بوی بد دهان در بسیاری از افراد یک مشکل غیر‌قابل‌تحمل است و باعث کاهش اعتماد‌به‌نفس در فرد و آزردگی اطرافیان میشود. این موضوع زمانی که فرد از بوی بد دهان خود آگاه نباشد، برای اطرافیان آزار‌دهنده‌تر است. جای تعجب نیست که در همه فروشگاه‌ها قفسه‌هایی مملو از انواع آدامس و خوشبو کننده‌های دهان برای رفع بوی بد دهان وجود دارد. اما این محصولات راه حل موقت هستند. زیرا علت اصلی این مشکل را برطرف نمی‌کنند. اگرچه بدبویی دهان یک فوریت پزشکی نیست، اما لازم است که درمان شود. زیرا حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد از جمعیت جهان با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند.
فهرست مطالب
- علت بوی بد دهان چیست؟
- چه عواملی باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شوند؟ بوی بد دهان از چیست؟
- علت بوی بد دهان در صبح چیست؟
- تشخیص بوی بد دهان چگونه است؟
- بوی بد دهان چگونه درمان میشود؟
- کدام مواد غذایی برای رفع بوی بد دهان موثر هستند؟
- معرفی نکات مهم برای رعایت بهداشت دهان و دندان
- سخن پایانی و سوالات متداول
علت بوی بد دهان چیست؟
بوی بد دهان یک نفر از هر چهار نفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علل زیادی برای نفس بدبو وجود دارد اما شایع‌ترین علت آن با بهداشت ضعیف دهان و دندان ارتباط دارد. نفس بدبو یا بوی بد دهان میتواند موجب نگرانی، خجالت و اضطراب شود، اما درمان آن نسبتا آسان است.
تجزیه ذرات باقی‌مانده غذا در دهان توسط باکتری‌ها، باعث تولید ترکیبات (بدبوی) گوگرد میشود. توجه داشته باشید که نوشیدن آب و خیس نگه داشتن دهان، میتواند آن را کاهش دهد. همچنین بهترین درمان برای آن مسواک زدن منظم، نخ دندان و نوشیدن آب است.جالب است بدانید پس از پوسیدگی دندان و بیماری لثه، نفس بدبو سومین علت رایج مراجعه مردم به دکتر متخصص دندانپزشک است.
چه عواملی باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شوند؟ بوی بد دهان از چیست؟
از مهمترین دلایل و علت بوی بد دهان، مواردی است که در ادامه به شرح و توضیح ان پرداخته ایم:
1- بهداشت ضعیف دهان و دندان
به طور معمول باکتری‌ها ذرات مواد غذایی که در دندان یا دهان شما به دام افتاده است را تجزیه می‌کنند. ترکیبی از باکتری‌ها و ذرات ریز مواد غذایی در دهان شما، بوی نامطبوع و زننده‌ای ایجاد میکند. مسواک زدن و کشیدن نخ دندان به طور مرتب، غذای به دام افتاده در لابلای دندان ها را قبل از فعالیت باکتری ها و پوسیدگی دندان از بین میبرد. .البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله مراحل پوسیدگی دندان را بخوانید.
مسواک زدن همچنین پلاک دندان که ماده چسبنده‌ای است که روی دندان های شما ایجاد میشود و باعث بد بو شدن دهان شما میشود را از بین میبرد. ایجاد پلاک می تواند باعث ایجاد حفره و بیماری پریودنتال و لثه شود. اگر به طور منظم و مرتب مسواک نزنید و یا به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت ندهید، بارها و بارها هالیتوز را تجربه کرده اید و خواهید کرد.
نقش بهداشت ضعیف دهان و دندان در بد بو شدن دهان
بهداشت ضعیف دهان و دندان مخصوصا در کسانی که تحت درمان ارتودنسی قرار دارند میتواند به شدت بوی دهان را تحت تاثیر قرار دهد. زیرا با وجود دستگاه های ارتودنسی ثابت سخت میتواند دندان ها را تمیز کرد. در خصوص ایمپلنت دندان، بریج و سایر دستگاه های دندانپزشکی نیز این امر صادق است. اگر تحت ارتودنسی هستید و یا ایمپلنت و بریج و خلاصه هر روش جایگزین دندانی دارید حتما بیشتر از پیش به بهداشت دهان و دندان خود رسیدگی کنید.
