لوپوس (لوپوس اریتماتوز سیستمیک یا SLE) یک بیماری خودایمنی مزمن است که باعث علائمی چون درد مفاصل، بثورات پوستی و خستگی می‌شود. عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن، میکروب‌ها و سلول‌هایی را که ممکن است به سرطان تبدیل شوند، از بین می‌برد. در بیماریهای خودایمنی، سیستم ایمنی به سلول‌های سالم حمله می‌کند. در مبتلایان به لوپوس این پاسخ خودایمنی ممکن است در قسمت‌های خاصی از بدن رخ دهد و باعث بروز علائم شود. برای اینکه اطلاعات بیشتری در مورد این بیماری بدست آورید تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
فهرست مطالب
- بیماری لوپوس چیست؟
- معرفی انواع بیماری لوپوس
- علائم بیماری لوپوس چیست؟
- علائم بیماری لوپوس در زنان باردار چگونه است؟
- روش‌های تشخیصی لوپوس چگونه است؟
- تفاوت لوپوس با آرتریت روماتوئید چیست؟
- آیا بیماری لوپوس باعث مرگ می‌شود؟ آیا لوپوس کشنده است؟
- عوامل افزایش احتمال ابتلا به لوپوس چیست؟
- آشنایی با پیامدهای بیماری لوپوس
- بیماران لوپوسی چند سال عمر میکنند؟
- آیا بیماری لوپوس خطرناک است؟
- درمان لوپوس چگونه انجام می‌شود؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
بیماری لوپوس چیست؟
لوپوس یک بیماری خودایمنی است، که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت‌ها و اندام‌های خود حمله می‌کند. التهاب ناشی از لوپوس می‌تواند بر بسیاری از سیستم‌های مختلف بدن مانند مفاصل، پوست، کلیه‌ها، سلول‌های خونی، مغز، قلب و ریه تاثیر بگذارد. تشخیص لوپوس می‌تواند دشوار باشد، چرا که علائم و نشانه‌های آن مشابه بیماریهای دیگری است، اما علامتی که لوپوس را از دیگر بیماری‌ها متمایز می‌کند، لکه‌ای شبیه بال پروانه در صورت که بر روی هر دو گونه ایجاد می‌شود، که در بسیاری از موارد لوپوس رخ می‌دهد.
برخی افراد از بدو تولد مستعد ابتلا به لوپوس هستند، که توسط عفونت، برخی داروها یا حتی نور خورشید تظاهر پیدا می‌کند. در حالی که هیچ درمان قطعی برای لوپوس وجود ندارد، اما می‌توان علائم آن را کنترل کرد.
معرفی انواع بیماری لوپوس
چندین نوع مختلف لوپوس وجود دارد.
- لوپوس اریتماتوی سیستمیک: رایج ترین نوع لوپوس که به صورت سیستمیک است و بر سراسر بدن تاثیر می‌گذارد و جدی‌تر از سه دسته‌ی دیگر است. دامنه‌ی علائم آن می‌تواند از خفیف تا شدید باشد. این نوع لوپوس می‌تواند باعث التهاب در پوست، مفاصل، ریه، کلیه‌ها، خون، قلب و یا ترکیبی از این‌ها شود. علائم بیماری به طور ناگهانی تغییر می‌کند، در دوره‌ی بهبودی فرد هیچ گونه علائمی ندارد ولی در زمان عود بیماری فعال است و علائم ظاهر می‌شود.
- لوپوس اریتماتوز پوستی: این نوع لوپوس پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهد. افراد مبتلا به لوپوس اریتماتوز پوستی ممکن است مشکلات پوستی مانند حساسیت به نور خورشید و بثورات پوستی را تجربه کنند. ریزش مو نیز می‌تواند یکی از علائم این بیماری باشد. شاید مقاله آلرژی پوستی نیز به شما در شناخت انواع بیماری های پوستی کمک کند.
