آبسه دندان یا عفونت دندان حفرهای چرکی است که در اثر عفونت باکتریایی ایجاد میشود. در واقع آبسه ممکن است در نواحی مختلف ایجاد شود. آبسه پریآپیکال (periapical abscess) در نوک ریشه و آبسه پریودنتال (periodontal abscess) در لثه رخ میدهد. دندانپزشکان آبسه دندان را با تخلیه آن و خلاص شدن از شر عفونت درمان میکنند. اما در بعضی موارد، ممکن است نیاز به کشیدن دندان باشد. درمان نکردن عفونت میتواند به عوارض جدی و حتی تهدیدکننده زندگی منجر شود. با ما تا انتهای مقاله همراه باشید تا درباره آن و لثه اطلاعات بیشتری کسب کنید.
فهرست مطالب
- عفونت دندان چیست؟
- دلایل ایجاد عفونت دندان چیست؟
- علائم پخش شدن عفونت در بدن چیست؟
- خطرات پخش شدن عفونت در بدن چیست؟
- بررسی راههای پیشگیری از عوارض عفونت دندان
- درمان عفونت دندان چیست؟
- معرفی درمان های خانگی عفونت دندان
- سخن پایانی و سوالات متداول
عفونت دندان چیست؟
درگیر شدن عصب دندان تحت مواردی مانند پوسیدگی دندان و همچنین تجمع باکتری ها در ناحیه ریشه دندان، عفونت دندان نامیده می شود . برای هیچ فردی عفونت دندان به صورت ناگهانی رخ نمی دهد. بلکه یک روند طولانی مدت از تخریب تاج دندان تا نواحی داخلی آن را شامل می شود که در نهایت به محل تماس دندان و لثه می رسد.
اینکه درمان دندان را در چه مرحله آغاز کنید، شرایط را به کل تغییر می دهد. زمانی که برای این درمان دیر اقدام شود، نیاز به درمان ریشه دندان و عصب کشی وجود خواهد داشت. عفونت در دندان در مرحله اولیه درد زیادی را ایجاد می کند و عوارض بعدی آن که حتی در صورت از بین رفتن درد نیز ادامه خواهند داشت شامل بوی بد دهان، طعم ناخوشایند درون دهان و در مواقعی بی حالی و تب می باشد. در تعریف ساده می توان گفت که رها کردن دندان پوسیده به حال خودش، در نهایت با عفونت همراه خواهد بود که ریشه و لثه دندان را درگیر می کند و ممکن است به سایر نقاط بدن نیز منتقل شود.
دلایل ایجاد عفونت دندان چیست؟
مشکلات دهان و دندان یا لثه بسیار شایع است و تقریبا همه افراد حداقل یکبار در زندگی این نوع مشکلات را تجربه کرده اند. اکثر مردم مشکلات دهانی را جدی نمی گیرند و همین اتفاق می تواند به مرور زمان جدی شود به طوری که عفونت دندان به بدن منتقل شود و بنابراین سلامت دهان و دندان به اندازه سلامت سایر اعضای بدن مهم است.
عفونت دندان پدیده ای ناگهانی و یک شبه نیست؛ بلکه به مرور زمان خود را نشان می دهد. در اغلب موارد، شکستگی یا پوسیدگی شرایط نفوذ باکتری به بخش های داخلی و زمینه تشکیل عفونت را فراهم می کند. ترک برداشتن دندان به دلیل ضربه، کشیدن دندان، عصب کشی، جراحی ناموفق، دندان عقل نهفته یا بی توجهی به بهداشت، از دیگر دلایل بروز این عفونت هستند.
