یکی از مسائلی که ذهن اکثر خانم‌های باردار را به خصوص در ماه‌های آخر بارداری درگیر می‌کند، پارگی کیسه آب جنین و زایمان زودرس است. این پارگی اتفاقی نیست که فقط در ماه آخر بارداری بیفتد بلکه این اتفاق امکان دارد در هر ماه از دوران حاملگی رخ بدهد. خانم‌های باردار باید به این نکته توجه داشته باشند که پاره شدن کیسه آب نباید با ترشحات معمول دوران حاملگی اشتباه گرفته شود. برای آشنایی بیشتر با علت پارگی کیسه آب جنین در این مقاله با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
- کیسه‌ی آب جنین چیست؟
- پاره شدن کیسه آب چگfinal-wordونه اتفاق می افتد؟
- فواید کیسه آب برای جنین چیست؟
- دلایل پاره شدن کیسه آب جنین چیست؟
- علائم پارگی کیسه آب جنین چیست؟
- چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
- در چه مواردی با پاره کیسه آب پزشک دستور خاتمه بارداری را می‌دهد؟
- درمان پارگی کیسه آب جنین چگونه است؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
کیسه‌ی آب جنین چیست؟
در اولین هفته بارداری هنگامی که جنین داخل رحم تشکیل میشود، کیسه‌ای دور جنین شکل می‌گیرد. کیسه آب درواقع از دولایه پرده آمنیون و کوریون تشکیل شده که در داخل آن مایعی شفاف و بی‌رنگ وجود دارد. این مایع برای ادامه حیات جنین به‌خصوص تکامل ریه جنین لازم و ضروری است. همچنین باید به یاد داشته باشید که وجود مایع آمنیوتیک در کیسه آب جنین و اطرافش می‌تواند جلوی آسیب‌ها و اتفاقات ناگوار را بگیرد.
به همین دلیل با کاهش این مایع خطرات زیادی برای مادر و جنین ایجاد میشود. وظیفه که کیسه آب انجام می‌شوند عبارتند از:
- – نگه‌داشتن جنین در دمای ثابت
- – آزادی حرکت جنین در داخل رحم
- – مانع چسبیدن پرده‌ها بر روی جنین
- – محافظت از جنین در برابر صدمات بیرونی و عفونت‌ها
در ضمن کیسه آب نقش ایربگ (air bag) را برای جنین در برابر ضربه‌ها اعمال می‌کند. در دوران بارداری مایع آمنیوتیک مرتباً توسط جنین بلعیده میشود و از طریق ادرار به داخل کیسه آب برگردانده میشود. پس مقدار این مایع برای رشد ریوی و دستگاهی ادراری جنین بسیار حائز اهمیت است. مواقعی که کیسه آب زودتر از موعد خودش پاره میشود، جنین در معرض خطر عفونت قرار می‌گیرد و این اتفاق باعث میشود علاوه بر آن ریه جنین به مقدار کافی رشد نداشته باشد؛ بنابراین پارگی کیسه آب اهمیت ویژه‌ای دارد و هر فرد باردار باید علت پارگی کیسه آب جنین را بداند تا در صورت بروز هرگونه مشکلی سریعا به پزشک مراجعه کند.
پاره شدن کیسه آب چگونه اتفاق می افتد؟
پاره شدن کیسه آب (PPROM) یکی از اتفاق‌های شایع در بارداری است. در رحم مادر جنین در داخل یک لایه غشایی قرار دارد که درون این غشا، مایع آمنیوتیک است. این محل قرار گرفتن جنین را اصطلاحا کیسه آب جنین می‌نامند. زمانی که سیکل بارداری به اتمام رسیده و هنگام زایمان فرا می‌رسد، این کیسه آب پاره شده و جنین آماده ورود به این دنیا میشود. با پاره شدن کیسه آب، یک مایع گرم شبیه آب، بین پاهای مادر جاری میشود.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله عوارض استفاده از آمپول فشار در زایمان را بخوانید.
پاره شدن کیسه آب هیچ علامتی ندارد و به یکباره و بی‌خبر خودش را نشان می‌دهد و هیچ گونه دردی هم ندارد. اگر کیسه آب در موعد زایمان یعنی در فاصله هفته ۳۰ تا ۴۰ بارداری، پاره شود، هیچ اتفاق عجیبی نیست و مشکلی پیش نخواهد آمد. اما اگر پیش از زمان زایمان این اتفاق بیفتد، به آن پارگی زودرس کیسه آب جنین می‌گویند که وضعیتی اورژانسی است که باید فورا به بیمارستان مراجعه کرد. پارگی کیسه آب جنین، در حدود ۱۰ درصد از بارداری‌ها رخ می‌دهد و دلایل مختلفی دارد. این عارضه در بعضی مواقع قابل درمان نیز هست.
