اگر شما یا یکی از عزیزانتان از رگ‌های واریسی در پا رنج می‌برید، احتمالاً متوجه شده‌اید که تغییرات دما – به‌ویژه در تابستان یا زمستان – می‌تواند روی شدت درد یا تورم تأثیر بگذارد.
اما سؤال اصلی این است: گرما برای واریس مضر است یا مفید؟ آیا سرما می‌تواند باعث بهبود علائم شود؟
در این مقاله به‌صورت علمی و کاربردی بررسی می‌کنیم که تأثیر گرما و سرما بر واریس چگونه است و چه راهکارهایی برای کنترل علائم در فصل‌های مختلف وجود دارد.
بیشتر بخوانید» به منظور دریافت خدمات تخصصی واریس به کلینیک فوق تخصصی واریس در تهران مراجعه کنید.
واریس چیست و چرا رگ‌ها به دما حساس هستند؟
واریس به دلیل اختلال در عملکرد دریچه‌های سیاهرگی به‌وجود می‌آید. این دریچه‌ها وظیفه دارند جریان خون را از پا به سمت قلب هدایت کنند.
وقتی این دریچه‌ها ضعیف شوند، خون در پاها جمع می‌شود و باعث تورم، برآمدگی و تغییر رنگ رگ‌ها می‌گردد.
از آنجا که جریان خون در بیماران مبتلا به واریس کندتر است، هر عاملی که بر انقباض یا اتساع رگ‌ها تأثیر بگذارد – مانند گرما یا سرما – می‌تواند وضعیت را بهتر یا بدتر کند.
تأثیر گرما بر واریس | چرا گرمای هوا علائم را تشدید می‌کند؟
گرما باعث گشاد شدن رگ‌های خونی (اتساع عروق) می‌شود. این فرایند برای بدن مفید است، چون به تنظیم دمای داخلی کمک می‌کند. اما برای افرادی که واریس دارند، نتیجه معکوس دارد.
در هوای گرم یا هنگام قرار گرفتن طولانی در معرض آفتاب:
- رگ‌ها بیشتر منبسط می‌شوند.
- فشار داخلی در رگ‌ها افزایش پیدا می‌کند.
- خون بیشتری در پاها جمع می‌شود.
- احساس سنگینی، تورم و درد تشدید می‌شود.
به همین دلیل بسیاری از بیماران در تابستان از افزایش تورم پا و تیرگی رگ‌ها شکایت دارند.
گرمای موضعی و واریس
استفاده از حمام داغ، سونا یا کمپرس گرم نیز می‌تواند علائم را بدتر کند.
گرمای موضعی باعث می‌شود دیواره رگ‌های آسیب‌دیده کشش بیشتری پیدا کند و در طول زمان به افزایش اندازه رگ‌ها منجر شود.
بنابراین، اگر دچار واریس هستید، بهتر است از گرمای مستقیم روی پاها اجتناب کنید.
تأثیر سرما بر واریس | آیا سرما مفید است؟
برخلاف گرما، سرما باعث تنگ شدن رگ‌های خونی (انقباض عروق) می‌شود.
این انقباض موقتی، حجم خون جمع‌شده در پا را کاهش داده و در نتیجه تورم و درد کمتر می‌شود.
به همین دلیل برخی از بیماران بعد از دوش آب خنک یا استفاده از کمپرس سرد، احساس سبکی در پا دارند.
مزایای استفاده از سرما برای واریس:
- کاهش التهاب و ورم پا
- کاهش احساس درد و خستگی
- تقویت بازگشت خون به سمت قلب
- کاهش کبودی‌های سطحی
اما باید دقت داشت که سرمای بیش از حد یا تماس مستقیم یخ با پوست نیز می‌تواند باعث تحریک و آسیب پوستی شود.
بنابراین، همیشه از کمپرس سرد ملایم (نه یخ مستقیم) برای مدت کوتاه استفاده کنید.
