تشنج در کودکان (Seizures in children) یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که والدین با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. تشنج در کودکان به عوامل مختلفی بستگی داشته و هنگامی رخ میدهد که سلول‌های مغز کودک، بیش از حد توانشان، فعالیت داشته باشند. در واقع در اثر فعالیت بیش از حد این سلول‌ها، عملکرد سیگنال‌های الکتریکی عادی مغز موقتاً دچار اختلال می‌شود. میتواند تشنج‌کودکان بدون تب یا با تب همراه باشد. شایان ذکر است که علم پزشکی در زمینه تشنج درکودکان، پیشرفت‌های بسیاری را داشته و روش‌های مختلفی را برای درمان و کنترل این بیماری عرضه کرده‌اند.
فهرست مطالب
- تشنج در کودکان چیست؟
- معرفی ۶ نوع تشنج در کودکان
- علت ابتلا کودکان به تشنج چیست؟
- علائم تشنج در کودکان چیست؟
- پیشگیری از تشنج در کودکان ممکن است؟
- معرفی انواع راههای درمان تشنج در کودکان
- عوارض تشنج در کودکان چیست؟
- چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
تشنج در کودکان چیست؟
تشنج اختلالی در فعالیت الکتریکی مغز است. تشنج به صورت یک حملة عصبی خودش را نشان میدهد و بیانگر یک فعالیت شدید و غیرطبیعی در قسمتی یا تمام مغز است. به طور معمول تشنج با انقباض عضلانی، غش، شل شدن عضلات، پرش اندام‌ها، لرزش اندام‌ها، خیرگی چشم‌ها، تغییر مزه و بوی چیزها و … نشان داده می‌شود. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله نشانه های پسوریازیس سر را بخوانید.
در واقع تشنج راهی است برای تخلیة الکتریکی امواج مغز که به طور معمول بین چند ثانیه تا چند دقیقه به طول می‌انجامد.
معرفی ۶ نوع تشنج درکودکان
تشنج درکودکان به شکل‌ها و انواع مختلفی بوز میدهد. امروزه انواع مختلف این بیماری را در ۶ گروه دسته بندی کرده‌اند. انواع تشنج درکودکان عبارت‌اند از:
۱. تشنج کانونی در کودکان
این نوع تشنج به دلیل اختلال در قسمت “کانون تشنج” مغز که در یکی از لوب‌های مغز قرار دارد رخ میدهد. مدت زمان آن کمتر از ۱ دقیقه بوده و گرفتگی عضلات شایع‌ترین علائم آن است. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله پوست ریزی نوزاد نشانه چیست را بخوانید.
۲. تشنج عمومی‌کودکان
شاید بتوان گفت تشنج عمومی رایج‌ترین نوع این بیماری است که در اثر آن هر دو طرف مغز کودک درگیر می‌شود. این نوع از بیماری خود به زیر دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود. به‌عنوان‌مثال تشنج غائب، پتی‌مال یا تشنج کوچک، تشنج اتونیک، تشنج تونیک، تشنج تونیک ـ کلونیک عمومی یا گرندمال (GTC) انواع مختلفی از تشنج عمومی هستند که هر کدام از آن‌ها علائم خود را داشته و در اثر علل مختلفی بروز می‌دهند.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله امپول فشار زایمان چیست را بخوانید.
۳. تشنج میوکلونیک در کودکان
کودکانی که به این نوع از تشنج مبتلا هستند، در طول روز چند بار و یا چند روز پشت سر هم تشنج را تجربه می‌کنند. در این نوع از بیماری عضلات بدن به صورت گروهی و ناگهان منقبض می‌شوند.
۴. اسپاسم شیرخوارگی نوزادان
این نوع تشنج درکودکان بسیار نادر بوده و تنها در سال اول زندگی فرد احتمال رخ دادن آن وجود دارد. با اینکه این نوع تشنج تنها چند ثانیه طول می‌کشد، اما به دلیل اینکه ممکن است در طول روز، صدها این اتفاق بیفتد، بسیار خطرناک دانسته می‌شود.
از این رو اگر فرزندتان دچار این نوع از بیماری شده باشد، حتماً لازم است تا به یک دکتر مغز و اعصاب کودکان مراجعه کنید.درباره متخصص غدد کیست بیشتر بدانید.