فواید کیسه آب برای جنین چیست؟
مایع آمنیوتیک موجود در کیسه آب جنین، بیشتر حاوی آب است. اما از بعد از هفته ۲۰ بارداری، انواع هورمون‌ها، مواد مغذی و آنتی‌بادی به آن اضافه میشود. این مایع تا هفته ۳۶ بارداری مرتب بیشتر میشود و ادرار جنین هم به آن اضافه خواهد شد و به حدود یک لیتر خواهد رسید. اما بعد از این هفته، مقدار این آب کم میشود. این مایع آمنیوتیک، به رشد بخش‌های مختلف بدن جنین مانند کلیه، ریه و سیستم گوارش او کمک می‌کند. به‌علاوه، مایع آمنیوتیک، مانند یک سد دفاعی از جنین در برابر ضربات و عفونت‌ها محافظت می‌کند. مایع آمنیوتیک، محافظ بند ناف نیز هست. جنین تا زمان تکمیل ریه‌های خود در این مایع نفس می‌کشد و با ورود این مایع به داخل سیستم گوارشی، اعضای گوارشی او تکمیل میشود. تمامی این موارد نشان دهنده اهمیت مایع آمنیوتیک و کیسه آب جنین، و ضرورت مراقبت از آن را بیشتر نشان می‌دهد.
دلایل پاره شدن کیسه آب جنین چیست؟
پارگی کیسه آب جنین به‌دلیل ضعیف شدن پرده‌های جنینی یا انقباض‌هایی است که به دلایل مختلف در رحم اتفاق می‌افتد. عوامل مختلفی در این نازک شدن پرده دخیل هستند.
- سیگار کشیدن در دوران بارداری
- عفونت و بیماری‌های مقاربتی
- عفونت‌های دستگاه تناسلی
- بالا بودن فشار خون
- دیابت
- سابقه پارگی کیسه آب در بارداری‌های قبلی
- جدا شدن جفت
- خونریزی واژینال در دوره بارداری
- بارداری چند قلویی
- دلایل نامعلوم
علائم پارگی کیسه آب جنین چیست؟
در اواخر دوران بارداری ترشحات واژینال معمولا زیاد میشود که امری کاملا طبیعی است. اما آبی که بر اثر پارگی کیسه آب جنین خارج میشود کاملا با ترشحات واژن متفاوت است. ممکن است کیسه آب سوراخ شده باشد. در این صورت، آب داخل کیسه به‌صورت قطره قطره خارج میشود. همین موضوع ممکن است باعث شود که مادر آن را با ادرار یا ترشحات واژینال اشتباه بگیرد.
اما پاره شدن کیسه آب پروسه‌ای کاملا متفاوت است. پارگی کیسه آب‌جنین هیچ دردی ندارد. اتفاقی که به یکباره رخ می‌دهد و مادر را غافلگیر می‌کند. این اتفاق به این صورت است که مایعی گرم و شفاف به‌صورت ناگهانی از واژن خارج میشود. بوی این مایع، شیرین است و بویی شبیه به ادرار ندارد. بعد از پاره شدن کیسه آب چقدر وقت داریم؟ پاسخ این است: به محض چنین تجربه‌ای باید فورا با پزشک تماس گرفت و برای معاینه به مراکز درمانی مراجعه کرد.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله عوارض قرص ضد بارداری را بخوانید.
پاره شدن کیسه آب ممکن است منجر به زایمان زودرس شود. این اتفاق، برای مادر و نوزاد می‌تواند خطرناک باشد. به‌همین دلیل بعد از پاره شدن کیسه آب، باید به‌سرعت به پزشک مراجعه کرد. اما همیشه این پارگی باعث زایمان زودرس نمی‌شود و ممکن است یکی دو روز بعد از پارگی کیسه آب، نوزاد به دنیا بیاید. از دیگر عوارض پاره شدن کیسه آب، عفونت مایع آمنیوتیک است. در عین حال اگر سر جنین هنوز در کانال زایمان و دهانه رحم قرار نداشته باشد، ممکن است بند ناف به دور نوزاد پیچیده و باعث بروز مشکل برای نوزاد شود. با توجه به تمامی این موارد، پزشک تصمیم می‌گیرد که فورا پروسه بارداری را تمام کند یا مدت بیشتری را برای به دنیا آمدن نوزاد صبر کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در هر زمانی در سیکل بارداری، اگر مادر احساس کند که ترشحی رقیق از واژن دارد، باید به پزشک مراجعه کند. ممکن است این ترشح طبیعی و بدون هیچ مشکلی باشد اما درصد احتمال پاره شدن کیسه آب‌جنین به دلایل مختلف را باید همواره در نظر داشت. مراجعه سریع، در روند درمان تاثیر بسیار زیادی دارد. وقتی مادر به گمان پاره شدن کیسه آب به پزشک مراجعه می‌کند، پزشک ابتدا شرح حال کاملی از او گرفته، و معاینات ابتدایی را انجام خواهد داد. سپس ممکن است برای اطمینان از پاره شدن کیسه آب، موارد زیر را تجویز کند:
- معاینه دهانه رحم برای مشاهده میزان آب و اطمینان از پارگی یا سوراخ شدن کیسه آب
- انجام آزمایش برای تشخیص قلیایی یا اسیدی بودن مایع خارج شده
- سونوگرافی برای بررسی شرایط جنین
در چه مواردی با پاره کیسه آب پزشک دستور خاتمه بارداری را می‌دهد؟
به دلیل احتمال عفونت و خطرات زیادی که با پاره شدن کیسه آب‌جنین، برای کودک پیش می‌آید، پزشک با توجه به شرایط بیمار تصمیم‌های مختلفی خواهد گرفت.اگر این اتفاق پیش از هفته از ۲۳ رخ دهد، احتمال زنده ماندن جنین بعد از پاره شدن کیسه آب، بسیار کم خواهد بود. حتی اگر نوزاد در این شرایط زنده بماند، ممکن است دچار مشکلات ذهنی با جسمی شود. به همین دلیل پزشک پیشنهاد خاتمه بارداری را خواهد داد.