علائم پخش شدن عفونت در بدن چیست؟
اگر چه تحت تاثیر قرار دادن سایر اعضای بدن توسط عفونت دندان عارضه ای نادر است اما در برخی موارد ممکن است اتفاق بیفتد. این اتفاق عواقبی جدی برای سلامتی به همراه خواهد داشت. چنانچه علائم زیر را همراه با دندان درد تجربه کردید نشانگر گسترش عفونت به بدن می باشد:
- حساسیت ناگهانی، شدید به گرما یا سرما
- حساسیت هنگام جویدن و گاز زدن
- تورم غدد لنفاوی زیر فک شما
- افزایش ناگهانی ضربان قلب و کوتاه شدن نفس
- تب
- درد حاد زبان و دهان
- خارش و احساس سوزش در پوست
- سر درد مزمن
- سردرگمی ذهنی
- مسائل تنفسی
- افتادگی پلک ها
- مشکلات بینایی
- تورم در گونه، صورت و گردن
- استفراغ
- حالت تهوع
- کم آبی بدن و حتی گاهی دل درد
- احساس گیجی
خطرات پخش شدن عفونت در بدن چیست؟
عفونت دندان یکی از شایع ترین عفونت های سر و گردن است. خطرات بروز این عفونت تنها مختص خود دندان یا فضای دهانی نیست. بلکه می تواند زمینه ساز بیماری های جدی در فرد شود. به همین دلیل ریشه یابی و درمان به موقع آن از اهمیت بالایی برخوردار است. خطرات ناشی از پخش عفونت دندان در بدن عبارتند از:
زوال عقل:
باکتری های عفونت دندان می توانند پس از ورود به جریان خون، خود را به سلول های مغزی رسانده و آنها را از بین ببرند. مواد شیمیایی ترشح شده از لثه عفونی این فرآیند را تسریع می کند. درگیر شدن کانال های عصبی یکی دیگر از تاثیرات منفی این نوع عفونت بر مغز است. در نتیجه احتمال بروز بیماری هایی نظیر آلزایمر یا زوال عقل افزایش می یابد.
آبسه:
عفونت و باکتری ها میتوانند در بخش های مختلف دهان تجمع یافته و تشکیل آبسه دهند. آبسه ممکن است درون بافت نرم دندان (پری اپیکال)، لثه (جینجیوال) یا استخوان نگهدارنده دهان (پریودنتال) ایجاد شود.
آبسه در صورت بی توجهی به از دست رفتن دندان یا استخوان درگیر ختم می شود. همچنین آسیب دیدگی سینوس ها و ر های مغزی در چنین شرایطی افزایش می یابد.
درگیر شدن اعضای صورت یا گردن:
با توجه به اینکه دندانی که دچار مشکل شده است در کدام قسمت فک قرار گرفته است، بخش های مختلفی از صورت می تواند درگیر می شوند. به عنوان مثال در صورتی که عفونت در یکی از دندان های موجود در فک بالا رخ دهد حفره بینی، سینوس ها، زیر چشم و گونه ها نیز دچار تورم یا عفونت می شوند. اما در شرایطی که عفونت در فک پایین باشد، حلق، زیر زبان، بناگوش آسیب می بیند؛ به طوری که بلع، باز کردن دهان یا تنفس به سختی صورت می گیرد.
سلولیت:
نفوذ عفونت باکتریایی از دندان به پوست موجب سلولیت می شود. در این شرایط، چربی زیر پوست یا غشای میان پوستی در معرض حمله باکتری ها قرار می گیرند. قرمزی، تورم و احساس درد در محل درگیر از جمله علائم سلولیت هستند که به مرور زمان گسترش می یابد. پوست صورت و گردن بیشتر از سایر نواحی بدن در معرض آسیب عفونت دندان قرار دارند.
استئومیلیت:
استئومیلیت یا عفونت مغز استخوان یکی از عوارض پخش عفونت دندان در بدن و در قسمت استخوان هاست. زیرا باکتری های عفونت دندانی وارد خون شده و می توانند خود را به بافت استخوانی برسانند. این اختلال معمولاً استخوان های اطراف دندان را درگیر می کند. درد شدید، قرمزی، بی حالی و گرمی از جمله علائم بروز این مشکل هستند.
بی توجهی به این علائم موجب گسترش عفونت به استخوان و مفاصل اطراف شده و شرایط را حادتر می کند.