۵. صرع پایدار در کودکان
صرع پایدار از دیگر انواع تشنج درکودکان است. این نوع تشنج بیش از ۳۰ دقیقه طول کشیده و مشکلی بسیار جدی و حاد است. به‌طوری‌که ممکن است کودک شما چند روز را در بیمارستان بستری شود تا به طور کامل بهبود یابد. تکرار تشنج در کودکان میتواند یکی از علائم ابتلا به این عارضه باشد.
۶. تشنج تبخیر درکودکان
نوع دیگری از بیماری که تشنج تبخیر نام دارد، بیشتر درکودکان شش ماهه تا پنج ساله دیده می‌شود. این تشنج همراه با انقباض عضلات بوده درصد شیوع بالایی دارد.
تشنج تب خیر خود به ۲ دسته تقسیم بندی می‌شود. تشنجی که کمتر از ۱۵ دقیقه طول بکشد تشنج ساده و در غیر این صورت تشنج پیچیده نام دارد.
علت ابتلا کودکان به تشنج چیست؟
تشنج در اثر اختلال در فعالیت بخش‌های مختلفی از مغز ایجاد می‌شود. از این رو علت ابتلا به آن رابطه مستقیمی با این موضوع دارد که کدام بخش از مغز فعالیت الکتریکی غیر عادی دارد.
به طور کلی میتوان گفت بیماری‌ها و آسیب‌دیدگی‌های زیر مهم‌ترین علل ابتلا کودکان به تشنج هستند:
- آسیب دیدن نواحی مختلف سر
- آسیب دیدن کودک در حین تولد (در حین به دنیا آمدن یا پس از آن)
- عارضه‌های مادرزادی
- تب یا عفونت بیش از حد
- وراثت
- اختلال‌های مغزی دژنراتیوم
- مصرف دارو
- و…
البته موارد گفته شده در بالا تنها مهم‌ترین علل تشنج درکودکان بوده و ممکن است کودکی به دلایل دیگری که در این مقاله ذکر نشده به این بیمار مبتلا شود. تب و تشنج در کودکان نیز با یکدیگر بسیار در ارتباط اند.
علائم تشنج در کودکان چیست؟
علائم تشنج درکودکان شامل طیف وسیعی می‌شود که برای هر کودک میتواند یک یا چند مورد را در بر گیرد. از مهم‌ترین علائم بیماری تشنج کودکان:
- خیره شدن به یک نقطه ثابت
- لرزیدن بدن
- پرش عضلات دست و پا
- بیهوش شدن
- سفت شدن بدن
- بی اختیاری در ادرار و مدفوع
- حالت تهوع
- افتادن ناگهانی و بدون دلیل
- مشکلات تنفسی
- تغییرات گفتاری و دیداری
- و…
در نظر بگیرید که تشخیص برخی علائم باعث جلوگیری از تشنج درکودکان می‌شود.
پیشگیری از تشنج در کودکان ممکن است؟
در واقع چون تشنج درکودکان ناشی از اختلالات سیستم عصبی بوده و به دلایلی نظیر وراثت و آسیب‌های مغزی بستگی دارد از این رو پیشگیری از ابتلا به آن چندان آسان نبوده و بهتر است بگوییم کودکان نقش زیادی در ابتلا به آن یا پیشگیری از ابتلا به آن ندارند.
اما باز هم نکاتی را ذکر خواهی کرد که تا حدودی رعایت آن‌ها باعث جلوگیری از تنشج در کودکان شود.
- جلوگیری از بازی کودکان به صورت شبانه روزی و بیش از حد با کامپیوتر و سایر کنسول‌های بازی
- مراقبت از سر فرزندان در مقابل هر ضربه‌ای (مخصوصاً در زمان نوزادی)
- اگر پدر یا مادر کودک دچار بیماری تشنج هستند، حتماً از زمان کودکی کودک خود را نزد متخصص اطفال مغز و اعصاب ببرند تا از بروز آن در فرزندشان خودداری کنند
- عدم مصرف الکل و دخانیات توسط کودک (و والدین)
- و…
معرفی انواع راههای درمان تشنج در کودکان
خوشبختانه امروزه روش‌های مختلفی برای درمان قطعی تشنج در کودکان ابدا شده است. از جمله از مهم‌ترین روش‌های درمانی عبارت اند از:
دارو برای درمان تشنج کودکان
در واقع میتوان گفت بهترین و متداول‌ترین نوع درمان تشنج در کودکان مصرف دارو است. امروزه قرص‌های مختلفی برای این کار تولید و به بازار عرضه شده اند. تعیین نوع قرص و مقدار مصرف آن بر عهده پزشک بوده و پس از انجام ازمایشات مختلف تعیین می‌شود و پزشک داروی تشنج کودکان را تجویز خواهد کرد.