- لوپوس ناشی از دارو: این موارد لوپوس ناشی از داروهای خاصی است. افراد مبتلا به لوپوس ناشی از دارو ممکن است علائم مشابه لوپوس اریتماتوز سیستمیک را داشته باشند، اما معمولاً موقتی است. اغلب، این نوع لوپوس پس از قطع دارویی که باعث ایجاد آن می‌شود، از بین می‌رود.
- لوپوس نوزادان: یک نوع نادر از لوپوس، لوپوس نوزادی است. این یک بیماری است که در نوزادان در هنگام تولد یافت می‌شود. کودکانی که با لوپوس نوزادی متولد میشوند دارای آنتی بادی‌هایی هستند که از مادرشان به آنها منتقل شده است (مادر ممکن است در زمان بارداری مبتلا به لوپوس بوده است یا ممکن است بعداً در زندگی دچار این بیماری شوند). هر نوزادی که از مادر مبتلا به لوپوس متولد می‌شود به این بیماری مبتلا نخواهد شد.
علائم بیماری لوپوس چیست؟
بیماری خود ایمنی وضعیتی است که سیستم ایمنی بدن مسئول التهاب و تخریب سلول‌های خود است. بسیاری از افراد مبتلا به لوپوس نوع خفیف آن را تجربه میکنند، اما بدون درمان مناسب می‌تواند شدید شود. در حال حاضر، هیچ درمان شناخته شده‌ای برای لوپوس وجود ندارد، بنابراین درمان بر کاهش علائم و کاهش التهاب تمرکز دارد.
علائم لوپوس:
علائم لوپوس می‌تواند به قسمت‌هایی از بدن که درگیر است، بستگی داشته باشد. التهاب دیده شده در لوپوس می‌تواند بر روی اندام‌ها و بافت‌های مختلف بدن تأثیر بگذارد، از جمله:
- مفاصل
- پوست
- قلب
- خون
- ریه‌ها
- مغز
- کلیه‌ها
علائم بسته به هر فرد متفاوت است. ممکن است:
- دائمی باشند
- ناگهان ناپدید شوند
- گاه به گاه تشدید شود
اگرچه هیچ دو کیسی از لوپوس یکسان نیستند، اما رایج‌ترین علائم و نشانه‌ها عبارتند از:
- تب شدید
- خستگی
- بدن درد
- درد مفاصل
- بثورات، از جمله بثورات پروانه‌ای روی صورت
- ضایعات پوستی
- تنگی نفس
- سندرم Sjogren، که شامل خشکی مزمن چشم و خشکی دهان است
- پریکاردیت و پلوریت، که هر دو میتوانند باعث درد قفسه سینه شوند
- سردرد
- گیجی
- از دست دادن حافظه
التهاب ناشی از لوپوس همچنین می‌تواند عوارضی در ارگان‌های مختلف داشته باشد، از جمله:
- کلیه‌ها
- خون
- ریه‌ها
علائم اولیه لوپوس:
علائم لوپوس معمولاً از زمان ورود به بزرگسالی شروع می‌شود. می تواند در هرزمانی بین نوجوانی تا ۳۰ سالگی باشد. برخی از علائم اولیه عبارتند از:
- خستگی
- تب
- راش
- مفاصل متورم
- خشکی دهان یا خشکی چشم
- ریزش مو به ویژه در زخم‌ها که به آن آلوپسی آرئاتا گفته می‌شود
- مشکلات مربوط به ریه‌ها، کلیه‌ها، تیروئید یا دستگاه گوارش
علائم بیماری لوپوس در زنان باردار چگونه است؟
علائم بیماری لوپوس در زنان باردار مانند سایر افراد است، البته می‌تواند عوارضی هم مانند زایمان زودرس در اثر عفونت، ابتلا به فشار خون بالا یا پره اکلامپسی را هم ایجاد کند. پس یکی از موارد مهم در کنترل بیماری لوپوس و بارداری این است که بارداری تا ۶ ماه بعد از بهبود علائم بیماری به تعویق انداخت.
