بهداشت چیست؟

 بهداشت را به طور کوتاه می توان در دو جمله ی زیر تعریف کرد:

• علم ایجاد و حفظ سلامت
• شرایط یا اعمال (از نظر پاکیزگی) که برای سلامتی مفید است

اما اگر بخواهیم کمی مبسوط تر در مورد اینکه بهداشت چیست صحبت کنیم می توانیم این چنین بگوییم:

کلمه “بهداشت” از کلمه یونانی “hygieinos” گرفته شده است که به معنای سالم یا مربوط به سلامتی است. به طور کلی، ما از اصطلاح بهداشت برای توصیف “تمرین تمیز نگه داشتن خود و محیط اطراف به ویژه برای جلوگیری گسترش بیماری” استفاده می کنیم. بهداشت خوب مانعی برای بسیاری از بیماری های واگیردار است و نقش مهمی در ارتقای سلامت و تندرستی بهتر ایفا می کند.

‘بهداشت’ علم و روش پيشگيرى از بيمارى، طولانى‌تر کردن عمر متوسط بشر و بهبود وضع سلامت جسمى، روانى و اجتماعى او است. بهداشت به‌صورت فردى و جمعى مطرح مى‌شود، اما در هر حال، هدف بهداشت عبارت است از تأمين شرايط لازم جهت رفاه فردى و اجتماعى و تمام فعاليت‌هاى مرتبط با پيشگيرى از بيمارى‌ها

سازمان بهداشت جهانى، بهداشت را چنين تعريف مى‌کند: بهداشت عبارت است از علم و فن پيشگيرى از بيمارى‌ها، افزايش طول عمر، آموزش بهداشت فردى به اشخاص، ارائهٔ خدمات پزشکى و پرستارى به‌منظور تشخيص فورى درمان، توسعه و تکميل خدمات اجتماعى جهت رفع نيازمندى‌هاى مردم و تأمين وسايل زندگى به‌نحوى که هر فرد بتواند از سلامت و طول عمر بيشترى برخوردار گردد. بهداشت، حالت بهبود و سلامت کامل جسمانى و روانى و اجتماعى است و تنها به فقدان بيمارى يا عدم نقص عضو محدود نمى‌شود

درمان’ به کليهٔ اقداماتى اطلاق مى‌شود که در شرايط پس از ابتلاى به بيمارى جسمانى يا روانى، به‌منظور بازگردان سلامت پيشين و از بين بردن عوامل مؤثر بر کاهش متوسط عمر بشر، با فراهم آوردن امکانات افزايش طول عمر انسان انجام مى‌گيرد.

در بررسى تطبيقى مفاهيم بهداشت و درمان، مى‌توان به‌وجوه تمايز زير اشاره کرد:

• بهداشت اقدامات و تمهيداتى است که پيش از ابتلاى به بيمارى و اصولاً براى احتراز از آن صورت مى‌گيرد و درمان پس از ابتلا و به‌منظور بازيابى سلامت از دست رفته.
• برنامه‌هاى بهداشتى به اقداماتى طويل‌المدت نيازمند است اما معالجه و درمان معمولاً در زمان کوتاه‌ترى صورت مى‌گيرد.
• اقدامات بهداشتى براى حفظ سلامت و افزايش اميد زندگى و عمر متوسط مطمئن‌تر از درمان است. چه بسا که در مواردى مانند کاهش مرگ و مير نوزادان و کودکان، اقدامات درمانى نتوانند کاملاً مؤثر واقع شوند.
• اگرچه در کوتاه مدت مراقبت‌هاى بهداشتى و برنامه‌هاى مربوط به بهداشت گران‌تر از درمان است، اما در بلند مدت و با در نظر گرفتن کليهٔ افراد جامعه، اقدامات بهداشتى باصرفه‌تر، انسانى‌تر و اقتصادى‌تر از درمان و معالجه است.

انواع بهداشت شامل:

• بهداشت شخصی
• بهداشت محیط
• بهداشت خانگی
• بهداشت غذایی

بهداشت فردی چیست؟

بهداشت فردی که شامل تمیزی بدن و لباس، عادات صحیح زندگی، رژیم غذایی سالم، استراحت و ورزش است، اساساً به معنای پاکیزگی بدن شماست.

بهداشت شخصی خوب به معنای تمیز و سالم نگه داشتن تمام قسمت های بدن به لحاظ فیزیکی است. این مساله یک امر ضروری برای حفظ سلامت جسمی و روانی است. در افرادی که بهداشت شخصی ضعیفی دارند بدن محیط مناسبی برای رشد میکروب ها فراهم می کند و از این رو آن ها را در برابر عفونت آسیب پذیر می کند.

