پزشکی چیست؟

هنر است یا علم – یا ترکیبی از هردو؟ مجادله در بارۀ ماهیتِ پزشکی مجادله ای قدیمی و پرحرارت است که حتی در دوران مدرن تقلیل نیافته است، بلکه حتی از آغاز قرن نوزدهم که سرنوشت پزشکی با علوم طبیعی گره خورده است، شدت یافته است. مجادله جدید در بارۀ ماهیتِ پزشکی بر اساس اصطلاحاتی انجام می پذیرد که با هنر و علم چندان سروکاری ندارند، بلکه بیشتر بر اساس مفاهیمِ پزشکیِ شاهدمحور یا بیمارمحور مطرح می شود. به طور سنتی الگویِ زیست پزشکی، پزشکی را به مثابه یک علم و به منزله امری شاهدمحور در نظر می گیرد ، در حالی که الگوهایِ انسان گرایانه یا انسانی، پزشکی را به منزله یک هنر و بیمارمحور تلقی می کنند. بسیاری از بحرانهای مربوط به کیفیتِ مراقبت، همچنانکه قبلاً درباره آن بحث شد ، نتیجه تثبیتِ عملکردِ پزشکی بر اساسِ علوم طبیعی بوده یا آن را به یک علم تقلیل می دهند. اصلاحاتِ انسان گرایانه یا همدلانه بر اساسِ تأکید بر ابعادِ هنرمندانه عملکردِ پزشکی یا پی ریزیِ آن بر مبنایِ بیمار، به منظورِ ارتقاء کیفیتِ مراقبتِ پزشکی انجام می پذیرند.

تابحال فکر کرده اید که اگر فضانوردان هزاران کیلومتر دورتر از زمین دچار بیماری شوند چگونه درمان می شوند ؟ یا در حوادث طبیعی و مناطق جنگی دسترسی به خدمات مشاوره ای و تشخیصی باکیفیت درمانی از چه روشی قابل دسترسی است؟ یا مثلا بهترین روش برای استفاده از دانش نخبگان پزشکی همچون پروفسور سمیعی برای تشخیص و درمان تعداد زیادی از بیماران در سراسر نقاط ایران و جهان چه می تواند باشد؟ تله مدیسین. واژه ای نه چندان جدید اما غریب و کم کاربرد، لااقل برای ما ایرانیان.

پزشکی – سلامت و نکات پزشکی از راه دور

تله مدیسین یا «تأمین سلامت از راه دور» در یک تعریف ساده عبارت است از ویزیت بیماران از یک فاصله دور با استفاده از تکنولوژی های صوتی و تصویری و تجهیزات پزشکی مربوط به آن. فناوری های ارتباطی در حوزه پزشکی بیش از نیم قرن است که در کشورهای پیشرفته مورد استفاده قرار می گیرد و از ارایه خدمات در جنگ ها و مواقع بحرانی عبور کرده و هم اکنون در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، تقریبا تمامی خدمات پایش سلامتی و ویزیت بیماران و حتی خدمات کلینیکی و پاراکلینیکی در بستر اینترنت قابل ارایه است و علاوه بر نرم افزارهای گوناگون تعاملی بین پزشک و بیمار که به راحتی بر روی تلفن های هوشمند در دسترس است، سخت افزارهای اختصاصی تشخیصی نیز ساخته و عرضه شده است . یکی از بهترین ابزارهای پزشکی ساخته شده نوعی گوشی هوشمند است که با تصویربرداری دقیق از دهانه رحم می تواند همانند تست پاپ اسمیر در تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم عمل نماید. با استفاده از این تکنولوژی هر گوشی هوشمند به یک کولپوسکوپی تبدیل شده است، و این بخشی از فرآیند غربالگری است که به آسانی برای بسیاری از کلینیک های در دسترس است. توسط سخت افزار این گوشی های هوشمند که به یک منبع نور و یک لنز دوربین با بزرگنمایی قوی مجهز شده است، پرستار یا یک شخص دیگر می تواند از دهانه رحم عکسبرداری کند و برای پزشک متخصص جهت بررسی و تشخیص ارسال نماید.