روش‌های تشخیصی لوپوس چگونه است؟
تشخیص بیماری لوپوس معمولا دشوار است. چرا که علائم آن در افراد مختلف متفاوت می باشد. با یک آزمایش به تنهایی نمی توان این بیماری را تشخیص داد. معمولا این بیماری را با آزمایش خون و ادرار ، علائم و نشانه های آن و معاینات فیزیکی تشخیص می دهند.
۱- آزمایشات برای تشخیص بیماری لوپوس
- آزمایش ادرار: این آزمایش افزایش سطح پروتئین یا سلول های قرمز را در ادرار نشان می دهد. در صورتی که لوپوس کلیه ها را درگیر کرده باشد ، ممکن است این اتفاق بیفتد.
- سرعت ته نشین شدن گلبول های سفید: در این روش میزان گلبول های سفیدی که در مدت یک ساعت در یک لوله آزمایش ته نشین می شود را اندازگیری می کنند. اگر سرعت ته نشین شدن زودتر از حالت معمول باشد، نشان دهنده ی یک بیماری سیستماتیک می باشد. مانند لوپوس
- ارزیابی کلیه و کبد: آزمایش خون می تواند میزان عملکرد کلیه ها و کبد را نشان دهد.
- شمارش کامل خون: در این آزمایش تعداد سلول های قرمز خون ، سلول های سفید خون و پلاکت ها و میزان هموگلوبین خون اندازه گیری می شود.
- آزمایش آنتی بادی های ضد هسته ای ( ANA ): مقدار و الگو یا آنتی بادی های خون را که علیه سلول های خودی فعالیت می کند را اندازه گیری می نماید.
۲- آزمایشات تصویر برداری
اگر لوپوس قلب و شش ها را تحت تاثیر قرار داده باشد. آزمایشات زیر تجویز می شود:
- اکوکاردیوگرافی: این تست با استفاده از امواج صوتی تصاویری از قلب در حال تپیدن را به ما نشان می دهد.
- بیوپسی ( بافت برداری ): در برخی موارد لوپوس می تواند به گونه های مختلفی به کلیه ها آسب برساند. برای پیدا کردن بهترین راه درمانی برای کلیه ها تکه کوچکی از بافت کلیه برداشته و مورد آزمایش قرار می گیرد.
- عکس رادیوگرافی از قفسه سینه
درصد شیوع لوپوس:
از هر ۱۰ هزار نفر حدودا ۳ نفر به این بیماری مبتلا میشوند. به طور کلی میزان شیوع لوپوس در خانم ها ۹ برابر آقایان است. همچنین در سنین ۱۵ تا ۴۵ سال این بیماری شیوع بیشتری دارد اگر چه کودکان و افراد مسن نیز به این بیماری مبتلا میشوند.
تفاوت لوپوس با آرتریت روماتوئید چیست؟
لوپوس و آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) هر دو از انواع بیماری های خود ایمنی بوده که باعث تاثیر بر بافت های بدن می شوند. هر دو بیماری دارای علائم مشترکی بوده به همین دلیل برخی افراد آنها را با یکدیگر اشتباه می گیرند. همپوشانی این دو بیماری سندرم روپوس (Rhupus syndrome) نامیده می شود.
بر اساس مقاله ای در سال ۲۰۱۸، ابتلا به سندرم روپوس نادر بوده و ۰٫۰۹% از افراد تحت تاثیر این وضعیت قرار می گیرند. البته اینکه لوپوس باعث ایجاد روماتیسم مفصلی می شود یا هر دو بیماری با هم رخ می دهند، مشخص نیست. لوپوس اصطلاحی گسترده برای انواع مختلفی از شرایط از جمله لوپوس منتشر یا لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE)، شایع ترین نوع لوپوس است. لوپوس ناشی از دارو، دیسکوئید و لوپوس نوزادان انواع دیگر لوپوس هستند.
آیا بیماری لوپوس باعث مرگ می‌شود؟ آیا لوپوس کشنده است؟
التهابی که توسط بیماری لوپوس به وجود می آید می تواند باعث نارسایی کلیه و آسیب دیدن کلیه ها، اختلالات حافظه، کم خونی، خونریزی و یا التهاب رگ ها، بیماری های ریوی و بیماری های قلبی شود. همچنین ابتلا به بیماری لوپوس خطر عفونت، سرطان و مشکلات بارداری را افزایش می دهد. بنابراین در صورتی که بیماری کنترل و درمان نشود و پیشرفت کند به دلیل بروز عوارض فوق احتمال مرگ وجود دارد.