2- یک علت بوی بد دهان مصرف غذاها و نوشیدنی های قوی است
مصرف برخی غذاها میتواند باعث بد بو شدن دهان انسان شود. برخی از این خوراکی ها که می توانند بوی بدی در دهان و نفس ایجاد کنند سیر، پیاز و یا قهوه هستند. برای مثال اگر شما سیر یا پیاز بخورید، معده شما هنگام هضم این غذاها روغن های موجود در ساختار آن ها را جذب میکند و روانه جریان خون میکند. . این روغنها وارد جریان خون شما شده و به ریه های شما می روند. درنهایت این مواد باعث آزاد شدن بوهای نامطبوعی از نفس شما خواهند شد که میتواند از 24 ساعت تا 72 ساعت در نفس شما وجود داشته باشند. و باعث بوی بد دهان شود.
3- سیگار کشیدن
سیگار کشیدن علاوه بر اینکه بوی لباس شما را بد میکند بلکه در بد بو شدن دهان شما تاثیر به سزای خواهد گذاشت. دود سیگار باعث خشک شدن فضای داخلی دهان و راه های هوایی شما میشود. خشکی نیز مستقیما باعث بروز بوی نامطبوع خواهد شد.
4- خشکی دهان
اگر غدد بزاقی شما مقادیر کافی بزاق تولید و ترشح نکنند، دهان شما خشک میشود و از رطوبتش کاسته میشود. بزاق معمولا به تمیز نگه داشتن دهان کمک می کند و شدت بو را کاهش می‌دهد. در شرایط زیر دهان خشک میشود و دچار هالیتوز خواهید شد:
- بروز مشکل اساسی برای غدد بزاقی
- خوابیدن با دهان باز
- مصرف برخی دارو ها
- مصرف برخی میوه ها و مواد غذایی
5- بیماری پریودنتال
بیماری پریودنتال هنگامی اتفاق می‌افتد که برای از بین بردن پلاک ها پس از تشکیل شدن اقدام درمانی انجام نداده باشید. با گذشت زمان، پلاک سفت و سخت میشود و به تارتار تبدیل میشود. شما نمی توانید با مسواک زدن تارتار را از بین ببرید. این ساختار باعث تحریک لثه های شما می شود. تارتار ممکن است باعث ایجاد فضاها و فاصله های کوچکی بین دندان ها و لثه شوند. مواد غذایی، باکتری‌ها و پلاک های دندان می‌توانند در این فضاها جمع شوند و باعث ایجاد بوی فوق العاده زننده و بدی در دهان شوند..البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله انواع پر کردن دندان را بخوانید.
6- مشکلات مربوط به سینوس ها، گلو یا دهان میتواند دلیل بوی بد دهان باشد
اگر هر یک از مشکلات زیر را داشته باشید، بوی بددهان شما بیشتر از پیش خواهد شد:
- وجود عفونت در سینوس ها
- ترشحات بخش خلف بینی
- برونشیت مزمن
- بروز عفونت در دستگاه تنفسی فوقانی یا تحتانی
علاوه بر این موارد سنگ های لوزه نیز می‌توانند منبع بوی بد دهان باشند. زیرا باکتری ها می‌توانند به راحتی روی سنگ ها تجمع پیدا کنند و با فعالیت خود باعث بد بو شدن دهان شوند.
7- برخی از بیماری‌ها
بوی غیر طبیعی نفس انسان میتواند نشانه و علائم بیماری هایی مانند بیماری کلیوی، دیابت و اختلال ریفلاکس معده (GERD) باشد. ریفلاکس یا GERD یکی از دلایل نسبتاً شایع ایجاد هالیتوز است. اگر شما نارسایی کلیه یا کبد و یا بیماری دیابت دارید، ممکن است نفس شما بوی ماهی بدهد. هنگامی که بیماری دیابت کنترل نشده باشد، نفس شما بوی غیر عادی خواهد داد.