نرم افزار این گوشی هوشمند تصاویرها و تفاسیر را برای پزشکان از راه دور می فرستند و توصیه ها و تشخیص های پزشکان را برای بیماران ارسال می کنند. اهمیت عملکرد این دستگاه و پشتیبانی آنلاین پزشکان از طریق تله مدیسین زمانی آشکار می شود که بدانیم تشخیص به موقع سرطان دهانه رحم تا 40 درصد از مرگ و میرهای ناشی از این عارضه را کاهش می دهد و بر اساس پژوهش های صورت گرفته بیش از نیمی از زنان در کشورهای توسعه یافته و 85 درصد از زنان کشورهای در حال توسعه دسترسی لازم به تست پاپ اسمیر در زمان مناسب را ندارند اما با به کارگیری ابزارهای پزشکی- ارتباطی جدید تحولی بزرگ در ایجاد و گسترش این دسترسی قابل تصور است. در برخی از مراکز درمانی غربی، استفاده از ربات های پرستار و حتی اقدامات تهاجمی همچون اعمال جراحی توسط ربات ها نیز با موفقیت انجام شده و افق های پیش روی پزشکی و ارتباطات را بسیار گسترش داده است.

معاینه پزشکی چه کاربردی دارد؟

معاینه پزشکی یک آزمایش متداول است که پزشک مراقبت اولیه (PCP) برای بررسی سلامت کلی شما انجام دهد. پزشک مراقبت اولیه می ­تواند یک دکتر، پرستار متخصص، یا دستیار پزشک باشد. این آزمایش با عنوان بررسی وضعیت تندرستی نیز شناخته می­ شود. برای درخواست این آزمایش لازم نیست مریض باشید.

معاینه پزشکی چگونه انجام می ­شود؟

پیش از ملاقات با پزشک مراقبت اولیه، یک پرستار سوالاتی در مورد سوابق پزشکی من­جمله حساسیت­ ها، عمل­های جراحی گذشته، یا نشانه­ های احتمالی از شما خواهد پرسید. همچنین ممکن است درباره سبک زندگی مانند ورزش، مصرف دخانیات، یا نوشیدن الکل از شما سوالاتی پرسیده شود.

معمولا پزشک مراقبت اولیه با بررسی بدن شما از حیث علائم یا رشد غیرمعمول، معاینه را آغاز می­کند. در این مرحله از معاینه ممکن است در وضعیت نشسته یا ایستاده قرار داشته باشید.

در مرحله بعد، پزشک ممکن است از شما بخواهد که دراز بکشید و شکم و قسمت­های دیگر بدن شما را بررسی نماید. در این مرحله، پزشک اندام ­های مختلف بدن شما را از لحاظ موقعیت، اندازه، سفتی، نرمی و بافت بررسی می­ کند.

پزشک از یک گوشی پزشکی برای معاینه قسمت­ های مختلف بدن شما استفاده خواهد کرد. این مرحله شامل گوش دادن به ریه­ ها حین تنفس عمیق و گوش دادن به روده ­ها می ­باشد.

همچنین پزشک از گوشی پزشکی برای گوش دادن به صدای قلب شما استفاده می­کند تا مطمئن شود که هیچ صدای ناهنجاری وجود ندارد. پزشک می­تواند عملکرد قلب و دریچه­های قلبی را ارزیابی نموده و ضرباهنگ ­های قلب شما را در حین معاینه بشنود.

همچنین پزشک از روشی موسوم به “دَق” استفاده خواهد کرد که شامل ضربه زدن به بدن می­باشد. این روش به پزشک کمک می­ کند که وجود مایعات در قسمت ­های مختلف بدن را شناسایی نموده و مرز اندام ­ها، انسجام و اندازه آ ن­ها را تعیین نماید. همچنین پزشک مراقبت اولیه شما وزن، قد، و ضربان قلب شما را بررسی خواهد کرد.

اگر هرگونه نگرانی در خلال معاینه دارید حتما با پزشک خود در میان بگذارید. با اینکه همیشه می­ توانید در صورت لزوم با پزشک خود تماس بگیرید ولی معاینه پزشکی فرصتی خصوصی است که برای پرسیدن هر گونه سوال مرتبط با سلامتی برای شما در نظر گرفته شده است. اگر متوجه نمی­ شوید که پزشک شما چه آزمایشی را انجام می­ دهد، در پرسیدن سوال تردید نکنید.