم PMS رهایی می‌یابند. با این حال، تعداد کمی از مطالعات علمی نشان داده‌اند که گیاهان دارویی برای تسکین علائم PMS مؤثر هستند. همچنین داروهای گیاهی را CDC تأیید نکرده است، بنابراین هیچ مدرکی از ایمنی و اثربخشی این محصولات وجود ندارد. پس قبل از مصرف هر نوع محصول گیاهی، با پزشک خود صحبت کنید، زیرا ممکن است عوارض جانبی داشته باشند یا با سایر داروهایی که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشند.

یادتان باشد هیچ‌کدام از داروهای ذکرشده را بدون تأیید پزشکتان مصرف نکنید.

3. درمان سندرم PMS در طب سنتی

در طب سنتی برای تسکین درد ناشی از سندرم پیش از قاعدگی درمان‌هایی عنوان شده است. دمنوش‌هایی مانند چای بابونه و دمنوش زنجبیل در تسکین درد بسیار مؤثر هستند. دانهٔ رازیانه نیز نوعی آرام‌بخش محسوب می‌شود و علائم فیزیکی و روحی سندرم پیش از قاعدگی را کاهش می‌دهد. از روز شروع پریود به مدت سه روز دانهٔ رازیانه را مصرف کنید.

شوید نیز در کاهش دردهای قاعدگی بسیار مؤثر است. در طب سنتی پیشنهاد می‌شود به جای خوردن داروهای درد قاعدگی مانند مفنامیک اسید از شوید استفاده کنید. دو روز قبل از پریود مصرف شوید را شروع کنید و در وعده‌های غذایی خود از آن استفاده کنید و تا پنج روز این کار را ادامه دهید.

4. دمنوش‌هایی برای درمان سندرم پیش از قاعدگی

برخی از دم‌نوش‌ها ترکیبات ضدالتهابی و ضد اسپاسمی داشته و می‌توانند علائم فیزیکی اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی را کاهش دهند. بهترین دم‌نوش‌ها در دوران پریود عبارتند از:

• چای بابونه: سطح گلیسین در ادرار را افزایش داده و باعث رفع اسپاسم عضلانی می‌شود. یک هفته قبل از شروع پریود مصرف آن را شروع کرده و روزی ۲ فنجان بنوشید.
• دمنوش زنجبیل: زنجبیل به تسکین درد کمک می‌کند. برخی تحقیقات نشان داده است به‌اندازه ایبوپروفن موثر است. مقداری زنجبیل را در آب داغ رنده کرده و چهار بار در روز بنوشید. دمنوش زنجبیل با گرم کردن بدن می‌تواند شدت علائم را کاهش دهد.
• چای دارچین: دارچین می‌تواند خونریزی، درد، استفراغ و تهوع را کاهش دهد. در سه روز اول پریود سعی کنید روزی سه فنجان چای دارچین بنوشید.
• دمنوش اسطوخودوس: یکی دیگر از انواع دمنوش‌ها برای سندرم پیش از قاعدگی که خاصیت آرام‌بخش دارد، دمنوش اسطوخودوس است.
• دمنوش بهار نارنج: دمنوش بهار نارنج که به آرامش اعصاب و ایجاد حس خوب کمک می‌کند نیز در درمان سندرم پیش از قاعدگی مؤثر است. 

5. مکمل و ویتامین برای درمان سندرم پیش قاعدگی

همچنین طبق برخی آمار موجود، برخی افراد با مصرف مکمل‌ها از بروز علائم سندرم قبل از قاعدگی خود جلوگیری کرده‌اند. مکمل‌هایی مثل کلسیم، ویتامین C، ویتامین B6 و منیزیم در کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی مؤثر بوده‌اند اما نمی‌توان به این موضوع به‌ عنوان یافته‌ای علمی نگاه کرد.

سخن پایانی

شما در این مقاله با یندرم پیش از قائدگی آشنا شدید. همچنین از علائم و روشهای درمان آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.

سوالات متداول