علت بوی بد دهان در صبح چیست؟
یکی از علل اصلی بوی بددهان در صبح بهداشت ضعیف دهان و دندان است. اما اگر مرتب مسواک می‌زنید، با این حال دهانتان در صبحگاه بوی بدی می‌دهد، علت میتواند خشکی دهان باشد. بزاق مسئول از بین بردن باکتری‌هایی است که بوی بد تولید می‌کنند. در زمان خواب تولید بزاق به حداقل می‌رسد. برخی داروها می‌توانند خشکی دهان را بدتر کنند و در نتیجه این عارضه شدیدتر میشود.
تشخیص بوی بد دهان چگونه است؟
اغلب دندانپزشکان و متخصصان گوش، حلق و بینی می‌توانند بوی بد دهان فرد را تشخیص دهند و شدت آن را اندازه گیری کنند. با این حال روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری شدت آن وجود دارد که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم؛
- هالیمتر: تشخیص سطوح پایین سولفور.
- کروماتوگرافی گاز: این آزمایش سه ترکیب گوگردی فرار شامل: سولفید هیدروژن، متیل مرکاپتان و دی متیل سولفید را اندازه‌گیری میکند.
- آزمون BANA: میتواند سطح آنزیم خاصی که توسط باکتری‌های مسبب نفس بدبو، تولید میشود، اندازه گیری کند.
- تست بتا گالاکتوزیداز: سطح آنزیم بتا گالاکتوزیداز با بوی بددهان ارتباط دارد.
بوی بد دهان چگونه درمان میشود؟
در مورد بوی بد دهان خود نگران نباشید، خوشبختانه راههای بسیاری برای مقابله با آن و رفع بوی بددهان وجود دارد. این روش‌ها شامل رعایت برخی موارد بهداشتی و همچنین پیروی از برخی روش‌های کارآمد است. بهترین روش برای کاهش بوی بد دهان، بهداشت صحیح دهان و دندان است، که موجب جلوگیری از پلاک‌ها و حفره‌ی روی دندان شده و احتمال بیماری‌های لثه را کاهش می‌دهد.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله عفونت دندان چیست را بخوانید.
معاینه توسط دندان پزشک ۲ بار در سال و استفاده از خمیر دندان ضد باکتری یا دهان شویه ضد باکتری، بوی بد آن را کاهش می‌دهد.در صورت وجود بیماری لثه، استفاده از پاک‌کننده‌های قوی برای پاک کردن باکتری‌های موجود در شیار بین لثه‌ها و دندان‌ها ضروری باشد.
درمان دارویی برای رفع بوی بد دهان
چندین دسته‌ی دارویی برای درمان بیماری زمینه‌ای که باعث بوی بد دهان می‌شوند، وجود دارد. برای درمان GERD می‌توان از داروهایی که باعث کاهش اسید معده می‌شوند استفاده کرد؛ مانند: مسدود کننده‌های H2، مهارکننده‌های پمپ پروتون یا هیدروکسید منیزیم.
درمان خانگی رفع بوی بددهان
درمان‌ها و روش‌های خانگی و تغییر سبک زندگی، برای درمان آن عبارتند از:
- مسواک زدن: حداقل ۲ بار در روز، ترجیحا بعد از هر وعده غذایی، مسواک بزنید.
- نخ دندان: نخ دندان ساخت پلاک دندانی ناشی از به جا ماندن ذرات غذا بین دندان‌ها را کاهش می‌دهد. مسواک زدن تنها ۶۰ درصد سطح دندان را پاک میکند.
- تمیز کردن پروتزهای دندانی: هر چیزی که به داخل دهان می‌رود، از جمله دندان مصنوعی و یا یک محافظ دهان و دندان، باید به صورت روزانه تمیز شود تا مانع از تولید و تجمع باکتری‌ها در دهان شود. تعویض مسواک هر ۲ تا ۳ ماه نیز به همین دلایل مشابه اهمیت دارد.