عوامل افزایش احتمال ابتلا به لوپوس چیست؟
عوامل زیر میتوانند خطر ابتلا به بیماری لوپوس را افزایش دهند:
- سابقه خانوادگی : افرادی که اقوام نزدیک آن ها به لوپوس مبتلا بوده اند ، شانس ابتلای شان بیشتر است.
- سن : علائم لوپوس بین ۱۵ تا ۴۵ سالگی بروز می کنند. در افرادی که بیماری دیر تشخیص داده شده ، پیش از ۱۸ سالگی علائم را از خودشان نشان داده اند.
- کودکان : بیماری لوپوس زیاد در کودکان شایع نیست. تنها استثنا نوزادانی می باشد که از یک مادر مبتلا به لوپوس متولد شده اند. این کودکان ممکن است مشکلات قلب ، کبد یا پوست داشته باشند.
- دوران بارداری : لوپوس احتمال زایمان زودرس و سقط جنین در زنان باردار را بالا می برد.
آشنایی با پیامدهای بیماری لوپوس
التهابی که در پی بیماری لوپوس ایجاد می‌شود، می‌تواند چند ناحیه از بدن را درگیر کند. از جمله:
- کلیه‌ها : لوپوس می‌تواند منجر به آسیب شدید و جدی کلیه‌ها شود و نارسایی کلیه، یکی از دلایل مرگ و میر افراد مبتلا به لوپوس می‌باشد.
- مغز و سیستم اعصاب مرکزی : در صورتی که لوپوس، مغز و سیستم اعصاب مرکزی را درگیر کند، شاهد بروز علائمی از قبیل سردرد، سرگیجه، تاری دید، تغییرات رفتاری و حتی سکته خواهیم بود. بسیاری از بیماران، از مشکلات حافظه‌ای و سخت شدن ابراز افکارشان شکایت میکنند.
- خون و رگ‌های خونی : لوپوس می‌تواند منجر به بروز مشکلات خونی از جمله کاهش تعداد گلبول‌های قرمز سالم (آنمی)، افزایش خونریزی، لخته شدن خون و التهاب رگ‌های خونی شود.
- ریه‌ها : ابتلا به لوپوس، احتمال بروز التهاب در قفسه سینه و ریه‌ها را افزایش می‌دهد و تنفس، همراه با درد خواهد بود. امکان خونریزی از ریه‌ها و پنومونی نیز وجود دارد.
- قلب : بیماری لوپوس می‌تواند باعث التهاب ماهیچه قلب و شریان‌ها شود. احتمال بروز بیماری قلبی عروقی و سکته قلبی نیز افزایش می‌یابد.
بیماران لوپوسی چند سال عمر میکنند؟
لوپوس یک بیماری خود ایمنی است که باعث می شود سیستم ایمنی بدن به اندام های بدن حمله کند. در موارد شدید، آسیب و نارسایی اندام ها ممکن است رخ دهد. بر فراز ۹۰ درصد افراد مبتلا به لوپوس را زنان بین ۱۵ تا ۴۵ سال تشکیل می دهند. از لحاظ تاریخی، لوپوس باعث مرگ افراد جوان، عمدتاً به دلیل نارسایی کلیه می‌شد. امروز با درمان دقیق ۸۰ تا ۹۰ درصد افراد مبتلا به لوپوس می توانند انتظار داشته باشند که یک عمر طبیعی داشته باشند.
آیا بیماری لوپوس خطرناک است؟
یکی از انواع وخیم این بیماری که در صورت درمان نشدن می‌تواند منجر به عوارض جدی شود نوع SLE و یا لوپوس سیستمیک است. لوپوس سیستمیک اگر تحت درمان قرار نگیرد بیشتر اندام‌ها و بافت‌های داخلی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و عوارض قلبی و عروقی و همچنین مشکلات کلیوی شدید از پیامدهای آن هستند.