چگونه از گرما و سرما به شکل ایمن استفاده کنیم؟
برای کنترل واریس، رعایت چند نکته ساده اما کلیدی می‌تواند کمک زیادی به کاهش علائم کند:
در فصل گرما:
- از ایستادن طولانی‌مدت زیر آفتاب خودداری کنید.
- پاها را در طول روز چند بار بالا بگیرید تا گردش خون بهبود یابد.
- از جوراب‌های واریس نازک مخصوص تابستان استفاده کنید.
- دوش آب خنک بگیرید، به‌ویژه در پایان روز.
- از سونا، وان داغ و بخار زیاد اجتناب کنید.
در فصل سرما:
- اگر هوا خیلی سرد است، پاها را گرم نگه دارید اما نه با گرمای مستقیم.
- از قرار دادن پا روی بخاری یا پتوهای برقی خودداری کنید.
- می‌توانید از کمپرس سرد کوتاه‌مدت برای کاهش تورم استفاده کنید.
- در زمستان هم ورزش ملایم و پیاده‌روی را فراموش نکنید تا خون در پاها راکد نماند.
تأثیر تغییرات ناگهانی دما بر واریس
تغییر ناگهانی دما (مثلاً از محیط خیلی گرم به سرد) باعث انقباض و انبساط سریع عروق می‌شود.
این تغییرات مکرر، برای رگ‌های ضعیف استرس حرارتی ایجاد می‌کند و می‌تواند منجر به ترکیدگی مویرگ‌ها یا تشدید التهاب شود.
بنابراین، بهتر است هنگام تغییر فصل یا استحمام، دمای بدن را به‌تدریج تنظیم کنید.
آیا گرما و سرما در درمان واریس کاربرد دارند؟
بله، اما فقط تحت نظر پزشک.
درمان‌های پزشکی خاصی وجود دارند که از حرارت یا سرما به‌صورت کنترل‌شده برای بستن یا حذف رگ‌های واریسی استفاده می‌کنند، از جمله:
- لیزر درمانی (استفاده از گرمای کنترل‌شده برای بستن رگ‌ها)
- کرایوتراپی (استفاده از سرمای شدید برای از بین بردن بافت‌های آسیب‌دیده)
تفاوت این روش‌ها با گرما و سرمای معمولی در این است که به‌صورت هدفمند و ایمن توسط پزشک انجام می‌شوند و برای بیمار خطرناک نیستند.
بهترین شرایط دمایی برای بیماران واریسی
تحقیقات نشان می‌دهد دمای معتدل (بین ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد) بهترین حالت برای بیماران واریسی است.
در این شرایط، بدن نیازی به گشاد یا منقبض کردن بیش از حد رگ‌ها ندارد و گردش خون پایدار می‌ماند.
بنابراین اگر در منطقه‌ای با آب‌وهوای گرم زندگی می‌کنید، سعی کنید بیشتر در محیط‌های خنک بمانید و از کفش‌های سبک و لباس‌های نخی استفاده کنید.
جمع‌بندی | چگونه از رگ‌های واریسی خود مراقبت کنیم؟
تأثیر گرما و سرما بر واریس کاملاً قابل‌توجه است.
در حالی که گرما باعث تشدید تورم و درد می‌شود، سرما در حد متعادل می‌تواند علائم را کاهش دهد.
بهترین راهکار، حفظ تعادل دمایی بدن و اجتناب از شرایط افراطی است.
همچنین اگر علائم واریس در شما شدید است، حتماً با پزشک متخصص عروق یا کلینیک درمان واریس مشورت کنید تا علت اصلی و درمان مناسب مشخص شود.
با رعایت اصول ساده و تغییرات کوچک در سبک زندگی، می‌توانید از تشدید واریس جلوگیری کرده و احساس سبکی و راحتی بیشتری در پاهای خود تجربه کنید.