- مسواک زبان: باکتری‌ها، مواد غذایی و سلول‌های مرده معمولا روی زبان تجمع می‌یابند، مخصوصا در افراد سیگاری یا افرادی که دهان‌شان خشک است. مسواک زبان میتواند مفید باشد.
- اجتناب از خشکی دهان: مقدار زیادی آب بنوشید، از الکل و تنباکو، که دهان را خشک می‌کنند، دوری کنید. آدامس جویدن یا مکیدن آبنبات (ترجیحا بدون قند) میتواند باعث افزایش تولید بزاق شود. اگر دهان به طور مداوم خشک میشود، پزشک ممکن است داروهای تحریک کننده‌ی بزاق ، تجویز کند.
- رژیم غذایی: اجتناب از مصرف پیاز، سیر و غذای تند. همچنین غذاهای شیرین نیز ممکن است علت بوی بددهان باشند. جهت کم شدن بوی بددهان کاهش مصرف قهوه و الکل مفید است. به علاوه خوردن صبحانه حاوی غذاهای زبر و خشن که میتواند به تمیز کردن پشت زبان کمک کند
درمان گیاهی بوی بد دهان
اگر می‌خواهید در خانه به کمک انواع گیاهان بوی بد دهان خود را از بین ببرید، چندین گیاه و میوه در این رابطه میتواند برای شما مفید باشد. در ادامه تعدادی از بهترین درمان‌های خانگی برای بوی بد دهان را ذکر می‌کنیم.
جعفری:
جعفری یکی از محبوب‌ترین گیاهان برای رفع بوی بددهان است. رایحه تازه این گیاه و کلروفیل بالای آن میتواند اثر خوشبوکننده داشته باشد. جعفری به طور موثر میتواند با ترکیبات بدبو گوگردی مبارزه کند. برای استفاده از آن میتوانید برگ‌های تازه آن را بعد از هر وعده غذایی بجوید.
آب آناناس:
برخی از افراد معتقدند، آب آناناس سریع‌ترین و موثرترین روش برای رفع بوی بددهان است. درست است که هیچ مدرک علمی برای اثبات این ادعا وجود ندارد، اما بسیاری از افراد از این روش راضی بوده‌اند. میتوانید بعد از هر وعده غذایی یک لیوان آب آناناس ارگانیک بنوشید و یا یک تکه آناناس را به مدت یک تا دو دقیقه بجوید. بعد از آن دهان خود را برای پاک کردن از قندهای میوه بشویید.
دانه رازیانه:
رازیانه طعم شیرینی دارد و حاوی اسانس‌های معطر است. این گیاه بوی تازه‌ای به دهان می‌بخشد. در هند هنوز از دانه‌های رازیانه به عنوان خوشبوکننده دهان بعد از شام استفاده میشود. دانه‌های رازیانه را می‌توان به صورت ساده، برشته یا آغشته به شکر مصرف کرد.
چای سبز:
چای سبز خواص ضدعفونی‌کننده و خوشبوکننده دارد. این چای میتواند به طور موقت دهان را خوشبو کند. نعناع نیز اثرات مشابهی دارد. میتوانید هنگام دم کردن چای سبز چند تکه نعناع داخل آن بیاندازید و تاثیر آن را بیشتر کنید. اگر می‌خواهید در طول روز از این ای استفاده کنید، پس از دم کردن آن را داخل یخچال بگذارید و سپس داخل یک بطری بریزید.
کدام مواد غذایی برای رفع بوی بد دهان موثر هستند؟
- تعداد انگشت شماری میخک و دانه رازیانه را بجوید. خصوصیات ضدعفونی‌کننده آن‌ها به مبارزه با باکتری‌های ایجادکننده بوی بد دهان کمک میکند.
- دارچین نیز خاصیت ضد میکروبی دارد.
- چای سبز حاوی یک آنتی‌اکسیدان قدرتمند است که میتواند باکتری‌ها را از بین ببرد.
