درباره‌‌ی زخم پای دیابتی بیشتر بخوانید

زخم پای دیابتی یکی از عوارض قابل توجه دیابت است و بیشترین قسمت عوارض پای دیابتی را تشکیل می‌دهد. حدود ۱۵ درصد مبتلایان به دیابت گرفتار زخم پای دیابتی می‌شوند و حدود ۸۴ درصد موارد قطع قسمت انتهایی پا را تشکیل می‌دهد. آیا شما درباره عوامل خطر و درمان‌های آن چیزی می‌دانید؟ زخم پای دیابتی چرا ایجاد می‌شود؟ اگر شما یا یکی از اطرافیانتان به دیابت مبتلا هستید، باید اطلاعات جامعی در این باره بدست آورید. در این مقاله با ما همراه باشید تا همه ‌ی نکات لازم در این باره را بدانید.

زخم پای دیابتی چیست و چرا ایجاد می‌شود؟

افراد دیابتی در معرض ابتلا به مشکلاتی در پا هستند که در اثر بالا بودن طولانی مدت قند خون به وجود می آیند. نوروپاتی دیابتی و بیماری عروق محیطی دو نوع عمده از مشکلات پا هستند که به وفور رخ داده و هر دوی آن ها می توانند عوارضی جدی به همراه داشته باشند.

دیابت بیماری است که سبب تولید ناکافی یا کاهش حساسیت به انسولین می شود. انسولین یک هورمون ضروری است که به سلول ها کمک می کند تا جهت تولید انرژی، قند را از خون جذب کنند. هنگامی که این فرایند به درستی انجام نشود، قند در گردش خون باقی مانده و مشکلاتی مرتبط با سلامتی فرد به وجود می آید. وجود طولانی مدت قند در خون می تواند به بسیاری از نواحی بدن از جمله پا آسیب برساند. دیابت عامل بیش از ۵۰ درصد موارد قطع پا در دنیا می باشد.

بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: “سنگ کیسه صفرا”، بررسی علل و علائم

انواع بیماری‌های پا در افراد دیابتی

دو نوع عمده مشکلات پا در افراد دیابتی عبارتند از:

نوروپاتی دیابتی

نوروپاتی دیابتی می تواند پا را بی حس کرده و همچنین آگاهی نسبت به زخم ها، عفونت ها و تنگی کفش ها را کاهش دهد. دیابت با گذشت زمان می تواند آسیب عصبی ایجاد کند که به بی حس شدن پا منجر می گردد. این پدیده حس کردن اندام های انتهایی را برای افراد دیابتی دشوار می سازد. امکان دارد، این افراد تنگی کفش و آسیب آن را به پای خود احساس نکنند. این فقدان حس می تواند به افزایش خطر بریدگی، زخم شدن و تاول زدن منجر شود.

در صورتی که فرد برای عفونت خود، به دکتر متخصص نوروپاتی دیابتی مراجعه نکند و درمانی دریافت نکند، امکان بروز زخم یا حتی قانقاریا (گانگرن) به وجود می آید. اگر فرد به قانقاریا (گانگرن) مبتلا شود، ممکن است به قطع عضو نیاز پیدا کند.

بیماری عروق محیطی

دیابت باعث تغییراتی در عروق خونی از جمله شریان ها می شود. در بیماری عروق محیطی، رسوبات چربی عروق خارج از مغز و قلب را مسدود می کنند. این بیماری اغلب عروق خونرسانی کننده به اندام های انتهایی از جمله دست و پا را تحت تاثیر قرار داده و جریان خون آن ها را کاهش می دهد.

کاهش جریان خون می تواند به بروز درد و زخم هایی منجر شود که به آهستگی التیام می یابند. در صورتی که یک فرد به عفونتی شدید مبتلا شود، امکان دارد پزشک قطع عضو را به او پیشنهاد دهد.

این محتوای مفید را هم دنبال کنید: دیستروفی عضلانی چیست؟ + بررسی انواع آن

نشانه‌های ابتلای فرد به پای دیابتی

علائم پای دیابتی بسته به فرد متغیر بوده و امکان دارد به مشکل خاص او در آن زمان بستگی داشته باشد. با این حال، علائم می توانند شامل موارد زیر شوند:

• از دست دادن حس
• قند خون غیر قبل کنترل (گاه غیر قابل کنتل بودن قند خون نشانه ی یک عفونت آشکار یا پنهان در بدن است)

• بی حسی یا احساس سوزن سوزن شدن
• بروز تاول ها یا زخم ها بدون احساس درد
• تغییر رنگ و دمای پوست
• زخم های دارا یا فاقد ترشحات
• احساس سوزش دردناک
• پدیدار شدن لکه (ناشی از ترشحات زخم)
  در صورت ابتلا به عفونت، امکان دارد برخی از علائم زیر احساس شوند:
• تب
• لرز
• شوک (نشانه ی عفونت منتشر شده در بدن است)

برای مطالعه بیشتر: سیر تا پیاز بیماری مننژیت

سیستم طبقه‌بندی زخم واگنر چیست؟

پزشک بر اساس سیستم طبقه‌بندی زخم واگنر (Wagner Ulcer Classification System) و بر روی یک مقیاس درجه‌بندی از صفر تا 5، میزان جدی بودن زخم پای شما را مشخص می‌کند. این مقیاس به شکل زیر است:

• درجه صفر: بدون زخم باز. ممکن است زخم بهبودیافته وجود داشته باشد.
• درجه یک: زخم سطحی بدون نفوذ به لایه‌های عمیق‌تر.
• درجه دو: زخم عمیق‌تر. رسیدن به تاندون، استخوان یا کپسول مفصلی.