هدف اصلی بهداشت فردی بهبود یا ارتقای استانداردهای شخصی نظافت در شرایط زندگی افراد است. برخی از اقدامات بهداشت فردی شامل حمام کردن، شستن لباس ها، شستن دست ها، استفاده صحیح از توالت، مراقبت از دندان ها، ناخن ها، پاها، نظافت شخصی، حفظ بهداشت هنگام تف کردن، عطسه کردن، یا سرفه کردن می باشد.

در سطح اجتماعی نیز مردم تمایل دارند از فردی که بهداشت شخصی ضعیفی دارد دوری کنند در نتیجه عدم رعایت بهداشت فردی منجر به انزوا و تنهایی می شود.

بهداشت محیط چیست؟

هدف از بهداشت ایجاد فضاهای ایمن به منظور پیشگیری از بیماری هاست. به طور کلی بهداشت محیط شامل فعالیت های ضد عفونی (برای کنترل ارگانیسم های مضر و باکتری هایی که سلامتی را تهدید می کنند.) و سایر فعالیت های مشابه می باشد.

هنگامی که محیط زیست با زباله های سمی از طریق استفراغ یا بزاق دهان آلوده می شود، افراد مسئول باید نسبت به پاکسازی و ضد عفونی آن اقدام کنند به این ترتیب کودکان و سایر افرادی که در آن مکان عمومی رفت و آمد خواهند داشت به این آلودگی ها دچار نخواهند شد. بهداشت محیط از سلامت نسل فعلی و آینده مراقبت می کند.

بهداشت خانگی چیست؟

بهداشت خانگی که شامل نظافت، تهیه بهداشتی غذا و تهویه می شود، عموماً به معنای نظافت منازل است. اقدامات بهداشتی خانگی شامل تمام کارهایی است که برای تمیز نگه داشتن لباس ها، ملحفه ها و به طور کل خانه انجام می شود. این فعالیت‌ها شامل شستن لباس‌ها و ملحفه‌ها، تمیز کردن توالت، جارو کردن و تمیز کردن کف‌ها و شستن ظروف بعد از غذا است. مهم است که خانه را تمیز نگه دارید تا محلی سالم برای زندگی باشد.

در مواردی که خانه و وسایل داخل آن اغلب تمیز نمی شوند، خاک و رطوبت جمع شده و خانه را برای پرورش انگل ها، میکروب ها و حیوانات ناقل بیماری ایده آل می کند. این میکروب ها می توانند باعث عفونت و بیماری برای ساکنین شود. بهداشت خانگی همچنین مستلزم استفاده از صابون، تهویه مناسب، هوای تازه، بهداشت در نگهداری مواد غذایی، دفع مناسب زباله و دور نگه داشتن آفات خانگی، موش ها و حشرات است.

بهداشت مواد غذایی چیست؟

یکی از بزرگترین خطرات برای سلامتی یک جامعه غذای آلوده است که یکی از عوامل اصلی شیوع و انتقال بیماری است. غذاهایی که برای مدت طولانی مانده باشند حاوی پاتوژن ها یا مواد شیمیایی سمی هستند و همچنین مواد غذایی که به صورت خام مصرف می شوند مانند سبزیجات و میوه ها، می توانند توسط مگس ها، دست های کثیف یا آب آلوده شوند.

غذایی که به درستی تهیه نشده باشد نیز می تواند منجر به مسمومیت شیمیایی شود. به عنوان مثال غذاهایی که نیاز به پخت کامل دارند در صورت پخت ناکافی ممکن است حاوی مواد خطرناکی باشند بنابراین برای ارتقای سلامت مواد غذایی باید به درستی تهیه و نگهداری شود.

هر محلی که در آن غذا برای مصرف عمومی تهیه یا سرو می شود باید از دستورالعمل های بهداشتی تنظیم شده پیروی کند. این قوانین برای بهداشتی بودن محیط عمومی که در آن غذا تهیه می‌شود اهمیت دارد.

روش‌های مورد استفاده برای تهیه و سرو غذا، نحوه نگهداری غذا و استانداردهای بهداشت شخصی کارکنان همگی از مواردی است که باید مطابق با دستورالعمل های بهداشت تنظیم شود. تجهیزات مورد نیاز برای بهداشت مواد غذایی شامل سطوح فولادی ضد زنگ برای تهیه غذا و ظروف پخت و پز می باشد. این مقررات همچنین شامل استانداردهای خاصی برای دمای آب و غذا و سیستم های بهداشتی مورد نیاز برای ضدعفونی و تمیز کردن ظروف و سطوح می باشد.