- یک تکه لیمو یا پرتقال را برای بهبود عطر و طعم دهان بخورید. اسید سیتریک، غدد بزاقی را تحریک کرده و با بوی بددهان مبارزه میکند.
- جوانه تازه جعفری، ریحان و نعنا را بجوید. کلروفیل موجود در این گیاهان سبز، بوها را خنثی میکند.
- غذاهای ترد و خام، دندان را تمیز می‌کنند: یک نمونه مفید، سیب است. سیب حاوی پکتین است که به کنترل بوی‌دهان کمک کرده و تولید بزاق را تقویت میکند. میوه، سبزیجات و آجیل‌های غنی از فیبر مانند مسواک کوچکی روی دندان‌ها کشیده می‌شوند.
- ترکیبات فعال موجود در ماست در کاهش بوی بددهان مفید هستند. علاوه بر این ماست به بهبود کارکرد سیستم گوارش نیز کمک میکند.
معرفی نکات مهم برای رعایت بهداشت دهان و دندان
مهمترین توصیه‌ای که به افراد میشود، رعایت بهداشت دهان و دندان است.
- بعد از هر وعده‌ی غذایی دندان‌ها را مسواک کنید.
- روزانه نخ دندان بزنید.
- نخ دندان به اندازه مسواک زدن اهمیت دارد.
- توصیه میشود بعد از خوردن شیرینی بلافاصله دندان‌ها را مسواک کنید.
- توصیه میشود بعد از خوردن غذاهای ترش و اسیدی به مدت ۱ ساعت صبر کنید و پس از آن مسواک بزنید. این کار از آسیب رسیدن به دندان‌ها به دلیل وجود لایه اسیدی روی دندان‌ها جلوگیری میکند.
- حداقل دو دقیقه برای مسواک زدن زمان بگذارید.
- بعد از مسواک زدن، مستقیما به رختخواب بروید و از خوردن و نوشیدن خودداری کنید.
- هر دو تا سه ماه یک بار مسواک خود را تعویض کنید.
- با استفاده از مسواک مخصوص زبان هر روز صبح زبان خود را از عقب به سمت جلو تمیز کنید. زیرا ۸۵ درصد از بوی بد دهان ناشی از زبان است.
- شست‌وشوی زبان به کاهش باکتری‌ها، قارچ‌ها و سلول‌های مرده‌ای که می‌توانند باعث ایجاد بو شوند، کمک میکند.
- اگر از دندان مصنوعی استفاده می‌کنید بهتر است در زمان خوابیدن، آن‌ها از دهانتان خارج کنید.
- حتما دندان مصنوعی را با مسواک پاک و تمیز کنید تا از تجمع باکتری‌های ناشی از مواد غذایی و نوشیدنی‌ها جلوگیری کنید.
- فراموش نکنید که دو بار در سال برای معاینه دندان‌هایتان به دندانپزشک مراجعه کنید.
سخن پایانی
شما در این مقاله با دلایل بوی بد دهان آشنا شدید. همچنین از راههای درمان آن آشنا شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
عفونت‌های انگلی ناشی از ناهنجاری‌های معده و روده می‌توانند باعث ایجاد بوی بد در دهان شوند. عدم رعایت بهداشت و خوردن غذا یا آب آلوده باعث ایجاد انگل در بدن میشود. این بیماری به مرور نفس بدبو ایجاد کرده و در صورت عدم‌درمان مشکلات جدی‌تری در بدن ایجاد میکند.
یکی از علل ایجاد تنفس بدبو التهاب لوزه‌ها است. اگر دچار بوی بد دهان، سوزش گلو و تورم یا برآمدگی در ناحیه لوزه‌ها هستید، باید برای تشخیص به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. التهاب به دلیل تجمع ویروس‌ها یا باکتری‌ها در لوزه ایجاد میشود. گاهی نیز پس از التهاب لوزه نیاز به عمل جراحی است. بعد از عمل لوزه به عنوان عوارض این عمل ممکن است بوی بدی در دهان ایجاد شود. در چنین شرایطی احتمال عفونت ایجاد شده و باید پزشک برای رفع عفونت داروهایی تجویز کند.