• درجه سه: زخم در بافت‌های عمیق‌تر همراه با آبسه، عفونت استخوان یا التهاب تاندون‌ها.
• درجه چهار: قانقاریا در بخشی از پا یا پاشنه پا.
• درجه پنج: قانقاریای کل پا.

شاید این مطلب هم برایتان جالب باشد: درباره تالاسمی بیشتر بدانید

عوامل افزاینده احتمال ابتلا به زخم پای دیابتی

همه افراد مبتلا به دیابت در معرض خطر زخم پای دیابتی قرار دارند. بااین‌حال، برخی از عوامل می‌توانند خطر زخم پا را افزایش دهند که این عوامل عبارت‌اند از:

• بهداشت نامناسب (عدم شستشوی منظم پا یا کامل خشک نکردن آن بعد از شستن)
• اصلاح نادرست ناخن‌های پا
• مصرف الکل
• بیماری چشم ناشی از دیابت
• بیماری قلبی
• بیماری کلیوی
• چاقی
• کفش‌های نامتناسب یا بی‌کیفیت
• مصرف دخانیات (زیرا مانع گردش خون می‌شود)

همچنین، لازم است بدانید زخم پای دیابتی در مردان مسن شایع‌تر است.

جهت آگاهی: همه چیز درباره بیماری لوپوس

چگونه از زخم پای دیابتی جلوگیری کنیم؟

روش‌های متعددی وجود دارد که می‌توانید از پاهای خود در برابر زخم و قطع عضو محافظت کنید.

• پاها را روزانه بشویید و خشک کنید: پاها را در آب نگه ندارید زیرا این کار باعث خشک شدن آن‌ها می‌شود، بلکه با استفاده از صابون ملایم آن‌ها را به آرامی در آب گرم بشویید. برای جلوگیری از ترک خوردن کف پا، به آن لوسیون بزنید و برای جلوگیری از عفونت، از پودر تالک در بین انگشتان پا استفاده کنید.
• پاهای خود را همیشه پوشیده نگه دارید: از آنجا که افراد دیابتی اگر روی چیز تیزی قدم بگذارند احتمالاً نمی‌توانند آن را احساس کنند، پوشیدن کفش و جوراب بسیار مهم است. از خالی بودن کفش خود اطمینان حاصل کنید. داخل آن‌ها را نگاه کنید تا اطمینان حاصل کنید که هیچ‌چیز خارجی در آن‌ها وجود ندارد که پایتان را زخم کند. با خودداری از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند و کفش‌های نوک تیز و با پوشیدن جوراب یا نایلون همراه کفش، از ایجاد تاول و زخم‌های باز در پای خود جلوگیری کنید.

• ناخن‌های پاهای خود را به‌طور مرتب کوتاه کنید: اگر می‌توانید پاهای خود را ببینید و دستتان به راحتی به آن‌ها می‌رسد، ناخن‌های پایتان را کوتاه کنید. البته اگر نمی‌توانید به پاهای خود برسید و ناخن‌های پا ضخیم یا زرد شده‌اند و یا احساسی در پاهای خود را ندارید، از شخص دیگر یا حتی پزشک بخواهید ناخن‌های پایتان را برای شما کوتاه کند.
• جریان خون‌رسانی را به سمت پاهای خود نگه دارید: کفش یا جوراب خیلی تنگ نپوشید که گردش خون در ساق پاها و کف پاها را قطع کنند. هنگام نشستن، کف پاها را بالاتر از سطح زمین نگه دارید و برای مدت طولانی پاها را روی هم نیندازید.
• هر روز پاهای خود را چک کنید: هر روز پای خود را از نظر بریدگی یا زخم، آلوده بودن ناخن‌های پا یا ورم بررسی کنید. اگر نمی‌توانید پاهای خود را ببینید، از آینه استفاده کنید یا از یکی از اعضای خانواده / مراقب بخواهید که به شما کمک کند.

سخن پایانی

بنا بر آنچه در این محتوا خواندیم، زخم پای دیابتی اگر زود شناسایی شود قابل کنترل و درمان است. پزشک شما ممکن است آنتی بیوتیک ها, ضد پلاکت ها یا داروهای ضد لخته شدن را برای درمان زخم شما تجویز کندحتی اگر عفونت، پس از درمان های پیشگیرانه و ضدفشار پیشرفت کند. امید است یان مطلب برایتان مفید بوده باشد. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.