درمان لوپوس چگونه انجام می‌شود؟
لوپوس جزو بیماری‌هایی است که هیچ درمان قطعی برای آن وجود ندارد و اقداماتی برای کاهش علائم و ضایعات پوستی و عوارض بیماری انجام می‌شود.
۱- درمان لوپوس با طب سنتی
طب سنتی برای درمان بیماری‌ها توصیه به اصلاح مزاج ، استفاده از روغن‌ها و جوشانده‌های گیاهی دارد. متخصص طب سنتی توصیه میکنند از روغن‌های گیاهی و سالم استفاده کنید؛ غذاهای با طبع گرم را بیشتر مصرف کنید و غذاهای با طبع سرد مانند لبنیات و ماهی را استفاده نکنید یا با مصلح گرم استفاده کنید. در ادامه چند مورد از مواد غذایی و روغن‌هایی که برای کاهش علائم لوپوس و درد و خارش بثورات پیشنهاد می‌شود را بیان می‌کنیم.
زردچوبه برای درمان لوپوس با طب سنتی
زردچوبه یک آنتی اکسیدان قوی است که با داشتن کورکومین می‌تواند باعث مقاومت سیستم ایمنی بدن در مقابل بیماری‌ها شود. در بیماری لوپوس سیتوکین در اثر مواجهه با اندام‌ها و بافت‌های بدن بالا می‌رود. زردجوبه دقیقا با میزان بالای سیتوکین مقابله می‌کند و با این راه التهاب را در بدن کم می‌کند.
می‌توانید زردجوبه را در غذاها به عنوان ادویه استفاده کنید یا اینکه با آن دمنوش تهیه کنید که البته چون دمنوش زردجوبه طعم دلپذیری ندارد آن را توصیه نمی‌کنیم.
زنجبیل برای درمان لوپوس با طب سنتی
زنجبیل هم مانند زردجوبه یک آنتی اکسیدان قوی است. زنجبیل با داشتن خواص متعدد و تقویت سیستم ایمنی بدن می‌تواند طیف وسیعی از بیماری‌ها و التهابات را درمان کند. آیا می‌دانید زنجبیل حاوی چه ماده‌ای است که آن را به یک معجون معجزه آسا تبدیل کرده است؟ کاپابی (KappaB) ماده‌ی شگفت‌انگیز موجود در زنجبیل است که آن را به درمان دردها تبدیل کرده است.
روش استفاده از زنجبیل متنوع است، می‌توانید آن را به صورت ادویه در غذاها استفاده کنید یا اینکه چای زنجبیل تهیه کنید، حتی می‌توانید زنجبیل خام را مصرف کنید.
مرزنجوش در درمان لوپوس با طب سنتی
مرزنجوش یک ترکیب گیاهی حاوی کارواکرول و تیمول است که می‌تواند التهابات ناشی از لوپوس را درمان کند. مرزنجوش با داشتن این دو ماده سیتوکین را مهار می‌کند. برای استفاده از مرزنجوش می‌توانید روغن آن را در پخت و پز مصرف کنید یا اینکه چای مرزنجوش تهیه کنید.
چای سبز برای درمان لوپوس با طب سنتی
چای سبز یک ترکیب گیاهی فوق‌العاده در کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن است. خاصیت چای سبز به دلیل وجود فنول که یک آنتی‌اکسیدان قوی است، درمان موثری برای لوپوس تلقی می‌شود.
پس اگر مبتلا به یکی از انواع لوپوس هستید روزانه دو فنجان چای سبز را در برنامه‌ی غذایی خود بگنجانید.
۲- درمان لوپوس با روش‌های خانگی
برای کاهش علائم آزار دهنده‌ی لوپوس می‌تواند اقداماتی خود مراقبتی را انجام دهید. این اقدامات باعث فراهم شدن سطحی از آرامش برای شما می‌شود.
- زندگی آرام و بدون استرسی را با راهکارهای مقابله با استرس داشته باشید. یا ورزش‌هایی مانند یوگا و مدیتیشن انجام دهید.