اگر مادر در هفته ۲۳ تا ۳۴ بارداری با پاره شدن کیسه آب روبرو شود، ممکن است با بررسی شرایط و معاینه نوزاد و مادر، پزشک کمی زمان بدهد و مادر را در بیمارستان بستری کرده و با تجویز آنتی بیوتیک، مانع بروز عفونت شود و زمان بدهد تا ریه‌های نوزاد تکمیل شوند.اگر مادر در هفته ۳۴ بارداری باشد، برای ممانعت از بروز عفونت‌ها و به‌دلیل کامل بودن نوزاد، پزشک دستور ختم بارداری و به دنیا آمدن کودک را خواهد داد.پاره شدن کیسه آب در هفته ۳۸، اتفاقی کاملا طبیعی است که در ادامه پزشک، مادر را برای زایمان آماده خواهد کرد.
درمان پارگی کیسه آب جنین چگونه است؟
اگر کیسه اب جنین پاره شد چه کنیم؟ پاره شدن کیسه آب جنین، شاید به نظر یک عارضه بسیار خطرناک باشد که زنان باردار از آن هراس دارند. اما واقعیت این است که این عارضه قابل درمان است. پزشک به هنگام مواجه با این مورد اورژانسی معمولا چند راهکار را انجام می‌دهد:
- ابتدا بیمار را فورا در بیمارستان بستری می‌‌کنند.
- پزشک برای جلوگیری از هر نوع عفونت یا برای درمان عفونت‌هایی که بوجود آمده است، آنتی بیوتیک تجویز می‌کند.
- انواع تست‌های آزمایشگاهی برای اطمینان از کنترل عفونت و شرایط مختلف بدن مادر انجام میشود.
- شرایط عمومی مادر از نظر داشتن تب یا درد مرتب کنترل میشود.
- شرایط عمومی، ضربان قلب و حرکات جنین بعد از پاره شدن کیسه آب، مرتب کنترل خواهد شد.
- داروهای مربوط به زایمان زودرس، در مواردی که پزشک احساس نیاز کند، تجویز خواهند شد.
- در صورتی که پزشک تشخیص دهد که زایمان باید به تعویق بیفتد، داروهای کورتیکواستروئید برای کمک به تکمیل ریه نوزاد تجویز می‌شوند.
سخن پایانی
شما در این مقاله با کیسه آب جنین آشنا شدید. همچنین از دلایل و علائم پارگی آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
طول کوتاه دهانه و باز شدن ناگهانی دهانه رحم وناهنجاری‌های آناتومیکی رحم هستند که می‌توانند باعث پارگی کیسه آب جنین شوند. اختلال وضعیت قرار گرفتن جنین در رحم و همچنین بعضی از بیماری‌های مادر مثل دیابت و فشارخون که سبب زیاد شدن مایع آمنیوتیک کیسه میشود، پارگی زودرس کیسه آب را به همراه دارد. به‌طور کلی بهتر است بگوییم هر چیزی که باعث اتساع بیش از حد رحم شود و حجم مایع درون آن را بالا ببرد می‌تواند باعث پارگی زودرس کیسه آب شود. چندقلویی، پارگی کیسه آب در بارداری‌های قبلی و جراحی‌های قبلی دهانه رحم در این امر دخیل هستند.
با اتمام و کامل شدن دوره نه ماهه‌ی بارداری، کیسه آمنیون خودبه‌خود پاره و فرد وارد مرحله زایمان میشود. این پارگی باعث میشود که پارگی کیسه اب جنین مایع آمنیوتیک نشت آهسته‌ای داشته باشد و به‌صورت قطره‌ای و گاهی با جریان تندی از واژن خارج شود. این نوع پارگی کیسه‌ی آب، پارگی به هنگامی است که باعث کامل شدن بارداری می شود.