ایجاد لخته در سینوسهای مغز:
اگر چه این مسئله نسبتا نادر است ولی آمارها نشان میدهد که از هر ده نفر یک نفر ممکن است به دلیل مشکلات عفونی دندان، دچار بیماری ترومبوز سینوس کاورنوس شود. این بخش جایی در قسمت زیرین مغز قرار دارد. نکته قابل اهمیت این است که عفونت دندان ممکن است باعث شکلگیری لخته خون در این سینوس شود. این مسئله در صورت تشدید، حتی ممکن است منجر به مرگ فرد شود. اما با استفاده از آنتیبیوتیکهای مناسب یا در صورت نیاز با عمل جراحی، میتوان سینوس را تخلیه کرد.
بررسی راههای پیشگیری از عوارض عفونت دندان
این جمله که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است، به خصوص در میکروب دهان و دندان از اهمیت به سزایی برخوردار است.
برای جلوگیری از ایجاد عفونت دندان میتوان راهحلهای زیر را پیشنهاد کرد:
- سعی کنید حداقل یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید، تا از ایجاد پلاک دندان جلوگیری شود.
- از محلولهای شوینده دهان و دندان حاوی فوراید استفاده کنید.
- حداقل دو بار در روز دندانها را به مدت دو دقیقه مسواک بزنید. سعی کنید از خمیردندانهایی که حاوی فلوراید هستند استفاده کنید.
- سعی کنید هر سه یا چهار ماه مسواک را تعویض کنید.
- از خوردن و آشامیدن خوراکیها و نوشیدنیهای حاوی شکر یا نشاسته تا حد امکان خودداری کنید.
- در آخر توصیه میشود به شکل منظم برای معاینه دندانها به دندانپزشک متخصص مراجعه کنید، زیرا درمان در مراحل اولیه، بسیار سادهتر و کم هزینهتر خواهد بود.
درمان عفونت دندان چیست؟
برای رفع عفونت دندان راههای مختلفی وجود دارد. یکی از این روشها، درمان دارویی است. از جمله داروهایی که به از بین بردن میکروب دندان کمک میکنند، میتوان به انواع آنتیبیوتیکها مثل پنیسیلین، مترونیدازول، کلیندامایسین و موارد اینچنینی اشاره کرد. این داروها علاوه بر کاهش درد، میتوانند میزان التهاب را نیز کم کنند.
اما چیزی که باید مد نظر داشته باشید این است که خودتان نباید نوع آنتیبیوتیک و زمان و میزان مصرف آن را تعیین کنید، بلکه باید آن را به عهده دندانپزشک بگذارید. به هیچ وجه مصرف خودسرانه آنتیبیوتیک توصیه نمیشود.برخی از دندانپزشکان آنتیبیوتیک آموکسیکلاو را برای میکروب دندان تجویز میکنند. حواستان باشد که آن را با مسکن اشتباه نگیرید.
معرفی درمان های خانگی عفونت دندان
1- زردچوبه
از جمله مواد موجود در زردچوبه، آنتیاکسیدان است که میتواند به از بین بردن باکتریهای ایجاد کننده میکروب دندان کمک کند. ۱/۴ قاشق چایخوری زردچوبه را با کمی آب مخلوط کرده و روی محل میکروب قرار دهید. برای اینکه نتیجه سریعتری بگیرید، روزی دو بار این کار را انجام دهید.
2- سیر
سیر میتواند به بهبود گردش خون کمک کند و با عفونتهای دستگاه تنفسی مبارزه کند. همچنین یک مادۀ مؤثر برای درمان طبیعی عفونت دندان است.
به منظور تسکین درد با سیر، میتوانید روشهای زیر را امتحان کنید.یک حبه سیر را له کرده و مقداری نمک به آن بزنید و روی دندانی که درد میکند بگذارید. روش دیگر هم این است که شروع کنید به جویدن یک الی دو حبه سیر. این کار را دو سه بار در روز انجام دهید.سپس برای اینکه بوی سیر دهان را از بین ببرید، روغن گل میخک استفاده کنید.