- در معرض نور خورشید قرار نگیرید یا در صورت مجبور بودن حتما از ضد آفتاب استفاده کنید.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید. باید تمام گروه‌های غذایی را در برنامه خود بگنجانید. به‌خصوص سبزیجات، میوه و لبنیات را حتما به‌صورت روزانه مصرف کنید. مصرف روغن و شکر را محدود کنید.
- سبک زندگی خود را تغییر دهید. سبک زندگی سالم باید بدون دخانیات و همراه با ورزش و تحرک باشد.
۳- درمان لوپوس با دارو
داروهایی که برای درمان لوپوس استفاده می‌شود برای کاهش التهاب است. این داروها در دسته‌بندی‌های زیر است.
داروهای کورتونی ضد التهاب:
این داروها به‌منظورکاهش التهاب با دستور دکتر بیماریهای پوست تجویز می‌شود. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند:
- ایبوپروفن
- ناپروکسن
- و سولینداک از داروهای مورد استفاده هستند.
در موارد شدیدتر بیماری ممکن است از داروهای شیمی‌درمانی برای کاهش علائم هم استفاده شود.
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن:
این داروها باعث کم شدن واکنش سیستم ایمنی بدن می‌شود، پس ممکن است حتی در مقابل عوامل بیماری‌زا هم واکنشی نشان ندهد و فرد به عفونت، آسیب‌های کبدی و سرطان مبتلا شود. چند نمونه از این داروها:
- آزاتیوپرین
- مایکوفنولات موفتیل
- و متوتروکسات است.
داروهای بیولوژیک:
این داروها به‌صورت تزریق وریدی استفاده می‌شود و ممکن است عوارضی مانند:
- اسهال
- استفراغ
- و عفونت را به‌همراه داشته باشد.
سخن پایانی
شما در این مقاله با بیماری لوپوس آشنا شدید. همچنین از علائم و نشانه های آن و همچنین راههای درمان آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
خانمی که لوپوس دارد باید دست‌کم شش ماه قبل از بارداری هیچ علامتی از لوپوس نداشته باشد و هیچ دارویی مصرف نکند. استفاده از برخی از داروهای لوپوس ممکن است روی رشد جنین تاثیر بگذارند. دو تا از داروهایی که برای لوپوس و همچنین سرطان به کار می‌روند سیکلوفسفامید و متوترکسات نباید توسط زن باردار یا زنی که قصد باردار شدن دارد مصرف شوند. بارداری برای خانمی که لوپوس دارد های‌ریسک تلقی می‌شود؛ اما بیشتر خانم‌هایی که لوپوس دارند تا پایان بارداری با مشکلی برخورد نمی‌کنند. البته زنانی که لوپوس دارند در مقایسه با سایر زن‌ها بیشتر ممکن است سقط جنین یا زایمان زودرس را تجربه نمایند. خانم‌هایی که لوپوس دارند، خصوصا آن‌هایی که تحت درمان با کورتیکواستروئید هستند، بیشتر ممکن است دچار فشارخون بالا، دیابت، هایپرگلیسمی و عوارض کلیوی شوند. لوپوس ممکن است طی بارداری عود کند که نیاز به اقدام درمانی فوری دارد.
واقعیت این است که لوپوس درمانی ندارد. اما کارشناسان به روش‌هایی برای پیشگیری از آسیب‌های ناشی از این بیماری و علائم آن یا کاهش این علائم دست پیدا کرده‌اند؛ مثلا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، کورتیکواستروئیدها و محصولات بیولوژیکی پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما درمان باید بسته به نوع لوپوس و شرایط فرد بیمار، مختص خود فرد تجویز شود. چیزی که باید به خاطر داشته باشید این است که لوپوس یک بیماری بسیار پیچیده و جورواجور است. بنابراین خیلی مهم است که هرگونه سوال و ابهامی را با پزشک متخصص مطرح کنید و در صورتی که هر گونه علامتی دارید حتما به پزشک مراجعه نمایید.