رژیم کتوژنیک و درمان تشنج کودکان
در این روش درمانی، وعده‌های غذایی کودک سرشار از چربی و با کربوهیدرات بسیار کم است. هدف اصلی این رژیم تولید منبع انرژی مغز و قلب یعنی کتون‌ها است. شایان ذکر است که این برای تمام کودکان مفید نیست.
محرک عصب واگ (VNS) روشی برای درمان تشنج کودکان
در این روش درمانی، به کمک یکی از عصب‌های واگ پالس‌های انرژی کوچکی به مغز ارسال می‌شود. استفاده از این روش درمانیف شایع نبوده و تنها برای کودکان بالای ۱۲ سال که به درمان دارویی واکنش نشان نداده و امکان جراحی نیز ندارند، توصیه می‌شود. شایان ذکر است که گرفتگی صدا، گلو درد یا تغییر صدا از عوارض استفاده از این روش هستند.
جراحی برای درمان تشنج شدید کودکان
هدف از جراحی برداشتن قسمتی از مغز که تشنج در آن رخ میدهد است. جراحی تنها زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که تشنج در کودک بسیار شدید بوده و برداشتن قسمتی از مغز آن بر بینایی و حافظه اثری نداشته باشد. جراحی را برای درمان سریع تشنج کودکان بکار می‌برند.
عوارض تشنج در کودکان چیست؟
حال میخواهیم به عوارض تشنج در کودکان بپردازیم. در صورتی که این عارضه کنترل نشود میتوان عوارض جدی را در پی داشته باشد. یکی از شایع ترین عوارض بعد از تشنج در کودکان آسیب به مغز است که خود را به صورت‌های حرکتی، رفتاری و تکلم نشان میدهد.
همچنین تشنج میتواند باعث آسیب به قلب و ایجاد آریتمی قلبی شود. تشنج میتواند باعث وارد شدن آسیب به عصب واگ شود که مسئول کنترل جویدن و بلع غذاست. در نتیجه یکی از عوارض بعد از تشنج درکودکان میتواند اختلال در بلع، گرفتگی سینه، سوزش گلو و سرفه باشد.
از دیگر عوارض تشنج وارد شدن آب به داخل ریه ها و عفونت دستگاه تنفس فوقانی است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر اولین بار فرزندتان دچار تشنج شده باشد، بایستی حتماً به یک دکتر تشنج مراجعه کنید. اما پس از آن لازم نیست که هر دفعه پس از تشنج به پزشک مراجعه کنید بلکه تنها زمان‌هایی بایستی این کار را انجام دهید که اتفاقی خارج از هر چه پزشکتان هشدار داده بود رخ دهد.
این اتفاقات میتواند طولانی تر بودن مدت تشنج، به هوش نیامدن پس از تشنج، تشنج در آب و… می‌شود. همچنین تشنج‌کودکان زیر دو سال باید به طور جدی پیگیری شود. شایان ذکر است که درمان خانگی تشنج کودک اثر گذاری خاصی نداشته و حتماً باید برای درمان بیماری یک پزشک مراجعه شود. همچنین مراقبت های بعد از تشنج درکودکان نیز بسیار مهم است.
سخن پایانی
شما در این مقاله با تشنج درکودکان آشنا شدید. همچنین از علت و راههای درمان آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
انواع مختلفی از درمان‌های ارائه شده توسط پزشکان همگی خوب بوده و جواب مطلوبی را می‌دهند. در این بین بهترین نوع درمان بستگی به ویژگی‌های شخص و نوع تشنجی که به آن ابتلا است، دارد. تشخیص بهترین نوع درمان بر عهده پزشک معالج است که پس از معاینه و انجام آزمایش‌های مختلف بیان می‌کند.
تشنج در خواب میتواند در پی تب کنترل نشده و بالا رخ ندهد. پس در نتیجه به علائم تشنج در کودکان در خواب بسیار دقت کنید.