3- چای سیر
سه حبه سیر را خرد کرده، درون آب بریزید و روی حرارت بگذارید. صبر کنید تا آب جوش بیاید. سپس از روی حرارت برداشته و بگذارید حدود ۶ دقیقه بماند. بعد آن را درون لیوان ریخته و بنوشید.البته لازم به ذکر است که سیر نیز همانند سایر روشهای رفع میکروب دندان با طب سنتی یک روش موقتی است.
4- زنجبیل
برای استفاده از زنجبیل به عنوان تسکیندهنده دندان، کافی است یک عدد زنجبیل تازه را با آب بشویید. حواستان باشد که پوست زنجبیل را نکنید. سپس زنجبیل را به قطعات کوچک تقسیم کنید. میتوانید این قطعات را روی دندانی که درد دارد بگذارید و یا آن را مدتی درون آب قرار داده و سپس با آن آب، دهانتان را بشویید. همچنین میتوانید قبل خواب، زنجبیل را ۵ دقیقه بجوید.
این کار را ۷ الی۱۰ بار در روز انجام دهید. اگر هم با جویدن تکههای زنجبیل مشکل دارید، زنجبیل را مثل چای دم کرده و بنوشید.
5- عسل
شاید فکر کنید که عسل چون شیرین است، ماده مناسبی برای جولان دادن باکتریهای دندان است. اما اینگونه نیست. عسل این قابلیت را دارد که رشد باکتریها و همچنین اسید تولید شده توسط آنها را کاهش دهد. البته منظور ما از عسل، عسل طبیعی است.
برای استفاده، ۲ قاشق غذاخوری عسل و مقداری پودر دارچین را داخل یک لیوان آب گرم ریخته و هم بزنید. سپس در دهان ریخته و کمی نگهدارید. حواستان باشد که پس از استفاده از این مخلوط، دهانتان را با آب گرم شستشو دهید.اگر میخواهید از این کار نتیجه بگیرید، باید بارها این کار را انجام دهید.
6- کمپرس سرد
استفاده از کمپرس یخ میتواند باعث کاهش درد دندان شده و تورم آن را کاهش دهد. بسته یخ را درون یک پارچه یا حوله قرار داده و ۱۰ دقیقه خارج از دهان خود در قسمتی که درد دارد قرار دهید. اگر خیلی احساس سرما کردید، بسته یخ را بردارید.
7- نمک
از مهمترین خواص نمک، خاصیت ضدعفونیکنندگی آن است. نمک میتواند باعث کاهش عفونت دندان شود. برای استفاده از نمک برای دندان درد، میتوانید آن را به دو صورت زیر استفاده کنید:
8- شستشوی دندان با آب نمک
مقداری نمک را در آب گرم ریخته و حل کنید و سپس این محلول را به مدت دو دقیقه در دهان نگهدارید.
حتی در مواقعی که دندان درد ندارید هم میتوانید از محلول آب نمک برای ضدعفونی کردن دندانهای خود استفاده کنید. این کار باعث از بین رفتن باکتریهای دندان شده و به سالم نگه داشتن دندانها کمک میکند.
سخن پایانی
شما در این مقاله با عفونت دندان آشنا شدید.همچنین از علائم و درمانهای آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را رد کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
در مواقعی که از پانسمان دندان عصب کشی شده درست مراقبت نکرده اید و یا برای ترمیم دندان و برداشتن پانسمان دیر به دندانپزشک مراجعه می کنید به عفونت دندان دچار می شوید. در این مواقع دندانپزشک ناچار است ابتدا نسبت به درمان عفونت دندان اقدام کند و سپس ترمیم دندان را آغاز نماید. بدین ترتیب روند درمان و ترمیم دندان عصب کشی شده با تاخیر انجام می شود.
در صورتی که عفونت دندان به موقع درمان نشود احتمال آسیب به ریشه دندان و از دست رفتن دندان طبیعی بالاست. همچنین درد دندانی که دچار عفونت شده است بسیار شدید است و مزاحمی برای زندگی و آسایش بیمار محسوب می شود. درمان و رسیدگی به عفونت دندان باید به طور اورژانسی و بدون فوت وقت انجام شود.